COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi

Hüsniye Merve YILMAZ, (İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Fizyoterapi Programı, İstanbul, Türkiye)
Ali KARAAĞAÇ (İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Fizyoterapi Programı, İstanbul, Türkiye)
İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
16 2
Yıl: 2021 Cilt: 2021 Sayı: 13 Sayfa Aralığı: 144 - 156 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.38079/igusabder.857159 İndeks Tarihi: 25-11-2022

COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi

Öz:
COVID-19, kişilerde öncelikli olarak solunumsal fonksiyon bozukluklarına yol açan, bunun yanı sıra psikolojik, fiziksel ve sistemik işlev bozukluklarına neden olan bulaşıcılık oranı yüksek olan bir hastalıktır. Hastaların büyük bir kısmını 20-60 yaş aralığındaki bireyler oluşturmaktadır ve erkeklerde görülme sıklığı kadınlara göre daha fazladır. Literatürde COVID-19 hastalığında akut ve post-akut dönemde uygulanacak olan fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları ile ilgili çok az bilgi bulunmaktadır. Mevcut veriler, akut dönemde fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarının yarar ve riskler gözetilerek bireysel temelli olarak yapılmasını ortaya koymaktadır. Hastalığın evresine göre hastanın klinik durumu ve rehabilitasyon ihtiyaçları değişmektedir. Fizyoterapi ve rehabilitasyon programına, multidisipliner yaklaşımla karar verilmeli ve hastanın durumu stabilleştiğinde, belirlenen hedefler doğrultusunda uygun olan yaklaşımlar hastanın klinik durumu gözetilerek uygulanmalıdır. Bu derleme, COVID-19 hastalığı hakkında hem fizyoterapistlere yol göstermek hem de hastalığın şiddetine göre uygulanabilecek olan fizyoterapi ve rehabilitasyon yöntemleri konusunda bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
Anahtar Kelime: COVID-19 fizyoterapi ve rehabilitasyon pulmoner rehabilitasyon

Physiotherapy and Rehabilitation in COVID-19 Disease: A Review Article

Öz:
COVID-19 is a highly contagious disease that primarily causes respiratory dysfunction in individuals, as well as psychological, physical and systemic dysfunctions. Most of the patients are between the ages of 20-60 and its incidence is higher in men than in women. In the literature, there is very little information about physiotherapy and rehabilitation applications to be applied in the acute and post-acute period in COVID-19 disease. Existing data reveal that physiotherapy and rehabilitation applications in the acute phase should be performed as individual-based, by considering the benefits and risks. The clinical condition and rehabilitation needs of the patient vary according to the stage of the disease. Physiotherapy and rehabilitation program should be decided with a multidisciplinary approach and when the patient's condition stabilizes, appropriate approaches should be applied considering the clinical condition of the patient in line with the determined goals. This review has been written to both guide physiotherapists about COVID-19 disease and to provide information about physiotherapy and rehabilitation methods that can be applied according to the severity of the disease.
Anahtar Kelime: COVID-19 physiotherapy and rehabilitation pulmonary rehabilitation

