TY  - JOUR
TI  - İLERİCİLİK - GERİCİLİK TARTIŞMALARINDA BİR DURAK:  ÇARŞAFLA MÜCADELE HAFTASI
AB  - Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılına damgasını vurmuş olan Batılılaşma hareketleri,  Cumhuriyet döneminde de sürmüştür. “Medeni bir toplum” isteğini arkalayan Batılılaşma  gayretinin sembolik dışavurumunda en etkili yöntemin erkek ve kadın kıyafetleri olması  yönünde yönetici elit nezdinde kendini belli eden adeta bir uzlaşının olduğunu söylemek  mümkündür. Öyle ki Osmanlı’da fes, Cumhuriyet döneminde şapka hukuki düzenleme  aracılığıyla “medeni kılığın” vücut bulması olarak algılanmış veya sunulmuştur. Medeni  yaşama uygun kıyafet erkekler için şapkada simgeleşirken, kadınların giyimi konusunda  herhangi bir hukuki düzenleme yapılmamış, çarşaf ve peçenin kullanılmaması için  telkin yöntemi tercih edilmiştir. 1950’lerden sonra, çarşaf kullanımında artış olduğu  iddiası gündeme gelmiştir. 1956 yılı, çarşafa karşı yürütülen mücadelenin önemli bir  dönemeci olmuştur. Demokrat Partili üç milletvekili “millî ve medeni” bulmadıkları  çarşafın yasaklanması için Meclis’e kanun teklifi vermiştir. Türk Kadınlar Birliği’de kanun  teklifinin kabul edilmesi halinde çarşafın yerine geçecek giysinin ne olacağını tartışmış  ve çarşaf meselesine çözüm yollarının konuşulduğu toplantılar düzenlemiştir. Bu durum  bazı sivil toplum kuruluşlarını ve dernekleri çarşaf karşıtı tavır almaya yöneltmiş ve  “Çarşafla Mücadele Haftaları” düzenlenmiştir. Bu çalışma, 25 Ağustos- 31 Ağustos 1958- 1962 tarihleri arasında düzenlenen “Çarşafla Mücadele Haftaları” özelinde çarşaf karşıtı  düşüncenin konuya yaklaşımını ve mücadele yollarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç  çerçevesinde çarşafla mücadelede yöneticilerin, seçkinlerin, sivil derneklerin faaliyetleri ve  çarşaf özelinde modernleşmeyi nasıl yorumladıkları, “ilericilik” ve “gericilik” kavramlarını  hangi sembollere dayanarak açıkladıkları da tartışılacaktır. Çalışmanın yöntemi belge  analizine dayanmaktadır ve birincil kaynaklarını gazeteler (Cumhuriyet, Milliyet, Vatan,  Hürriyet) oluşturmaktadır. Çarşaf üzerinden yürütülen tartışmalar, Türk siyasal yaşamında  belirgin bir ton olarak karşımıza çıkan ve genellikle kısır çekişmelerin önünü açan ilericilik/ gericilik bağlamlı değerlendirmelerin işlevselliğini değerlendirebilmek açısından ciddi  ipuçları verecektir.
AU  - Aydoğan, Pınar
DO  - 10.33431/belgi.971898
PY  - 2022
JO  - BELGİ DERGİSİ
VL  - 0
IS  - 24
SN  - 2146-4456
SP  - 191
EP  - 217
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1137184
ER  -