Yıl: 2022 Cilt: 15 Sayı: 59 Sayfa Aralığı: 2604 - 2626 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2022

TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950)

Öz:
Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfusun büyük çoğunluğu kırsalda yaşamakta, köyler geri kalmış tarımsal yöntemlerin uygulandığı ve savaş yıllarının yokluğu ve tahribatının hayatın her kademsinde görüldüğü bir yerdi. Anadolu eğitim faaliyetleri açısından tamamen ihmal edilmiş bir haldeydi. Bu dönemde Misak-ı Maarif genelgesi, Birinci Heyeti İlmiye toplantısı, yabancı uzmanların ülkeye davet edilmesi ve Tevhidi Tedrisat Kanunu eğitim alanın yapılmaya çalışılan dönüşümün ilk adımları olmuştur. Harf İnkılabı’nın gerçekleştirilmesi ve yeni alfabenin halka öğretilmesi için başlatılan Millet Mektepleri seferberliği Cumhuriyet döneminin eğitime ve halka bakışını yansıtmaktadır. Köy Enstitüleri, Cumhuriyet aydınlanmasının eğitim alanındaki en önemli faaliyetidir. Fikri alt yapısı 1935’te başlatılıp 1937’de denemesine girişilen enstitülerin, 1940’da çıkan kanunla devletin temel eğitim yöntemi olduğu görülmektedir. 1923-1950 arasındaki eğitim politikaları, yıllarca savaşlarda asli unsur olarak kullanılan ve hep ihmal edilen Türk milletine karşı gereken ilginin gösterilmesi ve Anadolu’nun eğitilmesiyle Cumhuriyetin ilkelerinin kalıcılığı ve bu ilkelere sahip çıkılması amacını sağlamaya yönelik olmuştur.
Anahtar Kelime:

Educational Policies of The Republic Period in Turkey (1923-1950)

Öz:
In the first years of the republic, the majority of the population lived in the countryside, the villages were a place where backward agricultural methods were applied and the absence and destruction of the war years was seen in all stages of life. Anatolia was completely neglected in terms of educational activities. In this period, the Misak-ı Maarif (national education system) circular, the First Delegation of Science meeting, the invitation of foreign experts to the country and the Tevhidi Tedrisat Kanunu (Law of Unification of Education) were the first steps of the transformation in the field of education. The National Schools mobilization, which was initiated for the realization of the Alphabet Revolution and the teaching of the new alphabet to the public, reflects the view of the Republic period on education and the public. Village Institutes is the most important activity of the Republican enlightenment in the field of education. It is seen that the institutes, whose intellectual infrastructure was started in 1935 and tried in 1937, became the basic education method of the state with the law enacted in 1940. The education policies between 1923 and 1950 were aimed at ensuring the permanence of the principles of the Republic and the purpose of protecting these principles by showing the necessary attention to the Turkish nation, which was used as an essential element in the wars for years and always neglected, and by educating Anatolia.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akalın, Ş. H. (2007). Yetmiş beş yılda Türk Dil Kurumu. Türk Dili Dergisi, 667, 7-8.
  • Akkafa, Y. (2010). Köy Eğitmenleri Kanunu ve Türk milli eğitiminde uygulanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Akyüz, Y. (2009). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2009) (14.Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Alp, H. (2009). Tevhid-i Tedrisattan Harf İnkılabına ilköğretim (1924-1928). Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • Alp, H. (2011). Erken cumhuriyet dönemi eğitim ve ilköğretime genel bir bakış (1923-1929). Türkoloji Kültür Dergisi, 4(7), 97-110.
  • Arayıcı, A. (1999). Kemalist Dönem Türkiye’sinde eğitim politikaları ve Köy Enstitüleri. Ceylan Yayınları.
  • Arsalan, M. (2004). Cumhuriyet Dönemi Aydınlanama Hareketi ve Köy Enstitüleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Dergisi Köy Enstitüleri Özel Sayısı, 2(26), 57-66.
  • Ata, B. (1998). John Dewey ve Türkiye’de ilköğretimde tarih öğretimi (1923- 1930). Atatürk’ün Cumhuriyetin İlanından Sonraki Hedefleri Sempozyumu. Kocaeli Üniversitesi ile Atatürk Araştırma Merkezi, 57-77. https://dspace.gazi.edu.tr/handle/20.500.12602/191176, Erişim tarihi: 18. 12.2021.
