Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi
Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 1 - 20 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17134/khosbd.998901 İndeks Tarihi: 01-12-2022
Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi
Öz: Nükleer enerjinin askeri amaçlar için kullanılması sonrasında nükleer silahların birçok devlet tarafından geliştirilmesi, nükleer silahların çalınması, nükleer madde ve radyoaktif maddelerin çalınması, nükleer tesislere sabotaj, nükleer maddelere taşıma sırasında sabotaj ve kirli bomba tehdidi gibi kaygılar ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda nükleer tesis ve maddelerin korunması nükleer emniyet (nuclear security) konsepti altında değerlendirilmektedir. Hedefi kişileri, mülkleri, toplumu ve çevreyi nükleer madde ve radyoaktif madde kaynaklı temelde hırsızlık ve sabotajı içeren kötü niyetli olaylardan korumak olan nükleer emniyet rejiminin kapsamını devletler belirlenmektedir. Bu bağlamda, nükleer emniyetin sağlanmasında devletin belirlediği yasal çerçeve ülkedeki yetkili kurum tarafından yürütülürken, nükleer tesisi işleten, nükleer maddeyi depolayan ve/veya taşıyan yetkilendirilen kişi de fiziksel koruma sistemi (FKS) ile nükleer emniyetli sağlamaktadır. Bu çalışma nükleer emniyetin sağlanmasında ve sürdürülmesinde kritik öneme sahip olan FKS’nin tasarımı ve değerlendirilmesinde kullanılabilecek yerli ve milli bir yazılımın metodolojisi anlatılmıştır. Yazılım FKS’nin gelen tehdide karşı etkinliğini hesaplamakta ve tehdidin hedefine ulaşmada en çok tercih edebileceği sistemin en zayıf halkası olan yolu belirlemektedir. Bu en zayıf halkada yapılacak iyileştirmeler ile sistemin etkinliğinin arttırabilmektedir. Test aşamalarını başarıyla geçen yazılım mevcut haliyle sadece nükleer tesislerde değil diğer kritik tesislerdeki fiziksel koruma sistemlerinin analizine de olanak vermektedir. Ayrıca ara yüzün Türkçe olması yazılımın Türkiye’de nükleer emniyet konusundaki eğitimlerde kullanımının önünü açmaktadır. Yazılım daha da geliştirilirse ülkemizdeki nükleer tesislerin analizinde düzenleyici kuruluş tarafından kullanılabilir.
Anahtar Kelime: The Development of Indigenous Software for Nuclear Security to Design and Analyse a Physical Protection System
Öz: After the use of nuclear energy for military purposes, concerns on the development of nuclear weapons by many states, theft of nuclear weapons, theft of nuclear and radioactive materials, sabotage of nuclear facilities, sabotage of nuclear materials during transportation, and the threat of dirty bombs have emerged. In this context, the physical protection of nuclear facilities and materials is covered with the concept of nuclear security. States determine the scope of the nuclear security regime, whose objective is to protect people, property, society, and the environment from malicious acts, mainly theft and sabotage, towards nuclear and radioactive materials. While the legal framework determined by the state is carried out by the competent authority, the license holder who operates the nuclear facility and/or stores and/or transports the nuclear material provides nuclear security with the physical protection system (PPS). In this paper, the methodology of an indigenous and national software that can be used in the design and evaluation of PPS is explained. The software calculates the effectiveness of the PPS against the defined threat and determines the path that can be preferred by the threat to reach its target (the weakest link). The tested and verified software allows the analysis of PPS not only for nuclear but also for other critical facilities. In addition, its Turkish interface makes it an excellent tool for nuclear security trainings in Türkiye. The indigenous software can be used by the Turkish regulatory authority to evaluate the PPS of nuclear facilities in Türkiye.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- IAEA. (2020). The Legal Framework for Nuclear Security, Vienna: International Atomic Energy Agency.
- IAEA. (2005). The Convention on the Physical Protection of Nuclear Material (CPPNM) and its Amendment. Vienna: International Atomic Energy Agency.
- IAEA. (2011). Nuclear Security Recommendations on Physical Protection of Nuclear Material and Nuclear Facilities, Vienna: International Atomic Energy Agency.