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020;395(10223):497-506.
  • 2. World Health Organization. Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Erişim Tarihi 9 Ağustos 2020.
  • 3. World Health Organization. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Technical Guidance. https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1. Erişim Tarihi 9 Ağustos 2020.
  • 4. COVID-19 (SARS-CoV2) Enfeksiyonu Rehberi (Bilim Kurulu Çalışması). T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. T.C. Sağlık Bakanlığı. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf. Erişim Tarihi 12 Ağustos 2020.
  • 5. Baud D, Qi X, Nielsen-Saines K, Musso D, Pomar L, Favre G. Real estimates of mortality following COVID-19 infection. Lancet Infect Dis. 2020;20(7):773
  • 6. Colbenson GA, Johnson A, Wilson ME. Post-intensive care syndrome: impact, prevention, and management. Breathe (Sheff). 2019;15(2):98-101.
  • 7. Davidson JE, Harvey MA, Bemis-Dougherty A, Smith JM, Hopkins RO. Implementation of the pain, agitation, and delirium clinical practice guidelines and promoting patient mobility to prevent post-intensive care syndrome. Crit Care Med. 2013;41(9 Suppl 1):S136-45.
  • 8. Chen J, Wu J, Hao S, et al. Long-term outcomes in survivors of epidemic Influenza A (H7N9) virus infection. Sci Rep. 2017;7(1):17275-82.
  • 9. Batawi S, Tarazan N, Al-Raddadi R, et al. Quality of life reported by survivors after hospitalisation for Middle East respiratory syndrome (MERS). Health Qual Life Outcomes. 2019;17(1):101-107.
  • 10. Jin YH, Cai L, Cheng ZS, et al. A rapid advice guideline for the diagnosis and treatment of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infected pneumonia (standard version). Mil Med Res. 2020;7(1):4-26.
  • 11. Guo YR, Cao QD, Hong ZS, et al. The origin, transmission and clinical therapies on coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak - an update on the status. Mil Med Res. 2020;7(1):11-20.
  • 12. Rodriguez-Morales AJ, Cardona-Ospina JA, Gutierrez-Ocampo E, et al. Clinical, laboratory and imaging features of COVID-19: A systematic review and meta- analysis. Travel Med Infect Dis. 2020;34:101623-35.
  • 13. Tian Y, Rong L, Nian W, He Y. Review article: gastrointestinal features in COVID19 and the possibility of faecal transmission. Aliment Pharmacol Ther. 2020;51(9):843-851.
  • 14. Chen H, Guo J, Wang C, et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. Lancet. 2020;395(10226):809-815.
  • 15. Borges do Nascimento IJ, Cacic N, Abdulazeem HM, et al. Novel coronavirus infection (COVID-19) in humans: A scoping review and metaanalysis. J Clin Med. 2020;9(4):941-954.
  • 16. COVID-19 Türkiye Web Portalı. https://covid19.tubitak.gov.tr/turkiyede- durum. Erişim Tarihi 10 Ağustos 2020.
  • 17. World Health Organization. Clinical management of severe acute respiratory infection (SARI) when COVID-19 disease is suspected. WHO Reference number WHO/2019-nCoV/clinical/2020.4. Interim Guidance. Erişim Tarihi 10 Ağustos 2020.
  • 18. Singhal T. A review of coronavirus disease-2019 (COVID-19). Indian J Pediatr. 2020;87(4):281-286.
  • 19. Vaira LA, Salzano G, Deiana G, De Riu G. Anosmia and ageusia: common findings in COVID-19 patients. Laryngoscope. 2020;130(7):1787.
  • 20. Wu P, Duan F, Luo C, et al. Characteristics of ocular findings of patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19) in Hubei Province, China. JAMA Ophthalmol. 2020;138(5):575–578.
  • 21. Kooraki S, Hosseiny M, Myers L. Gholamrezanezhad A. Coronavirus (COVID- 19) outbreak: what the department of radiology should know. J Am Coll Radiol. 2020;17(4):447-451.
  • 22. Thomas P, Baldwin C, Bissett B, et al. Physiotherapy management for COVID-19 in the acute hospital setting: recommendations to guide clinical practice. J Physiotherapy. 2020;66:73-82.
  • 23. Türkiye Fizyoterapistler Derneği. COVID-19 enfeksiyonunda fizyoterapi ve rehabilitasyon.https://drive.google.com/file/d/1iwzxxxVVCMUI27Ug74Wl1bR Pb09EkYni/view. Erişim Tarihi 12 Ağustos 2020.
  • 24. Lazzeri M, Lanza A, Bellini R, et al. Respiratory physiotherapy in patients with COVID-19 infection in acute setting: a position paper of Italian Association of Respiratory Physiotherapists. Monaldi Arch Chest Dis. 2020;90(1):163-168.
  • 25. Vitacca M, Carone M, Clini E, et al. Joint statement on the role of respiratory rehabilitation in the COVID-19 crisis: the Italian position paper. Respiration. 2020;99(6):493-499.
  • 26. İnal İnce D, Vardar Yağlı N, Sağlam M, Çalık Kütükcü E. COVID-19 enfeksiyonunda akut ve post-akut fizyoterapi ve rehabilitasyon. Turk J Physiother Rehabil. 2020;31(1):81-93.
