TY  - JOUR
TI  - Molla Sadrâ’nın Maddî ve Sûrî Neden Anlayışı
AB  - Bu makalede Molla Sadrâ’nın madde-sûret teorisi hakkındaki görüşleri incelenecektir. Maka- lenin gayesi Molla Sadrâ felsefesinde madde-sûret teorisinin edindiği yeri tespit etmeye çalışmak- tır. Metafizikçi bir filozof olarak Molla Sadrâ madde ve sûretin gerçekliğini kabul eder ve öyle görünüyor ki o, madde-sûret öğretisinin birliğin çoklu yapısını başarılı bir biçimde izah etme fır- satı sağladığını düşünür. Zira bu ikisi dış dünyada tek başına mevcut olamazlar. Öte taraftan cismi oluşturan iki cevher olmaları itibarıyla -ki bu görece bir çokluk demektir- dış dünyayı anlamamı- za fırsat verirler. Buna göre madde öyle bir şeydir ki hem sûretin karşısında bilfiil bir gerçeklik olarak durmaz hem de sûretle birlikte şeylerin meydana gelmesini sağlar. Madde mümkün, bili- nemez, müphem, karanlık, bilkuvve ve kabul edici olanı temsil etmektedir. Sûret bilfiil, etken, bilinir, biçim ve formu ifade eder. Madde-sûret öğretisi cisim-nefis, nefis-akıl ve akıl-İlk gibi ikili- lere de uygulanır. Buna göre cisimler âlemi, nefisler âlemi için madde hükmündedir; nefisler âle- mi de akıllar âlemi için madde hükmündedir. Bu uygulama sonsuza kadar gidemeyeceğine göre Tanrı’da sona bulmalıdır. Ayrıca İslâm felsefesi geleneğinde görülen madde eleştirisi maddenin madde olması yönünden ve dolayısıyla görece olarak yapılır. Yoksa bütün bir varlık ve varoluş açısından madde iyinin ve güzelin aracıdır. Hâsılı Sadrâ madde sûret teorisini varlık temelinde ele alır. Buna göre cevherlerin çokluğu varlığın birliğini zedelemez.
AU  - yiğit, fevzi
PY  - 2022
JO  - İslami Araştırmalar
VL  - 33
IS  - 3
SN  - 1300-0373
SP  - 796
EP  - 807
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1138490
ER  -