KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 458 - 480 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30783/nevsosbilen.898557 İndeks Tarihi: 01-12-2022
KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI
Öz: Bu çalışmada, Ahmet Ümit’in polisiye roman türündeki “İstanbul Hatırası” adlı eserinin içerisinde yer alan kültürel unsurların, çevirmen tarafından erek dile nasıl aktarıldığı üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada güdülen temel amaç, kültüre özgü terimlerin erek dile aktarımının, özellikle edebi metin çevirmenleri açısından çok zorlu bir süreç olduğuna dikkat çekmek ve çevirmenin, bu terimleri aktarırken aldığı çeviri kararlarına ilişkin eleştirel bir bakış açısı sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda, kültüre özgü terimlerin erek dile aktarımında çevirmenin, Vinay & Darbelnet’in ve Peter Newmark’ın önerdikleri çeviri yöntemlerinden hangilerini ağırlıklı olarak kullanmayı tercih ettiği yönünde tespitlerde bulunulmuştur. Buna ek olarak, kültürel terimlerin erek dile aktarımında çevirmen tarafından ağırlıklı olarak tercih edilen çeviri yöntemlerinden hareketle, çevirmenin tercümesinde Lawrence Venuti’nin “Yerlileştirme” ve “Yabancılaştırma” stratejilerinden hangisini baskın olarak benimsediği ortaya konulmuştur. Bundan başka, kültürel terimlerin tercümelerine ilişkin yapılan kapsamlı analizlerden ve yorumlardan hareketle, çevirmenin, ilgili romanın Almanca tercümesinde erek kültür odaklı mı yoksa kaynak kültür odaklı mı bir yaklaşım içerisinde bulunduğu, görünür mü yoksa görünmez mi olmayı tercih ettiği de saptanmıştır.
Anahtar Kelime: COMPARISON OF AHMET ÜMİT’S NOVEL "İSTANBUL HATIRASI" WITH GERMAN TRANSLATION IN THE CONTEXT OF THE TRANSFER OF CULTURAL ELEMENT
Öz: In this study, it is examined how the cultural elements contained in Ahmet Ümit's crime novel "Istanbul Hatırası" are transferred to the target language by the translator. The main aim of this study is to draw attention to the very difficult process of transferring cultural terms to the target language, especially in terms of literary text translators and to offer a critical perspective on the translation decisions taken by the translator when transferring these terms. For this purpose, it has been determined which translation methods of Vinay & Darbelnet and Peter Newmark are preferred to use mainly by the translator, in the transfer of cultural terms to the target language. In addition to this, based on the translation methods, which are predominantly preferred by the translator in the transfer of cultural terms to the target language, it was found out, which of Lawrence Venuti's "Domestication" and "Foreignization" strategies was predominantly adopted by the translator in the translation process. Furthermore, based on comprehensive analyses and interpretations of translations of cultural terms, it has been determined whether the translator has taken an approach focused on target culture or source culture in the German translation of the relevant novel, preferring to be visible or invisible.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Baltacı, C. (2004). “Mektep”. TDV İslam Ansiklopedisi, (29), 6-7, https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/29/C29016279.pdf adresinden 8 Şubat 2011 tarihinde edinilmiştir.
- Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
- Bozkurt, N. (2009). “Sarık”. TDV İslam Ansiklopedisi, (36), 152-154, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/36/C36024115.pdf adresinden 6 Şubat 2021 tarihinde edinilmiştir.
- Bozkurt, N. (2004). “Mektep”. TDV İslam Ansiklopedisi, (29), 5-6, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/29/C29016278.pdf adresinden 6 Şubat 2021 tarihinde edinilmiştir.
- DİA. (1998). “Hoca”. TDV İslam Ansiklopedisi, (18), 186-187, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/18/C18006016.pdf adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde edinilmiştir.
- DUDEN. Wörterbuch. https://www.duden.de/woerterbuch
- Erkurt, G. Ş. (2017). Disiplinlerarasılık Bağlamında Çeviribilim ve Kültür Bilimin Kuramsal Bağlantıları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (48), 59-75.
- Erul, B. (2012). “Veda Hutbesi”. TDV İslam Ansiklopedisi, (42), 591-593, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/42/C42013832.pdf adresinden 9 Şubat 2021 tarihinde edinilmiştir.
