Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz

Yıl: 2022 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 888 - 905 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31592/aeusbed.1140791 İndeks Tarihi: 13-12-2022

Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz

Öz:
Medya insanların olayları anlaması, yorumlaması ve aktarması noktasında belirleyici bir rol oynamaktadır. Toplumda zayıf-güçlü, iyi-kötü, güzel-çirkin gibi zıtlıklar üzerinden kalıplar ortaya koyarak mevcut ön yargıların sistem içerisinde dolaşımına hizmet etmektedir. Söz konusu savaş yerindeki ya da savaştan kaçan kadınlar olduğunda da belirli pencerelerden sınıflandırmalar yapılmakta; bu içerikteki haberler sık sık fedakârlık, annelik, güçsüzlük ve zayıflık temaları üzerinden kurgulanmaktadır. Bu çalışmada Rusya Ukrayna savaşı, kadın odaklı habercilik bakış açısıyla irdelenmiştir. Çalışma kapsamında Anadolu Ajansı’nın resmi web sitesinde 24 Şubat 2022 tarihi ile 24 Haziran 2022 tarihleri arasında yayınlanan “Ukraynalı Kadın” konulu haberler içerik analizi ile incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda kadınlara ilişkin haberlerin sınırlı sayıda olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca kadınlar en fazla “mağdur” olarak ön plana çıkarılmış; “acı, gözyaşı, şiddet, korku” gibi ifadelerle temsil edilmiştir. Bu kalıplaşmış yargıların dolaşıma yeniden sokulmasıyla da toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yeniden vurgulandığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Savaş kadın Ukrayna Savaşı Ukraynalı kadın içerik analizi.

Ukrainian Women in War- Themed News from the Perspective of Woman- Oriented Journalism: An Analysis trough Anadolu Agency

Öz:
The media plays a decisive role in people’s understanding, interpretation and transferring of events. This important role of the media shapes the way people perceive events. It is through these prominent features that the media serves the circulation of existing prejudices by revealing patterns in society through contrasts such as weak-strong, good-bad, beautiful-ugly. When it comes to women in the war place or fleeing war, classifications are made from certain windows; the news in this context is often based on the themes of sacrifice, motherhood, incapacity and weakness. In this study, the Russian-Ukrainian war is examined from the perspective of women-oriented journalism. Within the scope of the study, the news on “Ukrainian Woman” published on the official website of Anadolu Agency between February 24, 2022 and June 24, 2022 was examined with content analysis. As a result of the study, it was determined that there was a limited number of news about women. In addition, women were highlighted as “victims” the most; it has been represented by phrases such as “pain, tears, violence, fear”. With the reintroduction of these stereotypes, it has been determined that gender inequality has been re-emphasized.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alankuş, S. (2007). BİA ve hak haberciliği eğitim çalışmaları üzerine. S. Alankuş (Ed.). İnsan Hakları Haberciliği içinde (ss. 9-24). İstanbul: IPS Vakfı Yayınları.
