FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI
Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 391 - 416 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17859/pauifd.895612 İndeks Tarihi: 26-10-2022
FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI
Öz: Bu makale kadim ilim geleneğimizin son temsilcisi, aynı zamanda bir müfessir olan Fadl Hasen Abbâs’ın (1932-2011) edebî i‘câza dair görüşlerini ele alıp incelemektedir. Bu çerçevede nazım anlayışına, kelime, cümle, pasaj ve sûre düzeyinde olmak üzere Kur’an metninin tabiatına ilişkin tespitlerine yer verilmiştir. Ona göre Kur’an ideal bir metin yapısı arz etmektedir: Kur’an’da her kelime ve cümle, ikinci bir alternatifi düşünülemeyecek şekilde, olması gereken en uygun yere konulmuştur. Haddizatında Kur’an’ın i‘câzı da bu hususiyetinden kaynaklanır. Kur’an’da tekrar olmadığı gibi zâid bir harf de yoktur. Abbâs’ın edebî i‘câza dair görüşlerinin referans çerçevesinin Hattâbî, Bâkıllânî ve Cürcânî gibi i‘câz konusunda büyük eserler vermiş âlimler olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelime: The Literary Inimitability of the Qurʼan according to Fadl Hasen Abbas
Öz: This article examines the views of Fadl Hasan Abbas (1932-2011), a mufassir and the last representative of our ancient scholarly tradition, on the literary inimitability of the Qur’an. His understanding of the nature of the text of the Quran at the level of verses, words, sentences, passages, and surahs are discussed within this framework. According to Abbas, the Qurʼan presents an ideal text structure: In the Qurʼan, every word and sentence has been placed in the most appropriate place in a way that a second alternative cannot be considered. The inimitability of the Qurʼan indeed arises from this feature. Just as there is no repetition in the Qurʼan, there is no extra letter. It is seen that the reference frame of Abbâs's views on the literary inimitability of the Qur’an is scholars such as al-Khattābī, al-Bāqillānī and al-Jurjānī who have produced great works on i'jâz.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abbâs, Fadl Hasen. İtkânü’l-burhân. 2 Cilt. Amman: Dâru’n-Nefâis, 2010.
- Abbâs, Fadl Hasen. İ‘câzü’l-Kur’âni’l-Mecîd. Amman: Dâru’n-Nefâis, 2016.
- Abbâs, Fadl Hasen. Kasasu’l-Kur’âni’l-Kerîm: sıdka hades ve sümüvve hedef. Amman: Dâru’n-Nefâis, 2010.
- Abbâs, Fadl Hasen. Lemesât ve letâif mi’l-i‘câzi’l-beyânî. Amman: Dâru’n-Nefâis, 2016.
- Abbâs, Fadl Hasen. el-Belâga: fünûnühâ ve efnânühâ. 2 Cilt. Amman: Dâru’l-Furkân, 1997.
- Abbâs, Fadl Hasen-Senâ Abbâs. İ‘câzü’l-Kur’âni’l-Kerîm. Amman: Dâru’l-Furkân, 1991.
- el-Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. et-Tayyib. İ‘câzü’l-Kur’ân. thk. es-Seyyid Ahmed Sakr, Mısır: Dâru’l-Ma‘ârif, t.y.
- Bedevî, Ahmed, Abdülkâhir el-Cürcânî ve cühûdühû fi’l-belâgati’l-Arabiyye. Kahire: Mektebetü Mısr, t.y
- el-Beydâvî, Abdullah b. Ömer. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. 3 Cilt. Lübnan: Dâr Sâdır, 2001.
- el-Câhiz, Ebû Osman. el-Beyân ve’t-tebyîn. thk. Abdüsselam Hârun. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, t.y.
- el-Cürcânî, Abdülkâhir. Delâilü’l-i‘câz. thk. M. Muhammed Şâkir. Kahire: Mektebetu’l- Hancı, 2004.
- el-Cürcânî Seyyid Şerif. Ta‘rîfât. Kahire: Dâru’l-Kitâbi’l-Mısrî, Kahire, 1991.
- Divlekci, Celalettin. “Kur’an’da Bazı Kelimelerin Kullanım Özelliklerine Dair Genel Kaideler”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları, 6/1 (2017), 86- 104.
- Divlekci, Celalettin. Fadl Hasen Abbâs’ın Kur’an İlimlerindeki Müşkil Meselelere Bakışı. Ankara: Araştırma Yayınları, 2020.
- Ebû Hilâl el-Askerî. el-Furûku’l-lügaviyye. thk. Hüsâmüddin el-Kutsî. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1981.
- Ebü’l-Alâ el-Maarrî. Şerhu Divâni’l-Mütenebbî (Mu‘cizü Ahmed). thk. Abdülmecîd Diyâb. 4 Cilt. Kahire: Dâru’l-Ma‘ârif, 1992.
- Gâzî, Mahmud Ahmed. el-Medhalü’l-vecîz ila dirâseti’l-i‘câz fi’l-kitâbi’l-azîz. nşr. Muhammed Rahmetullah en-Nedvî, Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2010.
