Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü
Yıl: 2010 Cilt: 24 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 644 - 684 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü
Öz: Kütüphanecilik kurumsal olarak yaklaşık 5.000 yıllık bir geçmişe sahip olmasınarağmen, bilimsel bir disiplin olma kimliğini, birçok bilim dalında olduğu gibi, 19.yüzyılın ikinci yarısında kazanabilmiştir. Kütüphaneciliğin felsefi boyutu ise bugelişmelerden çok daha sonra 1930’lu yıllardan itibaren tartışılmaya başlanmıştır.Bilimsel kimliğinden ziyade uygulama boyutu ve mesleki niteliği daha ağır basankütüphanecilikte, felsefi ve kuramsal tartışmalar daha çok akademik kesimle sınırlıkalmıştır. Etik, düşünce ve ifade özgürlüğü gibi konular kütüphanecilik disipliniiçerisinde önemli yer tutmalarına rağmen, bunların felsefenin temel konuları arasındayer aldığı neredeyse hiçbir zaman göz önünde bulundurulmamıştır.Kütüphanecilik felsefesinin ele alındığı ilk dönemlerde, kütüphane kurumunu veenformasyon kaynaklarını temel alan yaklaşımlar ön plana çıkarken, elektronikyayıncılığın gelişimi ile birlikte bu algılayış değişmeye başlamış, enformasyon ve bilgitartışmanın odağına yerleşmiştir. Çalışmada, tarihsel süreç içerisinde kütüphaneciliğinnasıl bir gelişim gösterdiği, bu gelişimin onun kimliğini, felsefi ve kuramsal boyutununortaya çıkmasına nasıl etki ettiği, hangi dönemlerde hangi felsefi bakış açılarının önplana çıktığı ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
From clay tablets to electronic publishing: The evolution and transformation of the philosophy of librarianship
Öz: Although librarianship as an institution traces its history back 5,000 years, like manyother branches of science, it acquired its identity as a scientific discipline in the secondpart of the 19th century. The philosophical aspect of librarianship began to bediscussed in the 1930s, years after professionalization. In librarianship, practical application and professional quality has had a stronger influence than philosophy, andphilosophical and theoretical discussions have been limited to the academic community.Although subjects such as ethics, the liberty of thought, and the liberty of statement areimportant in the discipline of librarianship, they have never been taken into account asfundamental to the general philosophy of librarianship.Initially, the philosophy of librarianship focused on the institution oflibrarianship and information sources; however, with the development of electronicpublishing, perceptions have begun to change, and information and knowledge havebeen brought into sharper focus. This article will examine which philosophical viewshave been at the forefront of librarianship; how librarianship has evolved historically,and how this evolution has impacted the philosophical and theoretical aspects of thelibrarianship
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Alkan, N. (2004). Kütüphanecilik felsefesinin değeri, Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyumu, 21-24 Ekim 2004, Ankara S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Yay. Haz.). Bildiriler içinde (ss. 31-54). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
- American Library Association 12 Kasım 2010 tarihinde: http://www.ala.org/ala/aboutala/missionhistory/history/index.cfm adresinden erişilmiştir.
- Assman, J. (2001). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (A. Tekin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Awad, E. M. ve Ghaziri, H. M. (2004). Knowledge management. Upper Saddle River, N. J. : Pearson.
- Buschman, J. (2006). The Integrity and obstinacy of intellectual creations: Jürgen Habermas and librarianship’s theoretical literature. Library Quarterly, 76 (3), 270– 299.
- Baydur, G. (1974). Amerikan kongre kütüphanesi sınıflandırma sistemi (LC classification). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 23 (4), 219-226.
- Benge, R. (1957). Life without father: the post-Carnegie period. The Library Association Records, 59 (2), 49-52.
- Blanck, H. (2000). Antikçağda kitap. (Z. Aksu Yılmazer, Çev.). Ankara: Dost.
- Boorstin, D. J. (1996). Keşifler ve buluşlar. (F. Dilber, Çev.). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Budd, J. M. (2001). Knowledge and knowing in library and information science: A philosophical framework. Lanham: The Scarecrow Press.
- Christ, J. M. (1972). Toward a philosophy of educational librarianship. Litleton, Libraries Unlimited.
- Cornelius, I. (2004). Information and its philosophy. Library Trends, 52 (3), 377–386.
- Cornforth, M. (1993). Bilgi teorisi. (H. Selman, Çev.). İstanbul: Yorum Yayınları.
- Çakın, İ. (1982) Kütüphanecilikte felsefi yaklaşım. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 31(4), 155-157.
- Çelik, S. (2010). Bilgi felsefesi: İlkçağ’dan yeniçağ’a. İstanbul: Doruk.
