Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi

Geçit, Yılmaz

Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi

Yılmaz GEÇİT (Rize Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Rize, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

7 0

Yıl: 2010 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2177 - 2220 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, lise coğrafya 9 ve 11. sınıf ders kitaplarının okunabilirliklerini ölçmektir. Bilindiği üzere ders kitaplarında bulunması gereken en temel özelliklerden biri metinlerin öğrencilerce kolaylıkla ve akıcı okunabilme durumudur. Kitapların akıcılığı yanında hedef öğrenci yaş seviyesine uygunluğu da büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada okunabilirliğin araştırılmasında uluslararası geçerliliği bulunan CLOZE ve FOG testleri ile FLESH ve SMOG formülleri kullanılmıştır. CLOZE testi ve FLESH formülü daha çok kitapların okunabilirlik düzeyleri hakkında bilgi verirken, FOG ve SMOG formülleri kitapların öğrenci yaş seviyesine uygunluğunu tespite yönelik kullanılmaktadır. Ancak bu test ve formüller genellikle metinlerin hece, sözcük ve cümle uzunluklarına dayalı olarak İngilizcenin dilbilgisi yapısına uygun geliştirilmiştir. Bu nedenle çalışmamızda bunlar Türkçeye uyarlanmış biçimleriyle uygulanmıştır. Sonuçta bu kitapların okunabilirliklerinin CLOZE testine göre düşük, FLESH formülüne göre orta güçlükte olduğu saptanmıştır. FOG ve SMOG formülleri sonuçlarına göre ise metinlerin hedef öğrenci yaş seviyesinin altında olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The evaluation of high school geography 9 and high school geography 11 text books with some formulas of readability

Öz:

