Yıl: 2022 Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı (4) Sayfa Aralığı: 253 - 272 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31122/sinefilozofi.1074330 İndeks Tarihi: 14-11-2022

Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması

Öz:
Gilles Deleuze, imaj mantığını her dönemin kendine özgü düşünce imajını yaratarak, kendisini düşündüğü teknolojik otomatlar olarak tasvir eder. Felsefe ise üretilen sırası geldiğinde bu imajları düşünce-göstergeler olarak haritalandırabilir. Dolayısıyla imaj, en geniş anlamda tarihsel biçimde belirlenen sinematik uygulamaları, “ruhsal otomatlar” veya “düşünce makineler” olarak tanımlanır. Bu açıdan bir dönemin düşünce imajı, kendisine verdiği düşüncenin anlamıdır. Sinemaya büyük önem veren filozof, sinema ve felsefe ilişkisini ortaya çıkarırken, bir dönemin göstergeler ve imajlar olarak temsil edilen düşünme biçimlerini ele alır ve felsefi kavramlara dönüştürür. Filozofun sinema üzerine yazdığı iki ciltten oluşan Sinema 1: Hareket-İmge ve Sinema 2: Zaman-İmge adlı eserleri, sinemanın kendine has araçlarıyla değerlendirildiği önemli yapıtlardır. Deleuze, İkinci Dünya Savaşından önce yapılan filmleri hareket-imaj; savaştan sonraki filmleri ise zaman-imaj olarak değerlendirir. Dolayısıyla, hareket imajı klasik sinema, zaman-imajı ise modern sinema olarak nitelendirir. Deleuze, ne zaman-imajın, hareket-imajdan kaynaklandığını ne de zaman-imajın, hareket-imaja karşı bir eleştiri olarak ortaya çıktığını ifade eder. Ona göre bu geçiş, düşüncenin olanaklarından ve inancın doğasındaki dönüşümü göstermektedir. Bu bağlamda çalışma, Deleuze’ün hareket-imaj, eylem-imajın krizi ve zaman-imaj kavramları çerçevesinde Christopher Nolan sinemasına odaklanacaktır. Çalışma kapsamında Christopher Nolan’ın başta Follow (Takip, 1998), Memento (Akıl Defteri, 2000), Prestige (Prestij, 2006), The Dark Knight (Kara Şövalye, 2008), Inception (Başlangıç, 2010), Interstellar (Yıldızlararası, 2014), Tenet (Tenet, 2020) olmak üzere filmlerinde düşüncenin sinematografik araçlarla nasıl kurulduğu Deleuzyen anlamda hareket imajın krize girdiği noktalardan yola çıkarak irdelenecektir.
Anahtar Kelime: Christopher Nolan Gilles Deleuze Hareket-imaj Eylem-imaj Zihinsel-imaj Zaman-imaj

