Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması
Yıl: 2022 Cilt: 75 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 328 - 334 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 İndeks Tarihi: 31-10-2022
Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması
Öz: Amaç: Karaciğer nakli, son dönem karaciğer yetmezliği olan hastalarda kür sağlayan ve yaşam kalitesini artıran bir cerrahi yöntemdir. Bu hastalarda birçok organ sistemi bozukluğu yanında sıklıkla metabolik ve elektrolit düzensizlikleri görülmektedir. Bu çalışmada karaciğer transplantasyonu yapılan hastalarda, sodyum (Na) değerlerindeki preoperatif değişikliklerin hasta sonuçları üzerine etkisinin araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Ocak 2014-Haziran 2019 yılları arasında canlı vericiden karaciğer transplantasyonu yapılan ve 18 yaşından büyük olan hastaların dosyaları retrospektif olarak incelendi. Hastaların demografik verileri, karaciğer yetmezliğine neden olan primer hastalık, CTP skoru, MELD skoru ve cerrahiye ait veriler kaydedildi. Hastalarda hiponatremi; Na≤130 mEq/L, normonatremi; Na değerinin 131-145 mEq/L ve hipernatremi ise Na değerinin >145 mEq/L olması olarak tanımlandı. Preoperatif Na değeri ve postoperatif ilk Na değeri arasındaki fark hesaplanarak Delta-Na (ΔNa) değeri belirlendi. Erken dönem komplikasyonlar ve mortalite oranları kaydedildi. Bulgular: Çalışmamıza 117 hasta dahil edildi. Bu hastaların %35,9’u kadın, %64.1’i erkek idi ve yaş ortalamaları 50.18±12.25 bulundu. Hastaların MELD-Na skoru ortalama 19,58±7,46 hesaplandı. ΔNa>10 mEq/L olan hastalarda, ΔNa=5-10 mEq/L aralığında ve ΔNa<5 mEq/L olan hastalara göre komplikasyon oranı daha yüksekti (sırası ile p=0,039, p=0,011). ΔNa >10 mEq/L olan hastalarda yoğun bakımda kalış süresi (7,78±7,63 gün), ΔNa <5 mEq/L ve ΔNa =5-10 mEq/L olan hastalara (4,51±4,08 gün ve 5,22±5,16 gün) göre daha uzundu (p=0,032). Preoperatif dönemde hiponatremi, normonatremi veya hipernatremi olan hastalarda, komplikasyon oranının, yoğun bakımda ve hastanede kalış süresinin benzer olduğu gözlemlendi (p<0,05). Preoperatif dönemde sodyum değerindeki bozuklukların ve ΔNa değerinin postoperatif ilk 90 günlük mortalite üzerine etkisi görülmedi. Sonuç: Canlı vericiden karaciğer transplantasyonu yapılan hastalarda sodyum değerinde görülen değişikliklerin, komplikasyonların artmasına ve yoğun bakımda kalış süresinin uzamasına neden olabileceğini düşünmekteyiz.
Anahtar Kelime: Evaluation of the Effects of Preoperative Sodium Values on Postoperative Period in Liver Transplant Patients
Öz: Objectives: Liver transplantation provides cure and improves the quality of life in patients with end-stage liver failure. But in these group of patients metabolic and electrolyte abnormalities are frequently seen as well as many organ system disorders. In this study, we aimed to investigate the effect of preoperative changes in sodium (Na) values on patient outcomes in patients undergoing liver transplantation. Materials and Methods: The files of patients older than 18 years who underwent liver transplantation from living donors between January 2014 and June 2019 were retrospectively examined. Demographic data of the patients, primary disease causing liver failure, CTP score, MELD score and surgery data were recorded. Hyponatremia, normonatremia and hypernatremia were defined as Na≤130 mEq/L, 131-145 mEq/L and >145 mEq/L, respectively. The difference between the preoperative Na value and the first postoperative Na value was calculated as Delta-Na (ΔNa). Early complications and mortality rates were noted. Results: One hundred seventeen patients were included in our study. Of these patients, 35.9% were female, 64.1% were male and the mean age was 50.18±12.25. The mean MELD-Na score of the patients was 19.58±7.46. The complication rate was higher in patients with ΔNa>10 mEq/L than in patients with ΔNa=5-10 mEq/L and ΔNa<5 mEq/L (p=0.039, p=0.011, respectively). The length of intensive care unit stay (7.78±7.63 days) was longer in patients with ΔNa±5 mEq/L and ΔNa=5-10 mEq/L (4.51±4.08 days and 5.22±5.16 days) (p=0.032). The complication rate was similar to the duration of intensive care and hospital stay (p<0.05) for all patients. In the preoperative period, changes in sodium level and ΔNa level did not have an effect on mortality in the first 90 days postoperatively. Conclusion: We believe that changes in sodium value in patients undergoing liver transplantation from living donors may lead to increased complications and prolonged intensive care unit stays.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Kim WR, Biggins SW, Kremers WK, et al. Hyponatremia and mortality among patients on the liver-transplant waiting list. N Engl J Med. 2008;359:1018- 1026.
- 2. Angeli P, Wong F, Watson H, et al. Hyponatremia in cirrhosis: Results of a patient population survey. Hepatology. 2006;44:1535-1542.
- 3. Ruf AE, Kremers WK, Chavez LL, et al. Addition of serum sodium into the MELD score predicts waiting list mortality better than MELD alone. Liver Transpl. 2005;11:336-343.
- 4. Biggins SW, Rodriguez HJ, Bacchetti P, et al. Serum sodium predicts mortality in patients listed for liver transplantation. Hepatology. 2005;41:32-39.
- 5. Biggins SW, Kim WR, Terrault NA, et al. Evidence-based incorporation of serum sodium concentration into MELD. Gastroenterology. 2006;130:1652-1660.
- 6. Hudcova J, Ruthazer R, Bonney I, et al. Sodium homeostasis during liver transplantation and correlation with outcomes. Anesth Analg. 2014;119:1420-1428.
- 7. Park C, Kim D, Choi J, et al. Intraoperative changes in hyponatremia as a risk factor for prolonged mechanical ventilation after living donor liver transplantation. Transplant Proc. 2010;42:3612-3616.
- 8. Leise MD, Yun BC, Larson JJ, et al. Effect of the pretransplant serum sodium concentration on outcomes following liver transplantation. Liver Transpl. 2014;20:687-697.
- 9. Ginès P, Guevara M. Hyponatremia in cirrhosis: pathogenesis, clinical significance, and management. Hepatology. 2008;48:1002-1010.
- 10. Bernardi M, Zaccherini G. Approach and management of dysnatremias in cirrhosis. Hepatol Int. 2018;12:487-499.
- 11. Yun BC, Kim WR, Benson JT, et al. Impact of pretransplant hyponatremia on outcome following liver transplantation. Hepatology. 2009;49:1610-1615.
- 12. Londoño MC, Guevara M, Rimola A, et al. Hyponatremia impairs early posttransplantation outcome in patients with cirrhosis undergoing liver transplantation. Gastroenterology. 2006;130:1135-1143.
- 13. Dawwas MF, Lewsey JD, Neuberger JM, et al. The impact of serum sodium concentration on mortality after liver transplantation: a cohort multicenter study. Liver Transpl. 2007;13:1115-1124.
- 14. Brandman D, Biggins SW, Hameed B, et al. Pretransplant severe hepatic encephalopathy, peritransplant sodium and post-liver transplantation morbidity and mortality. Liver Int. 2012;32:158-164.
- 15. Mihaylov P, Nagai S, Ekser B, et al. Prognostic Impact of Peritransplant Serum Sodium Concentrations in Liver Transplantation. Ann Transplant. 2019;24:418-425.
- 16. Berry K, Copeland T, Ku E, et al. Perioperative Delta Sodium and Post Liver Transplant Neurological Complications in Liver Transplant Recipients. Transplantation. 2022;106:1609-1614.
- 17. Lee J, Kim DK, Lee JW, et al. Rapid correction rate of hyponatremia as an independent risk factor for neurological complication following liver transplantation. Tohoku J Exp Med. 2013;229:97-105.
- 18. Yu J, Zheng SS, Liang TB, et al. Possible causes of central pontine myelinolysis after liver transplantation. World J Gastroenterol. 2004;10:2540-2543.
| APA | Kalayci T, KARADAĞ ERKOÇ S, Yılmaz A (2022). Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. , 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| Chicago | Kalayci Tuce Merve,KARADAĞ ERKOÇ SÜHEYLA,Yılmaz Ali Abbas Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. (2022): 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| MLA | Kalayci Tuce Merve,KARADAĞ ERKOÇ SÜHEYLA,Yılmaz Ali Abbas Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. , 2022, ss.328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| AMA | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. . 2022; 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| Vancouver | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. . 2022; 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| IEEE | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A "Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması." , ss.328 - 334, 2022. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| ISNAD | Kalayci, Tuce Merve vd. "Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması". (2022), 328-334. https://doi.org/10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| APA | Kalayci T, KARADAĞ ERKOÇ S, Yılmaz A (2022). Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 75(3), 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| Chicago | Kalayci Tuce Merve,KARADAĞ ERKOÇ SÜHEYLA,Yılmaz Ali Abbas Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 75, no.3 (2022): 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| MLA | Kalayci Tuce Merve,KARADAĞ ERKOÇ SÜHEYLA,Yılmaz Ali Abbas Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, vol.75, no.3, 2022, ss.328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| AMA | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2022; 75(3): 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| Vancouver | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2022; 75(3): 328 - 334. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| IEEE | Kalayci T,KARADAĞ ERKOÇ S,Yılmaz A "Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması." Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 75, ss.328 - 334, 2022. 10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
| ISNAD | Kalayci, Tuce Merve vd. "Karaciğer Nakli Hastalarında Preoperatif Sodyum Değerlerinin Postoperatif Döneme Etkilerinin Araştırılması". Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 75/3 (2022), 328-334. https://doi.org/10.4274/atfm.galenos.2022.38243 |