- Guerra, A. F. (2012). Translating Culture: Problems, Strategies And Practical Realities. Art and Subversion, (1), 1-27.
- Gürçağlar, Ş. T. (2016). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
- Neshkovska, S. and Kitanovska–Kimovska, S. (2018). Translating Culture. Horizons, Series A, (XXII), 165- 174.
- Newmark, Peter (1988), A Textbook of Translation. New York – Londra – Toronto – Sidney – Tokyo: Shanghai Foreign Language Education Press, Prentice Hall.
- Newmark, P. (2010). Translation and Culture In B. Lewandowska-Tomaszcyk and M. Thelen (Ed.), Meaning in Translation (p. 171-182). Frankfurt am Main: Peter Lang.
- Odacıoğlu, C. ve Barut, E. (2018). Çeviri Usul, Strateji ve Yöntemleri Üzerine Bir Analiz. Tarih Okulu Dergisi (TOD), (34), 1363-1392.
- Odacıoğlu, M. C., Köktürk, Ş., ve Aytaş, G. (2016). Çevirmen Bir Simülatör Mü Yoksa “Gerçek” Bir Yazar Mı? Çevirmenin Çeviri Sürecindeki Konumunun Venutici Bakış Açısından Bir Analizi. Tarih Okulu Dergisi (TOD),(26), 619-634.
- Tanrıkulu, L . (2018). Rainer Maria Rilke’nin “Duineser Elegien” Şiirinin Türkçe Çevirilerinin Genel Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi . Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 22 (1) , 207-222.
- Tanrıkulu, L. (2017). Translation Theories. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 7 (1), 97- 108.
- TDK. Türkçe Güncel Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
- Ümit, A. (2018). İstanbul Hatırası. İstanbul: Everest Yayınları.
- Ümit, A. (2017). Die Gärten von İstanbul (S. Adatepe, Çev.). Münih: btb Verlag. Kindle-Version.
- Vinay, J. P., & Darbelnet, J. (1995). Comparative stylistics of French and English: a methodology for translation, (Çev.) J. C. Sager ve M.-J. Hamel, Amsterdam /Philadelphia, John Benjamins Publishing Company.
- Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları
- Yurtdaş, H. (2016). Cumhuriyet Dönemi Yazın Çevirilerinde Bir Çeviri Stratejisi Olarak Yabancılaştırmanın Eksikliği: Franz Kafka’nın “Ein Landarzt” Adlı Öyküsünün Türkçeye ve İngilizceye Çevirilerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 380-411.
APA | ÇAĞLAR E, KALKAN H (2021). KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. , 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
Chicago | ÇAĞLAR EDANUR,KALKAN HASAN KAZIM KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. (2021): 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
MLA | ÇAĞLAR EDANUR,KALKAN HASAN KAZIM KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. , 2021, ss.458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
AMA | ÇAĞLAR E,KALKAN H KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. . 2021; 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
Vancouver | ÇAĞLAR E,KALKAN H KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. . 2021; 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
IEEE | ÇAĞLAR E,KALKAN H "KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI." , ss.458 - 480, 2021. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
ISNAD | ÇAĞLAR, EDANUR - KALKAN, HASAN KAZIM. "KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI". (2021), 458-480. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.898557 |
APA | ÇAĞLAR E, KALKAN H (2021). KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(2), 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
Chicago | ÇAĞLAR EDANUR,KALKAN HASAN KAZIM KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11, no.2 (2021): 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
MLA | ÇAĞLAR EDANUR,KALKAN HASAN KAZIM KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.11, no.2, 2021, ss.458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
AMA | ÇAĞLAR E,KALKAN H KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(2): 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
Vancouver | ÇAĞLAR E,KALKAN H KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(2): 458 - 480. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
IEEE | ÇAĞLAR E,KALKAN H "KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11, ss.458 - 480, 2021. 10.30783/nevsosbilen.898557 |
ISNAD | ÇAĞLAR, EDANUR - KALKAN, HASAN KAZIM. "KÜLTÜREL UNSURLARIN AKTARIMI BAĞLAMINDA AHMET ÜMİT’İN İSTANBUL HATIRASI ADLI ROMANININ ALMANCA TERCÜMESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11/2 (2021), 458-480. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.898557 |