  • Alankuş, S. (2012). Neden kadın odaklı habercilik? S. Alankuş (Ed.). Kadın Odaklı Habercilik içinde (ss. 25-67). İstanbul: IPS Vakfı Yayınları.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı kadın ve çocukların babalar günü özlemi. https://www.aa.com.tr/tr/rusya-ukrayna-savasi/ukraynali-kadin-ve-cocuklarin-babalar-gunu- ozlemi/2616775 adresinden 12.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı kadın rus bombardımanında yıkılan evinin enkazını terk etmiyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynali-kadin-rus-bombardimaninda-yikilan-evinin- enkazini-terk-etmiyor/2612235 adresinden 15.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı kadının başlattığı kampanya çevre hareketine dönüştü. https://www.aa.com.tr/tr/yasam/ukraynali-kadinin-baslattigi-kampanya-cevre-hareketine- donustu/2610549 adresinden 12.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). AB konseyi başkanı Michael’in ev sahipliğinde Ukrayna’da kadınların durumu konuşuldu. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ab-konseyi-baskani-michelin-ev- sahipliginde-ukraynada-kadinlarin-durumu-konusuldu/2610004 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı gazeteciler ülkelerinin kaderini Kosova’dan takip ediyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynali-gazeteciler-ulkelerinin-kaderini-kosovadan-takip- ediyor/2605395 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukrayna Rusya arasında yapılan esir değişiminde on biri kadın kırk bir Ukraynalı kurtarıldı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukrayna-rusya-ile-yapilan-esir- degisiminde-11i-kadin-41-ukraynali-kurtarildi/2581144 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). AB: Rusya Ukrayna’da kadınlara sistematik tecavüzü silah olarak kullanıyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ab-rusya-ukraynada-kadinlara-sistematik-tecavuzu-silah- olarak-kullaniyor/2580023 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı Kozyrenko Antalyaspor’la ilk maçında 5 gol kaydetti. https://www.aa.com.tr/tr/futbol/ukraynali-kozyrenko-1207-antalyasporla-ilk-3-macinda-5-gol- kaydetti/2578223 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). İki çocuğuyla savaştan kaçan Ukraynalı kadın Denizli’ye sığındı. https://www.aa.com.tr/tr/yasam/iki-cocuguyla-savastan-kacan-ukraynali-kadin-denizliye- sigindi/2578165 adresinden 26.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı doktor Rodyuk savaş sırasında hastanede yaşadıklarını anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynali-doktor-rodyuk-savas-sirasinda-hastanede- yasadiklarini-anlatti/2577521 adresinden 26.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukrayna’nın first ladysi Olena Zelenska: herkes başkasının acısını azaltmak için elinden geleni yapıyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynanin-first-ladysi-olena- zelenska-herkes-baskasinin-acisini-azaltmak-icin-elinden-geleni-yapiyor/2570870 adresinden 26.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Rusya’dan ayrılan milli sporcu kariyerine Antalyaspor’da devam ediyor. https://www.aa.com.tr/tr/futbol/rusyadan-ayrilan-ukraynali-milli-futbolcu-kariyerine-1207- antalyasporda-devam-ediyor/2570437 adresinden 29.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). AB: 5 milyon kadar Ukraynalı mültecinin çoğu kadın ve sömürü riskiyle karşı karşıya. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ab-5-milyon-kadar-ukraynali-multecinin-cogu-kadin- ve-somuru-riskiyle-karsi-karsiya/2569432 adresinden 28.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Rus kadınlar Rusya’nın Berlin büyükelçiliğinin önünde Ukrayna için açlık grevinde. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rus-kadinlar-rusyanin-berlin-buyukelciligi-onunde- ukrayna-icin-acilik-grevinde/2565682 adresinden 28.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Unicef: Ukraynalı çocukların üçte ikisi evlerini terk etti. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/unicef-ukraynali-cocuklarin-ucte-ikisi-evlerini-terk-etti- /2561003 adresinden 29.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Kırılan kolu savaş nedeniyle tedavi edilmeyen Ukraynalı kadın Çorum’da sağlığına kavuştu. https://www.aa.com.tr/tr/rusya-ukrayna-savasi/kirilan-kolu-savas- nedeniyle-tedavi-edilemeyen-ukraynali-kadin-corumda-sagligina-kavustu/2555417 adresinden 30.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukrayna savaşındaki sembol fotoğrafı resmeden Gershman çalışmasını anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/aanin-ukrayna-savasindaki-sembol-fotografini- resmeden-gershman-calismasini-anlatti/2553281 adresinden 30.