  • 27. Yin S, Huang M, Li D, Tang N. Difference of coagulation features between severe pneumonia induced by SARS-CoV-2 and nonSARS-CoV-2. J Thromb Thrombolysis. 2020:1-4.
  • 28. Aytür YK, Köseoğlu B, Taşkıran Ö, et al. SARS-CoV-2 (COVID-19) sonrası pulmoner rehabilitasyon prensipleri: Akut ve subakut sürecin yönetimi için rehber. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi. 2020;23(2):111-123.
  • 29. Spruit MA, Holland AE, Singh SJ, Troosters T. Report of an AdHoc International Task Force to develop an expert-based opinion on early and short- term rehabilitative interventions (after the acute hospital setting) in COVID-19 survivors.https://ki.instructure.com/courses/4193/files/412565?module_item _id=87723 Erişim Tarihi 1 Nisan 2020.
  • 30. Hsieh MJ, Lee WC, Cho HY, et al. Recovery of pulmonary functions, exercise capacity, and quality of life after pulmonary rehabilitation in survivors of ARDS due to severe influenza A (H1N1) pneumonitis. Influenza Other Respir Viruses. 2018;12(5):643-8.
  • 31. McNeary L, Maltser S, Verduzco-Gutierrez M. Navigating coronavirus disease 2019 (COVID-19) in physiatry: a CAN report for inpatient rehabilitation facilities. PMR. 2020;512–515.
  • 32. Mikkelsen ME, Shull WH, Biester RC, et al. Cognitive, mood and quality of life impairments in a select population of ARDS survivors. Respirology. 2009;14(1):76-82.
  • 33. Marra A, Pandharipande PP, Girard TD, et al. Co-occurrence of post-intensive care syndrome problems among 406 survivors of critical illness. Crit Care Med. 2018;46(9):1393-1401.
  • 34. Vanhorebeek I, Latronico N, Van den Berghe G. ICU-acquired weakness. Intensive Care Med. 2020;46(4):637-53.
  • 35. Gandotra S, Lovato J, Case D, et al. Physical function trajectories in survivors of acute respiratory failure. Ann Am Thorac Soc. 2019;16(4):471-7.
  • 36. Luyt CE, Combes A, Becquemin MH, et al. REVA study group. Long-term outcomes of pandemic 2009 influenza A(H1N1)-associated severe ARDS. Chest. 2012;142(3):583-92.
  • 37. Herridge MS, Tansey CM, Matté A, et al. Canadian critical care trials group. Functional disability 5 years after acute respiratory distress syndrome. N Engl J Med. 2011;364(14):1293-304.
APA YILMAZ H, Karaağaç A (2021). COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. , 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
Chicago YILMAZ Hüsniye Merve,Karaağaç Ali COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. (2021): 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
MLA YILMAZ Hüsniye Merve,Karaağaç Ali COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. , 2021, ss.144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
AMA YILMAZ H,Karaağaç A COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. . 2021; 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
Vancouver YILMAZ H,Karaağaç A COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. . 2021; 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
IEEE YILMAZ H,Karaağaç A "COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi." , ss.144 - 156, 2021. 10.38079/igusabder.857159
ISNAD YILMAZ, Hüsniye Merve - Karaağaç, Ali. "COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi". (2021), 144-156. https://doi.org/10.38079/igusabder.857159
APA YILMAZ H, Karaağaç A (2021). COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2021(13), 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
Chicago YILMAZ Hüsniye Merve,Karaağaç Ali COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021, no.13 (2021): 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
MLA YILMAZ Hüsniye Merve,Karaağaç Ali COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.2021, no.13, 2021, ss.144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
AMA YILMAZ H,Karaağaç A COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 2021(13): 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
Vancouver YILMAZ H,Karaağaç A COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 2021(13): 144 - 156. 10.38079/igusabder.857159
IEEE YILMAZ H,Karaağaç A "COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi." İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2021, ss.144 - 156, 2021. 10.38079/igusabder.857159
ISNAD YILMAZ, Hüsniye Merve - Karaağaç, Ali. "COVID-19 Hastalığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Derleme Makalesi". İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021/13 (2021), 144-156. https://doi.org/10.38079/igusabder.857159
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 4:41

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları