Yıl: 2022 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 116 - 125 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31465/eeder.1073243 İndeks Tarihi: 08-11-2022

Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji

Öz:
Türk edebiyatının çok yönlü yazarlarından biri olan Ahmet Midhat Efendi, mitolojiyi, edebî eserleri besleyen bir kaynak olarak görmüş, süreli yayınlarda kaleme aldığı yazı dizilerinde mitolojinin önemine dikkat çekmiştir. Yazar, 1895 yılında kitap hâlinde yayımlanan Taaffüf adlı romanında ise kahramanın çatışmasını kadim temsillerle anlatma yöntemini tercih ederek mitolojinin roman türünde hangi usullerle kullanılabileceğini örneklendirmeye çalışmıştır. Romanda, Roma mitolojisinin iki tanrıçası aracılığıyla kahramanın evlilik hayatındaki önemli bir dönemeçte yaşadığı mücadele anlatılmıştır. Sâniha’nın iffetli olmak ve olmamak arasında verdiği bu mücadele, aynı zamanda bir insanlık sorunu olarak ele alınmış, mesele Venüs ve Minerva arasındaki karşıtlık durumu ile ilişkilendirilmiştir. Yazarın sözcüsü konumundaki Râsih aracılığıyla resim, heykel ve mitoloji konularında bilgi sahibi olan Sâniha’nın evlilikteki aşk ve sadakat dengesini yeniden kurması, romanda işlevsiz dekorlar olarak değil temel çatışmanın iki zıt noktası olarak önem kazanan Venüs ve Minerva arasındaki mücadeleden Minerva’nın galip çıkmasıyla gerçekleşmiştir. Bu çalışmanın amacı, Ahmet Midhat Efendi’nin mitoloji hakkındaki görüşlerinin bir izdüşümü olan Taaffüf romanında mitolojinin muhtelif işlevlerini ve anlatıya dâhil edilme yollarını tespit etmektir.
Anahtar Kelime: Ahmet Midhat Efendi Taaffüf Roma mitolojisi Venüs Minerva

Mythology as a Literary Source in Ahmet Midhat Efendi's Taaffüf Novel

Öz:
Ahmet Midhat Efendi, one of the versatile writers of Turkish literature, saw mythology as a spring that feeds literary works and drew attention to the importance of mythology in the series of articles he wrote in periodicals. In his novel Taaffüf, which was published as a book in 1895, the author preferred the method of telling the conflict of the heroine (Sâniha) with ancient representations and tried to exemplify how mythology can be used in the novel genre. In the novel, the heroine's struggle in her married life is told through two characters of Roman mythology. Sâniha's this struggle between being chaste and not being chaste is also considered as a global issue and was associated with the opposition between Venus and Minerva. Sâniha, who obtained knowledge of painting, sculpture and mythology through Râsih, who is the voice of the author, re-established the balance of love and loyalty in marriage, not as dysfunctional decorations in the novel, but as Minerva's victory in the struggle between Venus and Minerva, which gained importance as two opposite points of the fundamental conflict. The study aims to analyse how the author includes mythology in the narrative and the ways of constructing the thought in the novel of Taaffüf, which is a projection of Ahmet Midhat Efendi's views on mythology.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Midhat Efendi (2000). Taaffüf, haz. Ali Şükrü Çoruk, Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Arslan, N. (2007). Türk Romanının Oluşumu-Dış Gerçeklik Açısından Bir İnceleme, Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • Bonnefoy, Y. (2000). Antik Dünyada ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, haz. Levent Yılmaz, Ankara: Dost Kitabevi. C. 1 (A-K).
  • Cömert, B. (2010). Mitoloji ve İkonografi, Ankara: De Ki Basım Yayım.
  • Çakmak, N. (2019). “Nâbizâde Nâzım’ın Mitolojik Eseri: Esâtir”, Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 3/2, s. 179-198.
  • Demirci, N. (2011). “‘Mitoloji ve Şiir’in İzinde Ahmet Midhat Efendi’nin Mitolojiye Dair Görüşleri”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 29, s. 103-120.
  • Eliade, M. (2001). Mitlerin Özellikleri, 2. bs., çev. Sema Rifat, İstanbul: OM Yayınevi.
  • Enginün, İ. (2014). Yeni Türk Edebiyatı-Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Erhat, A. (1996). Mitoloji Sözlüğü, 6. bs., İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Frye, N. (2015). Eleştirinin Anatomisi-Dört Deneme, çev. Hande Koçak, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Okay, O. (1991). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Midhat Efendi, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Rosenberg, D. (2003). Dünya Mitolojisi-Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi, 3. bs., Ankara: İmge Kitabevi.
  • Şemsettin Sami (2007). Esâtir-Dünya Mitolojisinden Örnekler, haz. Cengiz Batuk, İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Tökel, D. A. (2001). “Sanat ve Edebiyatın Kaynağı Olarak Mitler”, Bilig, S. 16. s. 59-81.
  • Tökel, D. A. (2012). “Edebiyat Mitolojinin, Mitoloji Edebiyatın Neresinde”, Bizim Külliye, S. 51, s. 23- 29.
  • Turgut, C. Ö. (2012). “Osmanlı Toplumunun Batılılaşmasında Göçün Etkisi ve Taaffüf”, Frankofoni, Ankara: Ortak Kitap-No: 24, s. 277-296.
  • Wellek, R.; Warren, A. (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, çev. Ahmet Edip Uysal, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
APA SAGLAM CAN E (2022). Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. , 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
Chicago SAGLAM CAN ESENGÜL Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. (2022): 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
MLA SAGLAM CAN ESENGÜL Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. , 2022, ss.116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
AMA SAGLAM CAN E Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. . 2022; 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
Vancouver SAGLAM CAN E Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. . 2022; 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
IEEE SAGLAM CAN E "Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji." , ss.116 - 125, 2022. 10.31465/eeder.1073243
ISNAD SAGLAM CAN, ESENGÜL. "Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji". (2022), 116-125. https://doi.org/10.31465/eeder.1073243
APA SAGLAM CAN E (2022). Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. Edebî Eleştiri Dergisi, 6(2), 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
Chicago SAGLAM CAN ESENGÜL Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. Edebî Eleştiri Dergisi 6, no.2 (2022): 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
MLA SAGLAM CAN ESENGÜL Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. Edebî Eleştiri Dergisi, vol.6, no.2, 2022, ss.116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
AMA SAGLAM CAN E Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. Edebî Eleştiri Dergisi. 2022; 6(2): 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
Vancouver SAGLAM CAN E Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji. Edebî Eleştiri Dergisi. 2022; 6(2): 116 - 125. 10.31465/eeder.1073243
IEEE SAGLAM CAN E "Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji." Edebî Eleştiri Dergisi, 6, ss.116 - 125, 2022. 10.31465/eeder.1073243
ISNAD SAGLAM CAN, ESENGÜL. "Ahmet Midhat Efendi'nin Taaffüf Romanında Edebî Bir Kaynak Olarak Mitoloji". Edebî Eleştiri Dergisi 6/2 (2022), 116-125. https://doi.org/10.31465/eeder.1073243