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukrayna’da savaş sırasında doğum yapan kadınlar yaşadıkları zorlukları anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/ukraynada-savas-sirasinda-dogum-yapan-kadinlar- yasadiklari-zorluklari-anlatti/2547753 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). İrpin’den tahliye edilen Ukraynalı kadın 24 köpeği de Kiev’e getirdi. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/irpinden-tahliye-edilen-ukraynali-kadin-24-kopegi-de-kieve- getirdi/2546536 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Hırvatistan’a geçen Ukraynalılar geride kalanlar için endişeli. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hirvatistana-gecen-ukraynalilar-geride-kalanlar-icin- endiseli/2543144 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaştan kaçıp Gazze’ye gelen Ukraynalı kadın: ailemizi kaderleriyle baş başa bıraktık. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/savastan-kacip-gazzeye-gelen-ukraynali-kadin- ailemizi-kaderleriyle-bas-basa-biraktik/2540603 adresinden 24.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı Karalenka eşine kavuşmak için savaşın biteceği günü hayal ediyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynali-karalenka-esine-kavusmak-icin-savasin-bitecegi- gunu-hayal-ediyor/2539852 adresinden 26.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Torunuyla Türkiye’ye sığınan Ukraynalı kadın 8 günlk zorlu yolcuğu anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/torunuyla-turkiyeye-siginan-ukraynali-kadin-8-gunluk- zorlu-yolculugu-anlatti/2539030 adresinden 26.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Kosova Cumhurbaşkanı Osmani Rusya- Ukrayna savaşını değerlendirdi. https://www.aa.com.tr/tr/politika/kosova-cumhurbaskani-osmani-rusya-ukrayna-savasini- degerlendirdi-ukraynanin-ne-hissettigini-anlayabiliyoruz/2536593 adresinden 25.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). BM: tüm kriz ve çatışmalarda en ağır bedeli kadın ve kız çocukları ödüyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-tum-kriz-ve-catismalarda-en-agir-bedeli-kadinlar-ve-kiz- cocuklari-oduyor/2535630 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaştan kaçıp Adana’ya gelen Ukraynalılar yaşadıklarını gözyaşlarıyla anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/savastan-kacip-adanaya-gelen-ukraynalilar- yasadiklarini-gozyaslariyla-anlatti/2528554 adresinden 29.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaşın hayatlarını altüst ettiği Ukraynalı kadınlar yaşadıklarını anlattı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/savasin-hayatlarini-altust-ettigi-ukraynali-kadinlar- yasadiklarini-anlatti/2527397 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Rusya bombalarından kaçan Ukraynalı tenisçi Lyon açıkta final oynadı. https://www.aa.com.tr/tr/rusya-ukrayna-krizi/rus-bombalarindan-kacan-ukraynali-tenisci-lyon- acikta-final-oynadi/2525833 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaştan kaçan Ukraynalı kadın ve çocuklar Bosna Hersek’e ulaştı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/savastan-kacan-ukraynali-kadin-ve-cocuklar-bosna-hersek-e- ulasti/2525694 adresinden 30.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaştan kaçan Ukraynalı kadın ve çocuklar İzmir’de. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/savastan-kacan-ukraynali-kadin-ve-cocuklar- izmirde/2525321 adresinden 27.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Savaştan kaçan Ukraynalı hamile kadın Türkiye’de doğum yaptı. https://www.aa.com.tr/tr/rusya-ukrayna-krizi/savastan-kacan-ukraynali-hamile-kadin- turkiyede-dogum-yapti/2523566 adresinden 30.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Anadolu Ajansı. (2022). Ukraynalı kadın basketbolcular savaşın bir an önce sona ermesini istiyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunyadan-spor/ukraynali-kadin-basketbolcular-savasin-bir-an-once- sona-ermesini-istiyor/2521368 adresinden 29.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Aslan, M. (2022). Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının siyasi ve askeri değerlendirmesi. SETA Perspektif, (332), 1-4. https://setav.org/assets/uploads/2022/02/P332.pdf adresinden 20.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Çubukçu, M. (2005). Ateş altında gazetecilik-savaş ve savaş haberciliği. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Davutoğlu, A. (2010). Stratejik derinlik: Türkiye'nin uluslararası konumu. İstanbul: Küre Yayınları.