- Margulies, P. (2008). Global Issues: Nuclear Nonproliferation (sf. 3). New York: Infobase Publishing
- Türkiye Cumhuriyeti Atom Enerjisi Kurumu, TC. (2012). Nükleer Tesislerin ve Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunması Yönetmeliği, Ankara: T. C. Resmi Gazete 28300.
- Türkiye Cumhuriyeti Nükleer Düzenleme Kurumu, TC. (2020a). Nükleer Güvence Yönetmeliği (2020), Ankara: T. C. Resmi Gazete 31019.
- Türkiye Cumhuriyeti Nükleer Düzenleme Kurumu, TC. (2020b). Nükleer Tesislerin ve Nükleer Maddelerin Emniyetine İlişkin Yönetmelik, Ankara: T. C. Resmi Gazete 31207.
- Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, TC. (2018). Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Karaname, Ankara: T. C. Resmi Gazete 30473.
- Türkiye Cumhuriyeti Atom Enerjisi Kurumu, TC. (1983). Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzük, Ankara: T. C. Resmi Gazete 18256.
- Gerçeker, N. (2013). Küresel Felaket: Nükleer Terörizm, Uluslararası Hukuk Çerçevesine İlişkin Bir Değerlendirme. Savunma Bilimleri Dergisi, 12 (1). 91-95.
- Jetbrains. 25.05.2021 tarihinde https://resources.jetbrains.com/storage/products/ jetbrains/docs/jet brains_corporate_overview.pdf adresinden alınmıştır.
- MySQL. 25.05.2021 tarihinde http://www.mysql.com/ adresinden alınmıştır.
- Python. 25.05.2021 tarihinde https://www.python.org/doc/essays/blurb/ adresinden alınmıştır.
- Sandia. 25.05.2021c tarihinde https://share-ng.sandia.gov/itc/assets/ hypo_fac_limp.pdf adresinden alınmıştır.
- Sandia. 25.05.2021a tarihinde https://share-ng.sandia.gov/itc/assets/18_path- interruption-analysis.pdf adresinden alınmıştır.
- Sandia. 25.05.2021b tarihinde https://share-ng.sandia.gov/itc/assets/21_ neutralization-analysis.pdf adresinden alınmıştır.
- UN. 06.06.2021’de https://www.un.org/en/conf/npt/2015/pdf/background%20 info.pdf adresinden alınmştır.
| APA | AKDEMİR M, SENTURK LULE S (2022). Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. , 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| Chicago | AKDEMİR MAHSUM,SENTURK LULE SENEM Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. (2022): 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| MLA | AKDEMİR MAHSUM,SENTURK LULE SENEM Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. , 2022, ss.1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| AMA | AKDEMİR M,SENTURK LULE S Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. . 2022; 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| Vancouver | AKDEMİR M,SENTURK LULE S Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. . 2022; 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| IEEE | AKDEMİR M,SENTURK LULE S "Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi." , ss.1 - 20, 2022. 10.17134/khosbd.998901 |
| ISNAD | AKDEMİR, MAHSUM - SENTURK LULE, SENEM. "Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi". (2022), 1-20. https://doi.org/10.17134/khosbd.998901 |
| APA | AKDEMİR M, SENTURK LULE S (2022). Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi, (42), 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| Chicago | AKDEMİR MAHSUM,SENTURK LULE SENEM Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi , no.42 (2022): 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| MLA | AKDEMİR MAHSUM,SENTURK LULE SENEM Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi, vol., no.42, 2022, ss.1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| AMA | AKDEMİR M,SENTURK LULE S Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi. 2022; (42): 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| Vancouver | AKDEMİR M,SENTURK LULE S Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi. 2022; (42): 1 - 20. 10.17134/khosbd.998901 |
| IEEE | AKDEMİR M,SENTURK LULE S "Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi." Savunma Bilimleri Dergisi, , ss.1 - 20, 2022. 10.17134/khosbd.998901 |
| ISNAD | AKDEMİR, MAHSUM - SENTURK LULE, SENEM. "Nükleer Emniyet Kapsamında Fiziksel Koruma Sistemi Tasarlamak ve Analiz Etmek İçin Yerli Yazılım Geliştirilmesi". Savunma Bilimleri Dergisi 42 (2022), 1-20. https://doi.org/10.17134/khosbd.998901 |