  • ATAM. (2021). Muallimler Birliği Kongresi Üyelerine. https://www.atam. gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/muallimler-birligi-kongresi uyelerine, Erişim tarihi: 18.12.2021.
  • Ateş, A. E. (2011). 1940-1946 Yılları Arasında Türkiye’de Köylü Eğitimi: Ulus Devlet İnşasında Köy Enstitülerinin Yeri. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayni, M. A. (1995). Darülfünun Tarihi. Pınar Yayınları.
  • Başgöz, İ. (2005). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Pan Yayınevi.
  • Benli, F. (2020). İlkokullara öğretmen yetiştirme (1923-2018). Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 71-105. https://doi.org/10.37669/milliegitim.824834, Erişim tarihi: 22.12.2021.
  • Bozkurt, B. (2007). Cumhuriyet Halk Partisi’nin Eğitim Politikaları (1923- 1950). Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2013). Research Methods in Education (6th ed.). Routledge.
  • Çelik, A. (2009). Harf İnkılabına Giden Süreç (1923-1928). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
  • Çiçekler, A. N., Can, T., ve Yılmaz, M. Y. (2018). Türk Dil Devrimi ve Amerikan Dil Planlaması: Mukâyeseli Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 58(2), 323-343.
  • Doğan, H. M. (2005). Türkiye Cumhuriyeti’nin Eğitim Politikası ve Mersin’de Eğitim (1923-1950). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
  • Doğan, İ. (1991). Tanzimat’ın İki Ucu: Münif Paşa ve Ali Suavi. İz Yayıncılık.
  • Durmaz, A., ve Yıldız, Ö. (2016). Türkiye’deki eğitim politikasına genel bir bakış (1920-1930). Electronic Turkish Studies, 11(19). http://dx.doi.org/ 10.7827/TurkishStudies.10012
  • Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Yaklaşım, Yöntem ve Teknikler. Anı Yayıncılık.
  • Ertürk, S. (2013). Eğitimde Program Geliştirme (6. baskı). Edge Akademi Yayınları.
  • Goloğlu, M. (2011). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I 1924-1930. Devrimler ve tepkileri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Gülbahar, G. (2006). Cumhuriyet Dönemi (1920-1950) Türk Eğitim Sisteminin FELSEFİ TEMELLERİ. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
  • Güven, İ. (2014). Türk Eğitim Tarihi. Pegem Akademi.
  • Güz, N. (1989). Harf inkılabı ve basına etkileri. G.Ü. Basın - Yayın Yüksekokulu Dergisi, 10, 89-117.
  • Izgar, H., & Gürsel, M. (2001). Eğitim Bilimlerinin Gelişimi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kamer, S. T. (2013). Türk Eğitim Sisteminde Karma Eğitime İlişkin Fikirler, Tartışmalar ve Uygulamalar (1908-1950). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kanbolat, E. (2015). Harf Devrimi’nden Köy Enstitülerine Türkiye’de İlköğretim (1928-1940). Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • Kıroğlu, Y. (2008). Harf İnkılabının Atatürk Devrimlerinin Yayılmasına Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
  • Kirby, F. (2010). Türkiye’de Köy Enstitüleri. Tarihçi Kitabevi.
  • Koçer, H.A. (1980). Eğitim Tarihi (ilk Çağ) I. Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. TTK Yayınları.
  • Korkmaz, Z. (1974). Cumhuriyet Döneminde Türk Dili. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Yayınları.
  • Özalp, R., & Ataünal, A. (1983). Milli Eğitimde Kongreler ve Şuaralar, Cumhuriyet Döneminde Eğitim. MEB Yayınları.
  • Recep Bey’in Nutku. (1932, 2 Şubat). Hâkimiyeti Milliye.
  • Resmi Ceride, 25 Mart 1926, Sayı: 338, s.2766.
  • Resmi Gazete, 6 Mart 1924, Sayı: 63, s.229.
  • Resmi Gazete, 3 Kasım 1928, Sayı: 1030, s.921.
  • Resmi Gazete, 24 Kasım 1928, Sayı:1048, s.6102.
  • Resmi Gazete, 1 Nisan 1933, Sayı: 2420, s.2634.
