Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin  Yaygınlığının Araştırılması

YILMAZ, Hasan; Şahin, Maksut; Torkamanian Afshar, Milad; YILDIZ, RAHMİ; ÜNLÜ, AHMET HAKAN; AYDEMIR, SELAHATTIN

Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması

Rahmi YILDIZ, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Gevaş Meslek Yüksekokulu, Veterinerlik, Van, Türkiye)

Milad Torkamanian AFSHAR, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Parazitoloji Ana Bilim Dalı, Van, Türkiye)

Maksut ŞAHİN, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Parazitoloji Ana Bilim Dalı, Van, Türkiye)

Selahattin AYDEMİR, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Parazitoloji Ana Bilim Dalı, Van, Türkiye)

Hasan YILMAZ, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Parazitoloji Ana Bilim Dalı, Van, Türkiye)

Ahmet Hakan ÜNLÜ (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Gevaş Meslek Yüksekokulu, Veterinerlik, Van, Türkiye)

Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi

16 5

Yıl: 2022 Cilt: 36 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 200 - 203 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-11-2022

Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması

Öz:

Bu çalışma, Ağrı yöresinde kesilen sığır ve koyunlarda görülen hidatik kistlerin yaygınlığını ve durumunu saptamak ve iç organlardaki dağılımını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Ağrı yöresinde Belediye Mezbahaları ile özel kesimhanelerde ve Ağrı Et ve Süt kurumunda kesilen 800 sığır ve 250 koyun üzerinden organ muayeneleri elle ve gözle yapılmıştır. Ağrı yöresinde kesilen 800 adet sığırın 397’sinde (%49.63) ve 250 adet koyunun 141’inde (%56.4) hidatik kist olduğu tespit edilmiştir. Sığırlarda ve koyunlarda tespit edilen kistlerin organ tutulumları incelendiğinde, en çok tutulumun hem akciğer hem de karaciğerde olduğu görülmüştür. Ağrı yöresinde sığır ve koyunlarda hidatik kistlerin yaygınlığı diğer bölgelerimizle karşılaştırıldığında daha yüksek bir oranda tespit edilmiştir. Hastalığın yayılmasını önlemek ve ekonomik kayıpları azaltmak amacıyla bölgede önleyici ve koruyucu tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Investigation of the Prevalence of Hydatid Cysts in Sheep and Cattle Slaughtered in Ağrı Region

Öz:

The aim of this study was to investigate the prevalence and status of hydatid cysts seen in cattle and sheep slaughtered in Ağrı region and to determine its distribution in the internal organs. Organ examinations were performed manually and visually on 800 cattle and 250 sheep slaughtered in the Municipality or Private Slaughterhouses and Ağrı Meat and Milk Institution in Ağrı region. Hydatid cysts were detected in 397 (49.63%) of 800 cattle and 141 (56.4%) of 250 sheep slaughtered in Ağrı region. When the organ involvement of the cysts detected in cattle and sheep was examined, it was observed that the most involvement was in both lungs and liver. The prevalence of hydatid cysts in cattle and sheep in Ağrı region was found to be higher when compared to the other regions. In order to prevent the spread of the disease and reduce economic losses, preventive and protective measures should be taken in the region.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Almulhim AM, John S. “Echinococcus granulosus”. https:// europepmc.org/article/nbk/nbk539751#free-full-text/ 10.05.2022
2. Toparlak M, Tüzer E. Veteriner Helmintoloji. Volume 3, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi, 2012.
3. Yıldız K, Tuncer C. Kırıkkale’de sığırlarda kist hidatik’in yayılışı. Türkiye Parazitol Derg 2005; 29: 247-250.
4. Oğuz B, Değer S. Van Belediye Mezbahasında kesilen sığır ve koyunlarda taenia hydatigena sistiserkozusu ve kistik ekinokokkozis. Türkiye Parazitol Derg 2013; 37: 186-189.
5. Ertabaklar H, Yıldız İ, Malatyalı E, ve ark. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Parazitoloji Laboratuvarı’na 2005-2017 yılları arasında kistik ekinokokkozis şüphesiyle başvuran olguların retrospektif olarak değerlendirilmesi. Türkiye Parazitol Derg 2019; 43: 118-122
6. Akyol ÇV. Hidatidoz ve halk sağlığı yönünden önemi. J Fac Vet Med 2001; 20: 137-142.
7. Toncheva V, Zhelyaskov P. Prevalance of the hydatid echinococcus in Plovdiv district. Bulgarian J Agric Sci 1999; 5: 525-528.
8. Demir P, Mor N. Kars belediye mezbahasında kesilen sığırlarda kistik echinococcosis’in yaygınlığı, mevsimsel dağılımı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 2011; 35: 185-188.
9. Balkaya İ, Şimşek S. Erzurum’da kesilen sığırlarda Hidatidosis ve Fasciolosis’in yaygınlığı ve ekonomik önemi. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 16: 793-797.
10. Yazar S. Cystic echinococcosis in Kayseri during the last six years. Türkiye Parazitol Derg 2005; 29: 241-243.
11. TUİK. “Bölgesel İstatistikler”. www. tuik.gov.tr / 03.03.2022.
12. Hakverdi S, Culha G, Canda MS, ve ark. Problem of cystic echinococcoss in Hatay. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 340-342.
13. Mitrea IL, Ionita M, Costin I, et al. Occurrence and genetic characterization of Echinococcus granulosus in naturally infected adult sheep and cattle in Romania. Vet Parasitol 2014; 206: 159-166.
14. Chihai O, Umhang G, Erhan D, et al. Slaughterhouse survey of cystic echinococcosis in cattle and sheep from the Republic of Moldova. Journal of Helminthology 2016; 90: 279-283.
15. Founta A, Chliounakis S, Antoniadou Sotiriadou K, et al. Prevalence of hydatidosis and fertility of hydatid cysts in food animals in Northern Greece. Vet Ital 2016; 52: 123- 127.
16. Ouchene N, Bitam I, Zeroual F, et al. Cystic echinococcosis in wild boars (Susscrofa) and slaughtered domestic ruminants in Algeria. Asian J Anim Vet Adv 2014; 9: 767-774.
17. Borji H, Azizzadeh M, Kamelli M. A retrospective study of abattoir condemnation due to parasitic infections: Economic importance in Ahwaz, southwestern Iran. Journal of Parasitology 2012; 98: 954-957.
18. Kebede N, Mitiku A, Tilahun G. Hydatidosis of slaughtered animals in Bahir Dar abattoir, northwestern Ethiopia. Tropical Animal Health and Production 2009; 41: 43-50.
19. Guo B, Zhang Z, Zheng X, et al. Prevalence and molecular characterization of Echinococcus granulosus sensu stricto in Northern Xinjiang, China. The Korean Journal of Parasitology 2019; 57: 153.
20. Umur Ş, Aslantaş Ö. Kars belediye mezbahasında kesilen ruminantlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 1993; 17: 27-34.
21. Dik B, Cantoray R, Handemir E. Konya Et ve Balık Kurumu Kombinasında kesilen küçük ve büyükbaş hayvanlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 1992; 16: 91-99.
22. Köse M, Sevimli FK. Prevalence of cystic echinococcosis in slaughtered cattle in Afyonkarahisar. Prevalence 2008; 32: 27-30.
23. Zeybek H, Tokay A. Ankara yöresinde evcil ve yabani canidaelerde Echinococcus türlerinin yayılışı, cyst şekillerinin ensidansı ve kontrol olanaklarının araştırılması. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi 1990; 6: 1-19.
24. Avcıoğlu H, Oral A, Balkaya İ, ve ark. “Erzurum yöresinde kistik ve alveolar ekinokokkozisin moleküler epidemiyolojisi”. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/ 620454/ 05.05.2022.
25. Doğan M. Kırıkkale İli Merkez Mezbahasında Kesimi Yapılan Hayvanların Karaciğerlerinde Bulunan Parazitler ve Ekonomik Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2019.
26. Erol U, Urhan OF, Şahin ÖF ve ark. Investigation of prevalence of hydatid cyst in cattle in Sivas province. EDUVET International Veterinary Sciences Congress, 2021: 170.
27. Altintas N, Oztatlici M, Altintas N, ve ark. Molecular analysis of cattle isolates of Echinococcus granulosus in Manisa Province of Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2013; 19: 455-459.
28. Yıldız K, Tunçer Ç. Kırıkkale'de sığırlarda kist hidatik'in yayılışı. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 2005; 29: 247-250.
29. Düzlü Ö, Yıldırım A, Sarıözkan S ve ark. Kayseri yöresinde üç farklı mezbahada kesilen koyun ve sığırlarda kistik echinococcosis’in ekonomik önemi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2010; 7: 7-11.
30. Güralp N, Doğru C. Ankara mezbahasında kesilen değişik yaşlardaki koyun ve sığırların organlarında görülen ekinokok kistlerinin fertilite durumları. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1971; 18: 195-205.

APA	YILDIZ R, Torkamanian Afshar M, Şahin M, AYDEMIR S, YILMAZ H, ÜNLÜ A (2022). Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. , 200 - 203.
Chicago	YILDIZ RAHMİ,Torkamanian Afshar Milad,Şahin Maksut,AYDEMIR SELAHATTIN,YILMAZ Hasan,ÜNLÜ AHMET HAKAN Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. (2022): 200 - 203.
MLA	YILDIZ RAHMİ,Torkamanian Afshar Milad,Şahin Maksut,AYDEMIR SELAHATTIN,YILMAZ Hasan,ÜNLÜ AHMET HAKAN Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. , 2022, ss.200 - 203.
AMA	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. . 2022; 200 - 203.
Vancouver	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. . 2022; 200 - 203.
IEEE	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A "Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması." , ss.200 - 203, 2022.
ISNAD	YILDIZ, RAHMİ vd. "Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması". (2022), 200-203.

APA	YILDIZ R, Torkamanian Afshar M, Şahin M, AYDEMIR S, YILMAZ H, ÜNLÜ A (2022). Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 36(3), 200 - 203.
Chicago	YILDIZ RAHMİ,Torkamanian Afshar Milad,Şahin Maksut,AYDEMIR SELAHATTIN,YILMAZ Hasan,ÜNLÜ AHMET HAKAN Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 36, no.3 (2022): 200 - 203.
MLA	YILDIZ RAHMİ,Torkamanian Afshar Milad,Şahin Maksut,AYDEMIR SELAHATTIN,YILMAZ Hasan,ÜNLÜ AHMET HAKAN Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, vol.36, no.3, 2022, ss.200 - 203.
AMA	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2022; 36(3): 200 - 203.
Vancouver	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2022; 36(3): 200 - 203.
IEEE	YILDIZ R,Torkamanian Afshar M,Şahin M,AYDEMIR S,YILMAZ H,ÜNLÜ A "Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması." Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 36, ss.200 - 203, 2022.
ISNAD	YILDIZ, RAHMİ vd. "Ağrı Yöresinde Kesilen Koyun ve Sığırlarda Hidatik Kistlerin Yaygınlığının Araştırılması". Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 36/3 (2022), 200-203.