The purpose of this study is to evaluate readability of 9th and 11th grade geography textbooks currently used in schools. As known, one of the most fundamental features in a text-book is the readability of the text by students. In addition, it is also very important that the fluency and suitability of books match age level. In this study, the CLOZE and FOG tests were used to test the readability of geography textbooks. While the CLOZE test and FLESH formula give information largely on the level of readability of books, the FOG and SMOG formulas are being used to determine the suitability of books for age level of students. However, these tests and formulae have been developed in accordance with the grammar structure of English on the basis of lengths of syllables, words, and sentences. Thus, the Turkish application may show some anomalies. In this study, previously adopted and translated to Turkish version of the original tests and formula were applied. As conclusion, this study shows that the readability of the 9th and 11th grade geography books in Turkey is very low with respect to the CLOSE test, in medium strength with respect to the FLESH test. With respect to the FOG and SMOG tests, texts in the books are not suitable for age level of students.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Alvermann, D. E., & Phelps, S. F. (2005). Content reading and literacy (4th ed). Boston, Ally and Bacon.
Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi, 58, 71-74.
Budak, Y. (2005). Metinlerin okunabilirlik düzeyinin saptanmasına yönelik eleştirel bir bakış. Eurasian Journal of Educational Research, 21,76-87.
Büyükalan, S. F. (2003). Ders kitabı ve öğretim programı ilişkisi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Çepni, S., Gökdere, M., ve Taş, E. (2001). Mevcut fen bilgisi kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu içinde (s. 356-363). İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
Çepni, S., Gökdere, M., & Küçük, M. (2002). Adaption of the readability formulas into the Turkish science textbooks. Energy Education Science and Technology, 10(1), 49-58.
Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6(22), 206-219.
Demirkaya, H. ve Tomal, N. (2002). Lise coğrafya ders kitaplarının değerlendirilmesi ve sorunlara yönelik çözüm önerileri, Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 153-169.
Güneş, F. (2000). Çocuk kitaplarının okunabilirlik ilkeleri. Yaşadıkça Eğitim, 67, 35- 40.
Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Kaya, Z. (1998). İş eğitimi kitaplarının okunaklılığı. Eğitim ve Bilim, 108, 30-35.
Kobayashi, M. (2002). Cloze test reviseted: Exploring item characteristic with special attention to scoring methods. The Modern Language Journal, 86, 571-585.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2009). Millî Eğitim Bakanlığı Ders kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/22297_0.html web adresinden 24 Haziran 2009 tarihinde edinilmiştir.
Myers, M. P., & Savage, T. (2005). Enhancing student comprehension of social studies material. The Social Studies, 96 (1), 18-24.
Ornstein, A. C., & Lasley, T. J. (2000). Strategies for eff ective teaching (3th ed). Boston: McGraw-HillCompanies.
Sönmez, V. (2003). Metinlerin Eğitselliğini saptamada matematiksel bir yaklaşım (Sönmez Modeli). Eğitim Araştırmaları, 10, 24-39.
Tekbıyık, A. (2006). Lise fizik I ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 441-446.
Tekşan, M. ve Güneş, M. (2006). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretimi kitaplarında yer alan metinlerdeki sözcüklerin nitelik ve nicelik yönünden incelenmesi. L. Beyreli ve C. Yıldız (Ed.), Dilbilim, Dil Öğretimi ve Çevirim Yazıları Cilt:1 içinde (s. 458-465). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Temur, T. (2002). İlköğretim 5. Sınıf ders kitaplarında bulunan metinler ile öğrenci kompozisyonlarının okunabilirlik düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Theodore, M. F. R. (1975). The cloze and the maze test. The Social Studies, 66 (6), 252-257.
Turan, İ. ve Geçit, Y. (2010). Lise coğrafya 10. sınıf ders kitabinin farklı okullara göre okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (2), 613-622.
Ulu Kalın, Ö. (2007). İlköğretim 4., 5., 6. ve 7. sosyal bilgiler ders kitaplarının okunabilirliğinin ölçülmesi. 1. Ulusal İlköğretim Kongresi. http://www.pegem.net/ akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=5676 adresinden 12 Kasım 2009 tarihinde edinilmiştir.
Ulu Kalın, Ö. ve Topkaya, Y. (2007). 9. Sınıf coğrafya ders kitabının okunabilirliği ve hedef öğrenci yaş seviyesine uygunluğu. http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/ pdf/171.pdf adresinden 25 Aralık 2009 tarihinde edinilmiştir.
Ulu Kalın, Ö., Çapuk, Ö., Topkaya, Y. ve Alım, M. (2009). 12. sınıf coğrafya ders kitabının okunabilirliğinin Ölçülmesi, IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi içinde (s. 29). İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Ünsal, Y. ve Güneş, B. (2003). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 8. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 387-394.
Yalın, H. İ. (2007). Öğretim teknolojisi ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel.
Yazıcı, K. ve Yeşilbursa, C. C. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde yazılı materyallerin öğrencilerin okuma seviyelerine uygunluğunun belirlenmesinde kullanılan ölçme araçları. Türkiye Sosyal Araştırmaları Dergisi, 11, 83-98.
Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.
Wellington, J. (1994). Secondary science, contemporary issues and pratical approaches. London: Mackays of Chatham, PLC.

APA	Geçit Y (2010). Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. , 2177 - 2220.
Chicago	Geçit Yılmaz Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. (2010): 2177 - 2220.
MLA	Geçit Yılmaz Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. , 2010, ss.2177 - 2220.
AMA	Geçit Y Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. . 2010; 2177 - 2220.
Vancouver	Geçit Y Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. . 2010; 2177 - 2220.
IEEE	Geçit Y "Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi." , ss.2177 - 2220, 2010.
ISNAD	Geçit, Yılmaz. "Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi". (2010), 2177-2220.

APA	Geçit Y (2010). Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2177 - 2220.
Chicago	Geçit Yılmaz Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 10, no.4 (2010): 2177 - 2220.
MLA	Geçit Yılmaz Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.10, no.4, 2010, ss.2177 - 2220.
AMA	Geçit Y Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2010; 10(4): 2177 - 2220.
Vancouver	Geçit Y Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2010; 10(4): 2177 - 2220.
IEEE	Geçit Y "Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, ss.2177 - 2220, 2010.
ISNAD	Geçit, Yılmaz. "Lise coğrafya 9 ve lise coğrafya 11 ders kitaplarının bazı okunabilirlik formülleri ile değerlendirilmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 10/4 (2010), 2177-2220.