Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma
Yıl: 2022 Cilt: 80 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 925 - 966 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 İndeks Tarihi: 03-11-2022
Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma
Öz: Evlilik, evlendirme memurunun, evlenecek olan kişilerin her birine birbiriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorması üzerine, onların olumlu yönde irade beyanında bulundukları anda meydana gelmektedir. Ancak bir evliliğin geçerli olarak meydana gelmesi için, eşlerden her birinin evlenme yönündeki iradelerinin hiçbir baskı altında kalmadan, özgür bir şekilde oluşması gereklidir. Bazı durumlarda eşlerden biri, diğer eşin veya üçüncü bir kişinin korkutma teşkil eden bir fiiline maruz kalarak istemediği bir evliliği yapmak zorunda kalmış olabilir. Korkutma, iradenin oluşumu aşamasındaki sakatlıklardan biri olup, Kanun koyucu tarafından TMK m 151’de evliliğin nisbi butlanı sebeplerinden biri olarak düzenlenmiştir. İlgili madde gereğince, kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilen eş, evlenmenin iptalini dava edebilmektedir. Görüldüğü üzere, korkutma altında yapılan evlilik her ne kadar nisbî butlanla sakat bir evlilik olsa da kendiliğinden hükümsüz duruma gelmemektedir. Bu evliliğin hükümsüzlüğünün sağlanması için korkutma teşkil eden fiile maruz kalan korkutulan tarafından nisbî butlan davasının açılması gerekmektedir. Kanun koyucu TMK m 152’de korkutmaya dayalı nisbi butlan davasının açılmasını belirli sürelere tabi tutulmuştur. TMK m 152’ye göre korkutulan eşin iptal davası açma hakkı, korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her hâlde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşmektedir. Mahkeme tarafından evliliğin korkutma sebebiyle iptaline karar verilmesiyle birlikte, evlilik ileriye etkili bir şekilde (ex nunc) sona ermektedir ve evlilik, hâkimin iptal kararına kadar geçerli bir evliliğin tüm sonuçlarını doğurmaktadır (TMK m 156). Çalışmamızda korkutmanın tanımı, şartları ile sonuçları, İsviçre Hukukundaki son gelişmelere de yer verilerek kapsamlı bir şekilde inceleme konusu yapılmıştır.
Anahtar Kelime: Duress as Reason for Relative Nullity of Marriage in Turkish Civil Law
Öz: Marriage occurs when a marriage official asks each of the persons to be married whether they want to marry each other and these two persons make a positive declaration of will. However, in order for a marriage to be valid, the desire of each spouse to marry must be formed free of any pressure. In some cases, a spouse may have been forced to enter an unwanted marriage as a result of duress from the other spouse or a third party. Duress is a defect in the formation stage of will and is legally regulated in Art. 151 of the Turkish Civil Code (TCC) as a reason for relative nullity of marriage. TCC Art. 151 states that a spouse who is persuaded to marry through threat of imminent and serious harm to their own or a relative’s life, health, honor, or dignity may file a lawsuit for annulment of the marriage. As is seen, although a marriage made under duress is crippled by relative nullity, it is not automatically invalidated. A lawsuit for relative nullity must be filed by the threatened party to ensure the annulment of the marriage. Legislation subjects the filing of a relative nullity lawsuit based on duress to certain periods as per Art. 152 of the TCC. Accordingly, the threatened spouse’s right to file an annulment case ends after six months, starting from the date the effect of the duress disappears, but in any event within five years of the marriage. Upon a court’s decision to annul a marriage due to duress, the marriage ends proactively (ex nunc), and the marriage bears all the results of a valid marriage up to the judge’s decision (TCC Art 156).This study comprehensively examines the definition of duress, its conditions, and results by also including the latest developments in Swiss law.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdemir P, Kişilik Haklarının İhlalinden Elde Edilen Kazancın İadesi Davası (1. Bası Vedat Kitapçılık 2014)
- Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku, İkinci Cilt, Aile Hukuku (23. Bası Beta Yayınevi 2021)
- Akipek Öcal Ş, ‘Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Sona Erdiren Haller ve Sona Erme Anı’, (2019) 1 (1) ERÜHFSD 457-470
- Arsebük E, Medeni Hukuk, Aile Hukuku, Kısım: 1 (1. Bası, Ankara Hukuk Fakültesi Neşriyatı 1940)
- AtaayA, ‘Evliliğin Hükümsüzlüğünün Sonuçları’Prof. Dr. İlhan Postacıoğlu’na Armağan (İstanbul Üniversitesi Yayınları 1990)
- Aydos O S, ‘Paylaşmalı Mal Ayrılığında Tasfiye’, (2019) 1 (1) ERÜHFSD 485-499
- Belgesay M R, Türk Kanunu Medenisi Şerhi, II, Aile Hukuku, Birinci Cilt, Evlenme-Boşanma Evlenmenin Umumi Hükümleri (3. Bası İstanbul Üniversitesi Yayınları 1950)
- Berki Ş, ‘Türk Medeni Hukukunda Evlenmede Mutlak Butlan’ (1962) 19 (1) AÜHFD 201-231
- Biçer Yener I, Boşanmada Maddi Tazminat (1. Bası Seçkin Yayınevi 2020)
- Birsen K, Medeni Hukuk Dersleri, Genel İlkeler-Şahsın Hukuku-Aile Hukuku (6. Bası Yayınevi Yok 1966)
- Büchler A, ‘Zwangsehen in zivilrechtlicher und internationalprivat-rechtlicher Sicht’ (2007) (4) FamPra.ch 725-750
- Büchler A und Brozzo P, ‘Art. 107-108’, in Andrea Büchler und Dominique Jakob (Hrsg.), Kurzkommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch (1. Auflage Helbing Lichtenhahn Verlag 2011)
- BüchlerAundBrozzoP,‘Art.105’,inAndreaBüchlerundDominique Jakob(Hrsg.),Kurzkommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch (2. Auflage Helbing Lichtenhahn Verlag 2017)
- Ceylan E, Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları (1. Bası Galatasaray Üniversitesi Yayınları 2006)
- Çelik N H, Evlenmenin Hükümsüzlüğü (1 Bası On İki Levha Yayıncılık 2021)
- Çınar Ö, ‘Hısımlıktan Doğan Evlenme Engeli ve Sonuçları’, in Ömer Teoman (ed), Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, I. Cilt (Vedat Kitapçılık 2019)
- Demirbaş H, Türk Borçlar Kanunu’nda Korkutmanın (İkrah) Şartları ve Sonuçları (Yayınlanmamış Doktora Tezi 2012)
- Doğan M, Şahsiyet Haklarına Tecavüzün Önlenmesi Davası (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi 1993)
- Doğan M ve Okur S, ‘Türk ve Alman Hukukunda Evlenmenin Mutlak Butlan Sebepleri’ in Zeynep Dönmez, Ünsal Dönmez ve Michael Martinek (Hrsg.), Türkisch-Deutscher Familienrechtskongress, 23.-25. Mai 2013 (Yayınevi Yok 2014)
- Dural M ve Öğüz T, Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku (20. Bası Filiz Kitabevi 2019)
- Dural M, Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku (1. Bası Filiz Kitabevi 2005)
- Dural M, Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku (16. Bası Filiz Kitabevi 2021)
- Durmuş R F, Yenilik Doğuran Davalar (1. Bası On İki Levha Yayıncılık 2021)
- Egger A, Zürcher Kommentar, Personenrecht, Art. 1-89 ZGB (2. Auflage Schulthess Verlag AG Zürich 1930)
- Egger A, Zürcher Kommentar, Familienrecht, I. Abteilung, Das Eherecht, Art. 90-251 (2. Auflage Schulthess Verlag AG 1936)
- Ekici Şahin M, ‘Ceza Hukuku ve Zorla Evlendirme’, Prof. Dr. Nevzat Toroslu’ya Armağan, Cilt I (1. Bası Ankara Üniversitesi Yayınları 2015)
- Erdem M, Aile Hukuku (2. Bası Seçkin Yayınevi 2019)
- Erdem M R, ‘Zorla Evlilik Ayrı Bir Suç Olarak Düzenlenmeli Mi? Almanya Örneği: Zorla Evlendirme İle Mücadele Kanunu’, (2013) 11 (111), Fasikül Hukuk Dergisi 415-427
- Erdoğan İ ve Keskin A. D, Türk Medeni Hukuku, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, (2. Bası Gazi Kitabevi 2019)
- EtterJ, Die Furchterregung nach schweizerischem Obligationenrecht(1.Auflage Kanisiusdruckerei 1954)
- Feyzioğlu F N, Özakman C ve Sarıal E, Aile Hukuku (3. Bası Filiz Kitabevi 1986)