- Dahl, S. (1999). Antikçağ’dan günümüze her yönüyle kitabın tarihi. (M. Dündar, Çev.). Ankara: Milli Kütüphane Başkanlığı.
- Danton, J. P.(1934). Pleas for a philosophy of librarianship. Library Quarterly. IV (4), 527-547.
- Deleuze, G. ve Guattari (1992). Felsefe nedir? (T. Ilgaz, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Dick, A. L. (2002). Social epistemology, information science and ideology. Social Epistemology, 16 (1), 23–35.
- Egan, M. ve Shera, J. (1952). Foundations of a theory of bibliography. Library Quarterly, 44 , 125-137
- Education for librarianship 16 Kasım 2010 tarihinde: http://en.wikipedia.org/wiki/Education_for_librarianship adresinden erişilmiştir.
- Fadaie, G. (2009) The LIS discipline or retrieval of ınformation: A theoretical viewpoint, Issues in Informing Science and Information Technology, 6, 575-583.
- Fallis, D. ve Whitcomb, D. (2009). Epistemic values and information management. The Information Society, 25, 175–189.
- Fallis, D. (2004). On verifying the accuracy of information: Philosophical perspectives. Library Trends, 52 (3), 463–487.
- Fallis, D. (2002). Introduction: Social epistemology and information science. Social Epistemology, 16 (1), 1–4.
- Fallis, D. (2001). Social epistemology and LIS: how to claify our epistemic objectives. 175-183, CAIS/ACSI, 2001, 25 Eylül 2010 tarihinde: http://www.cais- acsi.ca/proceedings/2001/Fallis_2001.pdf adresinden erişilmiştir.
- Fenerci, T. (2003). Kütüphanecilik ve disiplinlerarası niteliği. Türk Kütüphaneciliği, 17 (3), 283-293.
- Floridi, L. (2004). Afterword LIS as applied philosophy of information: A reappraisal, Library Trends, 52 (3), 658–665.
- Floridi, L.(2002). On defining library and information science as applied philosophy of information. Social Epistemology, 16 (1), 37–49.
- Fosket, D. J. (1962). The creed of a librarian: No politics, no religion, no morals. London: The Library Association.
- Frohmann, B. (2004). Documentation Redux: Prolegomenon to (Another) Philosophy of Information. Library Trends, 52( 3), 387–407.
- Furner, J. (2004). A Brilliant mind: Margaret Egan and social epistemology. Library Trends, 52 (4), 792–809.
- Greer, R. C., Grover, R. J. ve Fowler, S. G. (2007). Introduction to library and information professions. Westport: Libraries Unlimited.
- Gülle, M. T. (1996). Türkiye’de bilgi edinme özgürlüğüne ilişkin sorunlar. Bilgi Edinme Özgürlüğü içinde (ss. 22-45). Y. Tonta ve A. Çelik. (Yay. Haz.). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
- Harris, M. (1986). The dialectic of defeat: Antimonies in research in library and information science. Library Trends, 34 (Winter 1986): 515–31.
- Herold, K. R. (2001). Librarianship and the philosophy of information. Library Philosophy and Practice, 3 (2) (Spring 2001), 1-15.
- Hjørland, B. (2005a) Empiricism, rationalism and positivism in library and information science. Journal of Documentation, 61 (1), 130-155.
- Hjørland, B. (2005). Library and information science and the philosophy of science. Journal of Documentation, Vol. 61 (1), 5-10.
- Hjørland, B. (2004). Arguments for philosophical realism in library and information science. Library Trends, 52( 3),488–506
- Hjørland, B. (2000). Library and information science: Practice, theory and philosophical basis. Information Processing and Management, 36, 501-531.
- Hilav, S. (1985). 100 Soruda felsefe el kitabı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Heimsoeth, H. (2007). Felsefenin temel disiplinleri. (T. Mengüşoğlu. Çev.). Ankara: Doğubatı.
- Jashapara, A. (2004). Knowledge management: An integrated approach. Harlow: Prentice Hall.
- Kirilenko, G. ve Korshunova, I. (1990). Felsefe nedir? (G. Aysu. Çev.). İstanbul: Amaç.
- Labaree, R. V. ve Scimeca, R. (2008). The philosophical problem of truth in librarianship. Library Quarterly. 78(1) 43-70.
- Lerner, F. (2007). Kütüphanelerin hikayesi: Yazının icadından bilgisayar çağına. (D. Çenkciler. Çev.). İstanbul: Bileşim Yayınevi.
- Macleod, R. (2006). Giriş: Tarihte ve mitolojide İskenderiye. İskenderiye Kütüphanesi: Antik Dünya’nın öğrenim merkezi (içinde ss.13-31). (R. Macleod. Der.; E. Böke. Çev.). Ankara: Dost.
- Mukherjee, A. K. (1966). Librarianship: Its philosophy and history. Bombay: Asia Publishing House.