  • Resmi Gazete, 15 Nisan 1937, Sayı:3639, s.982.
  • Resmi Gazete, 20 Nisan 1940, Sayı: 4491, s.13682.
  • Sarıhan, Z. (2009). 1921 Maarif Kongresi. MEB Yayınları.
  • Sarınay, Y. (1994). Türk Milliyetçiliğinin Tarihî Gelişimi ve Türk Ocakları: 1912-1931. Vol. 82. Ötüken.
  • Sönmez, V. (1994). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı (7. Basım). Anı Yayıncılık.
  • Tanır, E. D., & Aslan, C. (2019). Birinci Heyet-i İlmiye ve çalışma esasları. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52(1), 251-276.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, c.5, Birinci İnikat, 1.11.1928, s.4.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, c.5, Üçüncü İnikat, 8.11.1928, s.3.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, c.5, Üçüncü İnikat, 8.11.1928, s.26.
  • Tekeli, İ., & İlkin, S. (1993). Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşum ve Dönüşümü. TTK Yayınları.
  • Tezcan, M. (2001). Eğitim Sosyolojisi. Hatiboğlu Basım Yayım.
  • Titiz, H. (2012). Cumhuriyet Döneminde Halkevlerinin Eğitim ve Tarih Çalışmaları (1932-1951) (Akdeniz Bölgesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
  • Türk Dil Kurumu. (1972). Türk Dil Kurumunun 40 Yılı. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Türk Tarih Kurumu (2021). Türk Tarih Kurumu Tarihçesi. https://www.ttk.gov.tr/tarihce/, Erişim tarihi: 22.12.2021.
  • Türkiye Maarif Vekâleti. (1946). Cumhurbaşkanları Başbakanlar ve Milli Eğitim Bakanlarının Millî Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçleri. Millî Eğitim Basımevi.
  • Varış, F. (1985). Eğitim Bilimine Giriş. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi yayınları.
  • Verma, G., & Mallick, K. (2005). Researching Education: Perspectives and Techniques. Routledge.
  • Yaman, S. (2005) Türkiye’de Akademik Özgürlük ve Üniversite Özerkliği Tartışmaları: 1993 Darülfünun Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yılmaz, M. Y. (2013). Türk Dil Planlaması Bağlamında Türk Dil Kurumu (1932- 1951). Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • Yüzer, A. (2006). Atatürk Döneminde Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Çalışmalar (1931-1938). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
APA Demirbaş i, ÖZALP M (2022). TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). , 2604 - 2626.
Chicago Demirbaş ibrahim,ÖZALP M. Talha TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). (2022): 2604 - 2626.
MLA Demirbaş ibrahim,ÖZALP M. Talha TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). , 2022, ss.2604 - 2626.
AMA Demirbaş i,ÖZALP M TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). . 2022; 2604 - 2626.
Vancouver Demirbaş i,ÖZALP M TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). . 2022; 2604 - 2626.
IEEE Demirbaş i,ÖZALP M "TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950)." , ss.2604 - 2626, 2022.
ISNAD Demirbaş, ibrahim - ÖZALP, M. Talha. "TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950)". (2022), 2604-2626.
APA Demirbaş i, ÖZALP M (2022). TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). Tarih Okulu Dergisi, 15(59), 2604 - 2626.
Chicago Demirbaş ibrahim,ÖZALP M. Talha TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). Tarih Okulu Dergisi 15, no.59 (2022): 2604 - 2626.
MLA Demirbaş ibrahim,ÖZALP M. Talha TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). Tarih Okulu Dergisi, vol.15, no.59, 2022, ss.2604 - 2626.
AMA Demirbaş i,ÖZALP M TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). Tarih Okulu Dergisi. 2022; 15(59): 2604 - 2626.
Vancouver Demirbaş i,ÖZALP M TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950). Tarih Okulu Dergisi. 2022; 15(59): 2604 - 2626.
IEEE Demirbaş i,ÖZALP M "TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950)." Tarih Okulu Dergisi, 15, ss.2604 - 2626, 2022.
ISNAD Demirbaş, ibrahim - ÖZALP, M. Talha. "TÜRKİYE’DE CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI (1923-1950)". Tarih Okulu Dergisi 15/59 (2022), 2604-2626.