- Geiser T, ‘Art. 105’, in Thomas Geiser und Christiana Fountoulakis (Hrsg.), Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch, Art 1-456 ZGB (6. Auflage Helbing Lichtenhahn Verlag 2018)
- Gençcan Ö U, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yorumu, 1. Cilt (Madde 1-184) (1. Bası Yetkin Yayınevi 2021)
- Gezder Ü, Türk Medeni Hukuku, Başlangıç-Kişiler-Aile Hukuku, Soruları ve Cevapları, Cilt I (1. Bası Beta Yayınevi 2014)
- Gönen D, Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkı ve Korunması (1. Bası On İki Levha Yayıncılık 2011)
- GönensayAS, Medeni Hukuk, Cilt 2, Aile Hukuku, Kısım 1, Karı Koca (1. Bası İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1937)
- Görmez G, Türk Borçlar Hukukunda Yakın Kavramı (1. Bası Turhan Kitabevi 2018)
- Götz E, Berner Kommentar, Familienrecht, II. Band, I. Abteilung, Eheschliessung, Art. 90-136 (3. Auflage Stämpfli Verlag AG 1964)
- Gürbüz M, Kişilik Hakkı Açısından Tıbbi Genetik Analizler (Yayınlanmamış Doktora Tezi 2010)
- Hatemi H, Aile Hukuku (9. Bası On İki Levha Yayıncılık 2021)
- Hatemi H ve Serozan R, Aile Hukuku (1. Bası Filiz Kitabevi 1993)
- Hausheer H, Geiser T und Aebi-Müller R A, Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (4. Auflage Stämpfli Verlag AG 2010)
- Hausheer H, Geiser T und Aebi-Müller R A, Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (6. Auflage Stämpfli Verlag AG 2018)
- Havutçu A, ‘Mukayeseli Hukuktaki Gelişmeler Işığında Türk Medeni Kanunu Açısından Zorla Evlenme Probleminin Değerlendirmesi’(2013) 8 (Özel) Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 1341-1382
- Hegnauer C und Breitschmid P, Grundriss des Eherechts (4. Auflage Stämpfli Verlag 2000)
- Helvacı S, Türk ve İsviçre Hukuklarında Kişilik Hakkını Koruyucu Davalar (MK md. 24/ a fıkra I/ İMK md. 28a/ fıkra I) (1. Bası Beta Yayınevi 2001)
- İkizler M, Evlenmenin Hükümsüzlüğü (1. Bası Seçkin Yayınevi 2018)
- Kaya A, Mal Ortaklığı Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiyesi (1. Bası Adalet Yayınevi 2021)
- Keller S, ‘Art. 107’, in Peter Breitschmid und Alexandra Rumo-Jungo (Hrsg.), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht inkl. Kindes - und Erwachsenenschutzrecht, Art. 1-456 ZGB (2. Auflage Schulthess Verlag AG 2012)
- KellerS,‘Art.105’,inPeterBreitschmidundAlexandraRumo-Jungo(Hrsg.),CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht - Partnerschaftsgesetz, Art. 1-456 ZGB - PartG (3. Auflage Schulthess Verlag AG 2016)
- Kılıçoğlu A M, Aile Hukuku (5. Bası Turhan Kitabevi 2020)
- Kılıçoğlu A M, Medeni Kanun’umuzun Aile-Eşya-Miras Hukukuna Getirdiği Yenilikler (3. Bası Turhan Kitabevi 2014)
- Köprülü B ve Kaneti S, Aile Hukuku (2. Bası Filiz Kitabevi 1989)
- Köroğlu E, ‘Edinilmiş Mallara Katılma Rejimini Sona Erdiren Sebepler ve Bu Mal Rejiminin Sona Erme Anı’, (2016) 11 (1) ERÜHFD 229-251
- Köroğlu E, Türk Borçlar Hukukunda İrade Bozukluğu Hallerinden Korkutma (1. Bası On İki Levha Yayıncılık 2020)
- Lanz Müller A, ‘Art. 107-109’, in Jolanta Kren Kostkiewicz, Peter Nobel, Ivo Schwander und Stephan Wolf (Hrsg.), Orell Füssli Kommentar, ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch (2. Auflage Orell Füssli Verlag AG 2011)
- Lanz Müller A, ‘Art. 105’, in Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz und Roland Fankhauser (Hrsg.), Orell Füssli Kommentar, ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch (3. Auflage Orell Füssli Verlag AG 2016)
- a Marca J-C, ‘Art. 107’, in Pascal Pichonnaz et Bénédict Foëx, (Editeur), Commentaire romand Code civil I, Art. 1-359 CC (1. édition Helbing Lichtenhahn Verlag 2010) (Für die deutsche Übersetzung siehe: www.legalis.ch, Erişim Tarihi 01 Mart 2022)
- Oğuzman K ve Dural M, Aile Hukuku (3. Bası Filiz Kitabevi 2001)
- Oğuzman K, Seliçi Ö ve Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler) (18. Bası Filiz Kitabevi 2019)
