Yıl: 2022 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 357 - 376 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18491/beytulhikme.1915 İndeks Tarihi: 12-01-2023

Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz:
Bu çalışmanın temel amacı; fiziki bilgi alanı ile metafizik bilgi alanı arasında bulunan matematiksel bilginin yeri üzerine bir değerlendirme yapmaktır. Varlığın yaradılış hali metafiziksel bilgi olan “var olmak bakımından varlık” bilgisini gerekli kılmaktadır. Saf güç ve imkân olarak maddenin sûret yoluyla varlığa gelmesi duyulur âlemde cisim olarak adlandırılmaktadır. Cisim dünyasının sûretlerinin dış duyu ve iç duyu yoluyla nasıl bilgiye dönüştüğü araştırma konumuzun esasını oluşturmaktadır. Cisim dünyasında sûretlerin oluşturduğu ancak duyulur olmayan bilgi sahasının niceliksel alanı matematiksel bilgi olarak tarif edilebilir. Dolayısıyla matematiksel bilginin varlığın yaratılmasından sonraki varlık âleminin nicelikleriyle oluştuğu ve metafizik ile duyulur dünyanın arasında bir insan yeterliliği olarak ortaya çıktığı görülür. Çalışmanın odaklandığı diğer konu metafizik, matematik ve duyulur bilginin değişik medeniyet havzalarında nasıl algılandığı ve felsefe tarihinde hangi yönleriyle tartışıldığıdır. Öncelikle Antik Yunan’da Platon ve Aristoteles’in teorileriyle oluşan varlığın bilgiye konu oluşu niceliksel anlamda matematik bilgi olarak kısaca ele alınmıştır. Daha sonra İslâm medeniyetinde Meşşâî düşünce geleneğinin varlığa ve bilgiye bakışı ana hatlarıyla açıklanarak İslâm düşünce geleneklerinden kelâmın varlık ve bilgi teorisine değinilmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aristoteles. Metafizik (A. Arslan, Trans.). Sosyal Yayınlar.
  • Burtt, E. A. (2014). The Metaphysical Foundations of Modern Physical Science: A Historical and Critical Essay. Routledge.
  • Dişkaya, A. (2021). Aklın Sınırlarında, Metafizik Felsefi Akledilirler Öğretisi. Ketebe Yayınevi.
  • Duralı, Ş. T. (2013). Aklın Anatomisi: Salt Aklın Eleştirisinin Teşrihi. Dergâh Yayınları.
  • el-Attas, S. M. N. (2018). İslâm Metafiziğine Prolegomena: İslâm’ın Dünya-görüşünün Aslî Unsurlarına Dair Bir Açıklama (İ. Kömbe, Trans.). Küre Yayınları.
  • el-Kindî. (2014). Kindî Felsefî Risâleler (M. Kaya, Trans.). Klasik Yayınları.
  • Fârâbî. (2015). Harfler Kitabı, Kitâbu’l-Hurûf (Ö. Türker, Trans.). Litera Yayıncılık.
  • Frege, G. (2020). Aritmetiğin Temelleri: Sayı Kavramı Üzerine Mantıksal-Matematiksel Bir İnceleme (H. B. Gözkan, Trans.). Yapı Kredi Yayınları.
  • Gazâlî. (2010). Hakikat Bilgisine Yükseliş Meâricü'l-Kuds (S. Özburun, Trans.). İnsan Yayınları.
  • Körner, S. (1960). The philosophy of mathematics: an introductory essay.
  • Sînâ, İ. (2017a). Kitâbu’ş-Şifâ, İlâhiyât (E. D. Ö. Türker, Trans.). Litera Yayıncılık.
  • Sînâ, İ. (2017b). Metafizik (Ö. T. E. Demirli, Trans.). Litera Yayıncılık.
  • Spinoza, B. (2020). Ethica (Ç. Dürüşken, Trans.). Alfa Yayınları.
  • Timuçin, A. (1976). Descartes: Descartes’çı Bilgi Kuramının Temellendirilişi. Kavram Yayınları.
  • Türker, Ö. (2020). İslam Düşünce Gelenekleri: Kelâm-Felsefe-Tasavvuf. Ketebe Yayınları.
  • Üçer, İ. H. (2017). İbn Sînâ Felsefesinde Suret, Cevher ve Varlık. Klasik Yayınları.
APA KARAKAYA V (2022). Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. , 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
Chicago KARAKAYA VATAN Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. (2022): 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
MLA KARAKAYA VATAN Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. , 2022, ss.357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
AMA KARAKAYA V Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. . 2022; 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
Vancouver KARAKAYA V Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. . 2022; 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
IEEE KARAKAYA V "Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme." , ss.357 - 376, 2022. 10.18491/beytulhikme.1915
ISNAD KARAKAYA, VATAN. "Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme". (2022), 357-376. https://doi.org/10.18491/beytulhikme.1915
APA KARAKAYA V (2022). Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 12(2), 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
Chicago KARAKAYA VATAN Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Beytulhikme An International Journal of Philosophy 12, no.2 (2022): 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
MLA KARAKAYA VATAN Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, vol.12, no.2, 2022, ss.357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
AMA KARAKAYA V Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Beytulhikme An International Journal of Philosophy. 2022; 12(2): 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
Vancouver KARAKAYA V Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Beytulhikme An International Journal of Philosophy. 2022; 12(2): 357 - 376. 10.18491/beytulhikme.1915
IEEE KARAKAYA V "Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme." Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 12, ss.357 - 376, 2022. 10.18491/beytulhikme.1915
ISNAD KARAKAYA, VATAN. "Cisimsel Sûret ve Metafizik Arasında Matematiksel Bilginin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme". Beytulhikme An International Journal of Philosophy 12/2 (2022), 357-376. https://doi.org/10.18491/beytulhikme.1915