- Nitecki, J. Z. (1964). Public interest and the theory of librarianship. College and Research Libraries, 25 (5), 269-278.
- Norton, M. J. (2001). Introductory concepts in information science. Medford, New Jersey: Asis.
- Outram, D. (2007). Aydınlanma. (S. Çalışkan. Çev.). Ankara: Dost.
- Paisley, W. (1990). Information science as a multidiscipline. Information Science: The Interdisciplinary Contex (içinde ss.3-24). J. M. Pemberton ve A. E. Prentice (Ed.). New York: Neal-Schuman Publisher.
- Philosophy of information 15 Kasım 2010 tarihinde: http://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy_of_information adresinden erişilmiştir. Potts, D. T. (2006). İskenderiye’den önce: Antik Yakındoğu’da kütüphaneler. İskenderiye Kütüphanesi: Antik Dünya’nın Öğrenim Merkezi (içinde ss. 35-52). (R. Macleod Der.; E. Böke. Çev.). Ankara: Dost.
- Sequoiah-Grayson, S. (2007). The metaphilosophy of information. Minds & Machines, 17, 331–344.
- Shera, J. H. (1973). Toward a theory of librarianship and information science, Ciência da Informação, Rio de Janeiro, 2 (2), 87-97.
- Shera, J. H. (1972). The foundation of education for librarianship. New York: Wiley- Becker and Hayes.
- Shera, J. H. (1965). Libraries and the organization of knowledge. Hamden, Conn.: Archon Books.
- Smiraglia, R. P. (2002). The progress of theory in knowledge organization. Library Trends, 50 (3), 330-349.
- Soysal, Ö. (1987). Türkiye’de kütüphanecilik alanında kuram-uygulama ilişkisi. Türkiye’de Kütüphane Alanında Teori ile Uygulama İlişkisi Sempozyumu; 7-8 Mayıs 1987 (içinde ss.7-18). M. Alpay (Yay. Haz.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü.
- Spink, A. ve Cole, C. (2004). A human information behavior approach to a philosophy of information. Library Trends, 52 (3), 617–628.
- Sundin, O. ve Johannisson, J. (2005). Pragmatism, neo-pragmatism and sociocultural theory Communicative participation as a perspective in LIS. Journal of Documentation, 61 (1), 23-43.
- Svenonius, E. (2004). The Epistemological foundations of knowledge representations. Library Trends, 52 (3), 571–587.
- Toplu, M. (2007). Kütüphaneciliğin etik sorunu ve Türkiye yaklaşımı. Türk Kütüphaneciliği, 21 (2), 186- 217.
- Toplu, M. (1997). Enformasyonun Yayımında Uluslararası Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Durum. IFLA 1995’e Doğru Türk Kütüphaneciliği Sempozyumu ve I.Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Konferansı Bildirileri (içinde ss. 42-55). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
- Weissinger, T. (2005). Information as a value concept: Reconciling theory and practice. Library Philosophy and Practice, 8 (1), 1-12.
- Wikgren, M. (2005). Critical realism as a philosophy and social theory in information science? Journal of Documentation, 61 (1), 11-22.
- Yontar, A. (2004). Türkiye’de kütüphane ve enformasyon bilimi teorisi: Temel sorunlar. Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyumu, 21-24 Ekim 2004. S. Arslantekin ve F. Özdemirci. (Yay. Haz.). Ankara Bildiriler (içinde ss. 14-30). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
- Zandonade, T. (2004) Social epistemology from Jesse Shera to Steve Fuller. Library Trends, 52 ( 4), 810–832.
| APA | TOPLU M (2010). Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. , 644 - 684. |
| Chicago | TOPLU Mehmet Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. (2010): 644 - 684. |
| MLA | TOPLU Mehmet Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. , 2010, ss.644 - 684. |
| AMA | TOPLU M Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. . 2010; 644 - 684. |
| Vancouver | TOPLU M Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. . 2010; 644 - 684. |
| IEEE | TOPLU M "Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü." , ss.644 - 684, 2010. |
| ISNAD | TOPLU, Mehmet. "Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü". (2010), 644-684. |
| APA | TOPLU M (2010). Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 644 - 684. |
| Chicago | TOPLU Mehmet Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği 24, no.4 (2010): 644 - 684. |
| MLA | TOPLU Mehmet Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği, vol.24, no.4, 2010, ss.644 - 684. |
| AMA | TOPLU M Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği. 2010; 24(4): 644 - 684. |
| Vancouver | TOPLU M Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği. 2010; 24(4): 644 - 684. |
| IEEE | TOPLU M "Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü." Türk Kütüphaneciliği, 24, ss.644 - 684, 2010. |
| ISNAD | TOPLU, Mehmet. "Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü". Türk Kütüphaneciliği 24/4 (2010), 644-684. |