- Oğuzoğlu H. C, Medeni Hukuk, Şahsın Hukuku-Aile Hukuku (5. Bası Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1963)
- Önen E, İnşaî Dava (1. Bası Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1981)
- Özgül M E, Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu (On İki Levha Yayıncılık 2010)
- Öztan B, ‘Batıl Evlenmelerde Eşlerin Durumu’, (1969) 26 (1) AÜHFD 193-215
- Öztan B, Aile Hukuku (6. Bası Turhan Kitabevi 2015)
- Saymen H F ve Elbir H K, Türk Medeni Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku (2. Bası Hak Kitabevi 1960)
- Schwarz A B, Aile Hukuku I, Çev. Bülent Davran (2. Bası İstanbul Üniversitesi Yayınları 1946)
- Schwenzer I, ‘Das clean break - Prinzip im nachehelichen Vermögensrecht’ (2000) (4) FamPra.ch 609-627
- Schwenzer I und Fankhauser R, FamKomm, Scheidung, Band I: ZGB (3. Auflage Stämpfli Verlag AG 2017)
- Tandoğan H, Aile Hukuku, Ders Notları, Düz. Nuşin Ayiter (1. Bası Yayınevi Yok 1966)
- Tekinay S S, Türk Aile Hukuku (4. Bası İstanbul Üniversitesi Yayınları 1982)
- Tuor P, Schnyder B, Schmid J und Jungo A, ZGB, Das Schweizersiche Zivilgesetzbuch (14. Auflage Schulthess Verlag AG 2015)
- Velidedeoğlu H V, Türk Medeni Hukuku, Cilt II, Aile Hukuku (5. Bası Yayınevi Yok 1965)
- Yücel Ö, ‘Evlenmede Özgür İrade Yanılsaması’, in Ozan Erözden, Salih Haydar Günler, Mustafa Ebrar Palteki ve Cem Uysal (ed), Özgür İrade? Hukuk, Nörobilim, Psikoloji ve Ötesi (1. Bası Zoe Yayıncılık 2021)
- Yücel Ö, ‘Medeni Hukuk Açısından Toplumsal Cinsiyet, Şiddet ve Ayrımcılık’, in Gülriz Uygur ve Nadire Özdemir (ed), Hukuk ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları (3. Bası Seçkin Yayınevi 2022)
| APA | KÖROĞLU E (2022). Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. , 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| Chicago | KÖROĞLU EMRE Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. (2022): 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| MLA | KÖROĞLU EMRE Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. , 2022, ss.925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| AMA | KÖROĞLU E Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. . 2022; 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| Vancouver | KÖROĞLU E Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. . 2022; 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| IEEE | KÖROĞLU E "Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma." , ss.925 - 966, 2022. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| ISNAD | KÖROĞLU, EMRE. "Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma". (2022), 925-966. https://doi.org/10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| APA | KÖROĞLU E (2022). Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. İstanbul hukuk mecmuası, 80(3), 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| Chicago | KÖROĞLU EMRE Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. İstanbul hukuk mecmuası 80, no.3 (2022): 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| MLA | KÖROĞLU EMRE Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. İstanbul hukuk mecmuası, vol.80, no.3, 2022, ss.925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| AMA | KÖROĞLU E Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. İstanbul hukuk mecmuası. 2022; 80(3): 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| Vancouver | KÖROĞLU E Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma. İstanbul hukuk mecmuası. 2022; 80(3): 925 - 966. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| IEEE | KÖROĞLU E "Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma." İstanbul hukuk mecmuası, 80, ss.925 - 966, 2022. 10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
| ISNAD | KÖROĞLU, EMRE. "Türk Medeni Hukukunda Evliliğin Nisbi Butlanı Sebeplerinden Korkutma". İstanbul hukuk mecmuası 80/3 (2022), 925-966. https://doi.org/10.26650/mecmua.2022.80.3.0007 |