- el-Hattâbî, Ebû Süleyman. Beyânü i‘câzi’l-Kur’an (selâse resâil fî i‘câzi’l-Kur’ân içinde). thk. Muhammed Halefullah-Muhammed Zalûl Selam. Mısır: Dâru’l-Ma‘ârif, ty.
- el-Huseynî, Dıyâüddin Ebü’n-Nur. Meâni’n-nahvi’l-Cürcâniyye. Amman: Ervika, 2015.
- el-Huseynî, Dıyâüddin Ebü’n-Nur. Urûdu nazariyeti’n-nazm inde’l-imam Abdülkâhir el- Cürcânî ve mebâhisühâ. Amman: Ervika, 2015.
- İbn Atiyye. el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz. By.y: Dar İbn Hazm, 2002.
- İbn Fâris, Ahmed Ebu’l-Huseyn. es-Sâhibî fî fıkhi’l-lügati’l-Arabiyye ve mesâilihâ ve süneni’l-Arab fî kelâmihâ. nşr. Ahmed Hasen Besc. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1997.
- İbn Kayyim el-Cevziyye. Bedâiu’l-fevâid. thk. Ali b. Muhammed el-Umrân. Cidde: Dâr Alemi’l-Fevâid, t.y.
- İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. 16 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1990.
- İbn Sinân el-Hafâcî. Sirrü’l-fesâha. Beyrut: Kitâb Nâşirûn, 2010.
- İbn Teymiyye, Mukaddime fî usûli’t-tefsîr, Beyrut: by.y. 1972.
- İbrahim b. Samayil es-Sülemî. Sıyagu’t-tahrîm inde’l-usûliyyîn. Mekke: Ümmü’l-Kurâ Üniversitesi, Usulü’l-Fıkh, Yüksek Lisans Tezi, 1431.
- el-İsfahânî, Râgıb. Müfredâtü elfâzı’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
- Karacabey, Salih. “Hattâbî”. TDV İslam Ansiklopedisi. 16/489-491. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997.
- Karataş, Turan. Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ, 2004.
- Mahmûd, Cemâl Ebû Hassân. ed-Delâlâtü’l-ma‘neviyye li fevâsili’l-âyâti’l-Kur’âniyye; dirâse fî beyâni’l-Kur’ân ve i‘câzihî. Amman: Dâru’l-Feth li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, 2010.
- Nassâr, Nevvâf. el-Mu‘cemü’l-edebî. Amman: Dâru’l-Verdi’l-Ürdüniyye, 2007. er-Râfiî, Mustafa Sâdık. İ‘câzü’l-Kur’an ve’s-sünnetü’n-nebeviyye. Beyrut: Dâru’l- Kitâbi’l-Arabî, 1990.
- er-Rummânî. en-Nüket fî İ‘câzi’l-Kur’ân (selâse resâil fî i‘câzi’l-Kur’ân içinde). thk. Muhammed Halefullah-Muhammed Zalûl Selam. Kahire: Dâru’l-Ma‘ârif, t.y.
- es-Sa‘îdî, Abdülmüteâl. Buğyetü’l-îzâh li Telhîsi’l-Miftâh. Kahire: Dâr İbn Kesir, 2018.
- Şahrûrî, Ahmed vd. İ‘câzü’l-Kur’âni’l-Kerim. Amman: Dâru’l-Menhel, 2005.
- et-Teftâzânî, Sa‘düddin. Muhtasaru’l-meânî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2016.
- et-Tûfî. el-İksîr fî ilmi’t-tefsîr. Kahire: Mektebetü’l-Adâb, t.y.
- ez-Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf. haz. M. Abdüsselam Şahin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
- ez-Zerkeşî. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. M. Ebü’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Beyrut: el- Mektebetü’l-Asrıyye, 1972.
| APA | Divlekci C (2021). FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. , 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| Chicago | Divlekci Celalettin FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. (2021): 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| MLA | Divlekci Celalettin FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. , 2021, ss.391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| AMA | Divlekci C FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. . 2021; 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| Vancouver | Divlekci C FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. . 2021; 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| IEEE | Divlekci C "FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI." , ss.391 - 416, 2021. 10.17859/pauifd.895612 |
| ISNAD | Divlekci, Celalettin. "FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI". (2021), 391-416. https://doi.org/10.17859/pauifd.895612 |
| APA | Divlekci C (2021). FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| Chicago | Divlekci Celalettin FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8, no.1 (2021): 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| MLA | Divlekci Celalettin FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.8, no.1, 2021, ss.391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| AMA | Divlekci C FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 8(1): 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| Vancouver | Divlekci C FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 8(1): 391 - 416. 10.17859/pauifd.895612 |
| IEEE | Divlekci C "FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI." Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, ss.391 - 416, 2021. 10.17859/pauifd.895612 |
| ISNAD | Divlekci, Celalettin. "FADL HASEN ABBÂS’A GÖRE KUR’AN’IN EDEBÎ/BEYÂNÎ İ‘CÂZI". Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (2021), 391-416. https://doi.org/10.17859/pauifd.895612 |
