TY  - JOUR
TI  - HASİP AHMET AYTUNA’NIN RAPORU IŞIĞINDA 1942  ERBAA-NİKSAR DEPREMİ VE TOKAT’TAKİ GELİŞMELER
AB  - İkinci Dünya Savaşı, Türkiye’de tek partili bir yönetimin egemen olduğu, yakın tarihin  ülke ve insan kaynaklarında yarattığı tahribatın rehabilite edilmeye çalışıldığı bir süreçte  etkili olmuştur. Savaşın toplum yaşamı üzerindeki etkileri, Erzincan ve Erbaa’da meydana  gelen büyük ölçekli depremler; merkezi yönetimin geniş kapsamlı organizasyon, bunu  etkin biçimde toplumsallaştıracak mâlî kapasite ve insan kaynakları, altyapı ve ulaşım,  organizasyonların uygulanmasında aktif rol oynayan personelin denetimi gibi ölçütler  çerçevesinde sınandığı bir zamansallığı oluşturmuştur. Depremin akabinde Şükrü  Saraçoğlu Hükümeti yaşanan felâketin, Erbaa, Niksar bölgesinde yarattığı olumsuzlukları  gidermeye yönelik uygulama ve düzenlemeleri hayata geçirmiştir. Bu bağlamda ilkyardım,  arama-kurtarma, iâşe, barınma, tedavi, vergilendirme, yeniden inşaa ve üretim alanlarında  bölge sakinlerinin durumlarını iyileştirmeyi amaçlayan adımlar atılmıştır. VI. Dönem CHP  Tokat Milletvekili Hasip Ahmet Aytuna 1942 Erbaa Depremi’nden sonra 1-10 Ocak 1943’te  felâketin yaşandığı yerleşim yerlerini kapsayan bir inceleme gezisi gerçekleştirerek,  hükümetin afet bölgesindeki olumsuzlukları gidermeye yönelik girişimleri ve sonuçlarını  gözlemleme fırsatı bulmuştur. Tokat, Erbaa, Niksar ve Zile’de yurttaşlarla görüşen  Aytuna, bir yandan felâketin boyutlarına tanıklık etmiş öte yandan sorunların önemli  bir bölümünün savaş koşullarından kaynaklandığını saptamıştır. Aytuna gerçekleştirdiği  inceleme, görüşme, gözlem ve değerlendirmelerini bir rapor haline getirerek Cumhuriyet  Halk Partisi Genel Sekreterliği’ne sunmuştur. Rapor, yaşanan afetin ardından ortaya çıkan  yıkımın istatistiki verilerini, iktidar ile yerel bürokrasinin aldığı önlemleri, bunların sahadaki  etkilerini, eksikliklerini, tarımsal üretimdeki problemleri, vergilendirme politikasının yerel  düzlemdeki yansımalarını, yolsuzlukları ve bunlara ilişkin olarak kendi değerlendirmelerini  içermiştir. Aytuna’nın 21 sayfadan oluşan ayrıntılı raporu, savaşın belirleyici olduğu bir  toplumsal çerçevede yaşanan doğal bir afet ekseninde; merkezi yönetim, yerel bürokrasi  ve halk arasındaki ilişkileri anlamamızı sağlayan bir zemin yaratmıştır.
AU  - AKKUS, TURGAY
DO  - 10.33431/belgi.1016047
PY  - 2022
JO  - BELGİ DERGİSİ
VL  - 0
IS  - 24
SN  - 2146-4456
SP  - 165
EP  - 190
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1137173
ER  -