  • Hall, S. (1997). Representations: Cultural representations and signifying practies. London: Sage.
  • Gökçe, O. (2019). Klasik ve nitel içerik analizi felsefe, yöntem, uygulama. Ankara: Çizgi Yayınevi.
  • Karabağ, M. (2014). Savaş muhabirliği; Suriye iç çatışması örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Köker, L. (2007). Hukuk reformları sürecinde Türkiye’nin insan hakları sorunu: Bir değerlendirme çerçevesi. S. Alankuş (Ed.). İnsan Hakları Haberciliği içinde (ss. 51-79). İstanbul: IPS Vakfı Yayınları.
  • Marshall, G. (1999) Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat yayınları.
  • Mater, N. ve Çalışlar, İ. (2012). Medyadaki durumu tersine çevirmek. S. Alankuş (Ed.). Kadın Odaklı Habercilik içinde (ss. 169- 197). İstanbul: IPS Vakfı Yayınları.
  • Neuman, W. L. (2017). Toplumsal araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Pazarbaşı, B. ve Turanlı, E. (2018). Dijital medyada yayınlanan Arakan savaş/çatışma fotoğraflarının göstergebilimsel analizi. Intermedia International e-Journal, 5(8), 88-109
  • Rusya’nın Ukrayna’yı İşgali ve Uluslararası İlişkiler Çalıştayı Sonuç Raporu, (2002). https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/T%C3%9CBA- Rusya%E2%80%99n%C4%B1n%20Ukrayna%E2%80%99y%C4%B1%20%C4%B0%C5%9 Fgali%20ve%20Uluslararas%C4%B1%20%C4%B0li%C5%9Fkiler%20%C3%87al%C4%B1 %C5%9Ftay%C4%B1%20Sonu%C3%A7%20Raporu.pdf adresinden 20.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Sönmez, A.S., Bıçakçı, H. ve Yıldırım, C. (2015). Kırım sorunu bağlamında Rusya- Ukrayna ilişkilerinin analizi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3), 656-670.
  • Sözer, M. A. ve Işıker, Y. (2021). Suriyeli öğrencilerineğitim süreçlerindeöğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 183-200. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1320213 adresinden 18.07.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Ünal, K. (2018). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134-149. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/614520 adresinden 20.07.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Varlık, A.B. (2013). Savaşı tanımlamak: Terminolojik bir yaklaşım. Avrasya Terim Dergisi, 1(2), 114- 129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejatd/issue/5150/70122 adresinden 18.06.2022 tarihinde erişilmiştir
APA köseoğlu a (2022). Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. , 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
Chicago köseoğlu aslı Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. (2022): 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
MLA köseoğlu aslı Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. , 2022, ss.888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
AMA köseoğlu a Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. . 2022; 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
Vancouver köseoğlu a Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. . 2022; 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
IEEE köseoğlu a "Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz." , ss.888 - 905, 2022. 10.31592/aeusbed.1140791
ISNAD köseoğlu, aslı. "Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz". (2022), 888-905. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1140791
APA köseoğlu a (2022). Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3), 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
Chicago köseoğlu aslı Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, no.3 (2022): 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
MLA köseoğlu aslı Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.3, 2022, ss.888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
AMA köseoğlu a Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 8(3): 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
Vancouver köseoğlu a Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 8(3): 888 - 905. 10.31592/aeusbed.1140791
IEEE köseoğlu a "Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz." Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, ss.888 - 905, 2022. 10.31592/aeusbed.1140791
ISNAD köseoğlu, aslı. "Kadın Odaklı Habercilik Perspektifinden Savaş Temalı Haberlerde Ukraynalı Kadınlar: Anadolu Ajansı Üzerinden Bir Analiz". Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/3 (2022), 888-905. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1140791