Going Beyond The Movement-Image: Christopher Nolan’s Cinematography

Öz:
Gilles Deleuze describes the logic of the image as the technological automatons that he thinks of himself, by creating the unique thought image of each period. Philosophy, on the other hand, can map these images as thought-indicators when it is produced. Thus, the image, in its broadest sense, is defined as historically determined cinematic applications, “spiritual automatons” or “thought machines”. In this respect, the thought image of a period is the meaning of the thought it gives itself. While revealing the relationship between cinema and philosophy, the philosopher, who attaches great importance to cinema, deals with the ways of thinking represented as signs and images of a period and transforms them into philosophical concepts. Deleuze’s two-volume works titled Cinema 1: The Movement-Image and Cinema 2: The Time-Image” are important works in which cinema is evaluated with its unique tools. Deleuze, movies made before the Second World War, the movement-image; considers the films after the war as the time-image. Hence, he qualifies the movement image as classical cinema and the time-image as modern cinema. Deleuze states that neither the time-image originates from the movement-image nor that the time-image emerges as a criticism against the movement-image. According to him, this transition shows the transformation in the possibilities of thought and the nature of belief. In this context, the study will focus on Christopher Nolan’s cinema within the framework of Deleuze’s concepts of the movement-image, action-image crisis and the time-image. Within the scope of the study, Christopher Nolan’s mainly Follow (Takip, 1998), Memento (Akıl Defteri, 2000), Prestige (Prestij, 2006), The Dark Knight (Kara Şövalye, 2008), Inception (Başlangıç, 2010), Interstellar (Yıldızlararası, 2014), Tenet (Tenet, 2020).
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyıldız, Y. (2021). Sinemada Karmaşık Öykü Anlatıcılığı Christopher Nolan Sineması. İstanbul: Doruk Yayınları.
  • Bergson, H. (2007). Madde ve Bellek Beden - Tin İlişkisi Üzerine Deneme. (I. Ergüden, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Bogue, R. (2003). Deleuze on Cinema. New York: Routledge.
  • Brooker, W. (2015). Foreword: Are You Watching Closely? J. Furby, & S. Joy içinde, The Cinema of Christopher Nolan Imagining The Impossible (s. xi-xiii). New York: Columbia University Press.
  • Buchanan, I. (2021). Sinemanın Şizonalizi Mümkün müdür? D. N. Rodowick içinde, Deleuze’ün Film Felsefesinin İzleri (s. 145-164). İstanbul: Küre Yayınları.
  • Colebrook, C. (2013). Gilles Deleuze. (C. Soydemir, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Colman, F. (2011). Deleuze and Cinema The Film Concepts. New York: Berg Publishers.
  • Deamer, D. (2016). Deleuze and Cinema Books Three Introductions to the Taxonomy of Images. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  • Deleuze, G. (2001). Felsefe Nedir? (T. Ilgaz, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Deleuze, G. (2014). Hareket-İmge. (S. Özdemir, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, G. (2021). Zaman İmge. İstanbul: Norgunk Yayınları. Eberl, J. T., & Dunn, G. A. (2017). Introduction . J. T. Eberl, & G. A. Dunn içinde, The Philosophy of Christopher Nolan (s. vii-x). London: Lexington Books.
  • Elsaesser, T. (2019). Europen Cinema and Continental Philosopy Film As Thought Experiment. New York: Bloomsbury Publishing.
  • Elsaesser, T., & Hagener, M. (2011). Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş -. (B. S. Barış Yıldırım, Çev.) Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Joy, S. (2015). Introduction: Dreaming a Little Bigger, Darling. J. Furby, & S. Joy içinde, The Cinema Of Christopher Nolan Imagining The Possible (s. 1-16). Nrew York: Columbia University Press.
  • Lleres, S. (28, 10 2011). Christopher Nolan, Incepteur. academia. 01 15, 2022 tarihinde https:// www.academia.edu/3067786/Christopher_Nolan_incepteur adresinden alındı
  • Mooney, D. (2018). Christopher Nolan A Critical Study of the Films. North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers.
  • Rajchman, J. (2021). Deleuze’ün Zamanı veya Sinema Sanat Anlayışımızı Nasıl Değiştiriyor. D. N. Rodowick içinde, Deleuze’ün Film Felsefesinin İzleri (s. 277-298). İstanbul: Küre Yayınları.
  • Rodowick, D. N. (2001). Reading The Figural, or, Philosophy After New Media. Durham and London: Duke University Press.
  • Rodowick, D. N. (2018). Gilles Deleuze’ün Zaman Makinesi. (E. Ekici, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları.
  • Rodowick, D. N. (2021). Dünya, Zaman. D. N. Rodowick içinde, Deleuze’ün Film Felsefesinin İzleri (N. Yakut, Çev., s. 109-126). İstanbul: Küre Yayınları.
  • Rusthon, R. (2012). Cinema After Deleuze: Deleuze encounters. London: Continuum International Publishing Group.
  • Sofuoğlu, H. (2004). Bergson ve Sinema. Selçuk İletişim, 3(3), 66-76.
  • Stam, R. (2014). Sinema Teorisine Giriş. (S. Salman, & Ç. Asatekin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Taburoğlu, Ö. (2014). Öznesiz ve Nesnesiz Bakış: Deleuze’ün Sinema Kuramı. A. M. Aytaç, & m. Demirtaş içinde, Göçebe Düşünmek Deleuze Düşüncesinin Sınırlarında (s. 291-318). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Yılmaz, Ö. S. (2005). Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinemanın Felsefesi. İstanbul: Es Yayınları.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (1998). Follow [Sinema Filmi]. Birleşik Krallık, Momentum Pictures
  • Todd, J. and Todd S. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2000). Memento [Sinema Filmi]. ABD, Team Todd.
  • Franco, L., Thomas, E. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2005). Batman Begins [Sinema Filmi]. ABD, Birleşik Krallık. Syncopy, Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2000). Prestige [Sinema Filmi]. ABD, Birleşik Krallık, Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2008). The Dark Knight [Sinema Filmi]. ABD, İngiltere. DC Comics, Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2010). Inception [Sinema Filmi]. ABD, İngiltere. Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2012). The Dark Knight Rises [Sinema Filmi]. ABD, İngiltere. DC Comics Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2014). Interstellar [Sinema Filmi]. ABD, Birleşik Krallık. Paramount Pictures, Warner Bros Pictures.
  • Nolan, C. (Yapımcı), & Nolan, C. (Yönetmen). (2020). Tenet [Sinema Filmi]. ABD, Birleşik Krallık. Warner Bros Pictures.
APA koluaçık i, CANTAŞ A (2022). Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. , 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
Chicago koluaçık ihsan,CANTAŞ Azime Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. (2022): 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
MLA koluaçık ihsan,CANTAŞ Azime Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. , 2022, ss.253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
AMA koluaçık i,CANTAŞ A Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. . 2022; 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
Vancouver koluaçık i,CANTAŞ A Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. . 2022; 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
IEEE koluaçık i,CANTAŞ A "Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması." , ss.253 - 272, 2022. 10.31122/sinefilozofi.1074330
ISNAD koluaçık, ihsan - CANTAŞ, Azime. "Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması". (2022), 253-272. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1074330
APA koluaçık i, CANTAŞ A (2022). Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. SineFilozofi, 7(Özel Sayı (4)), 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
Chicago koluaçık ihsan,CANTAŞ Azime Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. SineFilozofi 7, no.Özel Sayı (4) (2022): 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
MLA koluaçık ihsan,CANTAŞ Azime Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. SineFilozofi, vol.7, no.Özel Sayı (4), 2022, ss.253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
AMA koluaçık i,CANTAŞ A Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. SineFilozofi. 2022; 7(Özel Sayı (4)): 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
Vancouver koluaçık i,CANTAŞ A Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması. SineFilozofi. 2022; 7(Özel Sayı (4)): 253 - 272. 10.31122/sinefilozofi.1074330
IEEE koluaçık i,CANTAŞ A "Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması." SineFilozofi, 7, ss.253 - 272, 2022. 10.31122/sinefilozofi.1074330
ISNAD koluaçık, ihsan - CANTAŞ, Azime. "Hareket İmajın Ötesine Geçmek: Christopher Nolan Sineması". SineFilozofi 7/Özel Sayı (4) (2022), 253-272. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1074330