BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
Yıl: 2021 Cilt: 14 Sayı: 27 Sayfa Aralığı: 574 - 587 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2022
BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
Öz: İslam mimarisinde bin yılı aşkın süredir kullanılan mukarnas bezemenin farklı dönem ve bölgelerde çeşitli tasarım ve uygulama metotlarının bulunduğu bilinmektedir. Anadolu’da bulunan mukarnaslı portaller ele alındığında ise benzer sistemler ile yapılan her bir mukarnas örtüsünün diğerinden farklı olduğu dikkat çekmektedir. Araştırma kapsamında incelenen örneklerin izdüşüm planları detaylı incelendiğinde, planı oluşturan geometrik şemanın benzer olduğu fakat taşa aktarım sürecinde farklı tasarımlara dönüştüğü gözlenmiştir. Tasarım sürecine benzer geometrik şema ile başlayan bu örnekler arasındaki farklılıklar tarihsel, biçimsel uygulanma yöntemi ve kullanılan malzeme bakımından ele alınarak irdelenmiştir.
Anahtar Kelime: COMPERATIVE ANALYSIS OF MUQARNAS DESIGNS WITH SIMILAR A SCHEME
Öz: It is known that the muqarnas decoration, which has been used in Islamic architecture for more than a thousand years, has various design and application methods in different periods and regions. When the portals with muqarnas found in Anatolia are considered, it is noteworthy that each muqarnas cover made with similar systems is different from the other. When the projection plans of the samples examined within the scope of the study were examined in detail, it was observed that the geometric scheme forming the plan was similar, but transformed into different designs during the transfer process to stone. The differences between these examples, which started with a geometric scheme similar to the design process, have been examined in terms of historical, formal application method and materials used.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arık, M. O. (1969). “Malatya Ulu Camiinin Asli Plan ve Tarihi Hakkında”, Vakıflar Dergisi, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, s.141-145.
- Aslanapa, O. (2000). Türk Sanatı, 2. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Dinçer, S.G. ve Yazar T., A “Comparative Analysis of the Digital Re-Constructions of Muqarnas Systems: The Case Study of Sultanhanı Muqarnas in Central Anatolia”, International Architectural Computing, Sage Journal Publishing. https://doi.org/10.1177/1478077121992487.
- Koçyiğit, F. (2014). “Amasya Gök Medrese Cami Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Samsun: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Yayınları, Sayı 35, “s.423- 431.
- Ödekan, A. (1977). Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Mukarnaslı Portal Örtüleri, İlk Basım, İstanbul: İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
- Pancaroğlu, O. (2013). “The House of Mengüjek in Divriği: Constructions of Dynastic Identity in the Late Twelfth Century”, The Seljuks of Anatolia: Court and Society in the Medieval Middle East, ed. A.C.S. Peacock ve Sara Nur Yıldız New York: IB Tauris Publishing, s.25-66.
- Tayla, H., 2005, “Geçiş Elemanları ve Stalaktitler”, 60. Yıl Sinan Genim'e Armağan Makaleler, ed. Oktay Belli ve Belma Barış Kurtel, İstanbul: Ege Yayınları, s.603-619.
- Tuncer, O. C., (2001), “Anadolu Selçuklu Taçkapılarında Mukarnas”, 1.Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyetleri Kongresi, Konya.
- Uluengin, F. (2018). Mukarnas, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
- Yaşa, R., (2013), “Doğu Anadolu' da Bir Türk Kültür Merkezi: Ahlat”, Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, Çankırı: Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Sayı 2, s.15-28.
- Görsel Kaynaklar
- Görsel 1. Sivas Buruciye Medresesi Geometrik Şema, İzdüşüm Planı ve Üç Boyutlu Analizleri.
- Özdural, A., “Analysis of the Geometry of Stalactites: Buruciye Medrese in Sivas”, METU Journal of the Faculty of Architecture, sayı:11, s.57-71, Erişim tarihi: 28.03.2020.
- Görsel 2. Dinçer S. G. (2016). Sayısal Ortamda Mukarnas Denemesi: Sultanhanı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar Ortamında Mimarlık Anabilim Dalı, Erişim tarihi: 12.07.2020.
- Görsel 3. Alay Han Portal Mukarnası, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/aksaraydaki-9- asirlik-selcuklu-kervansarayi-restore-ediliyor/1638071, Erişim tarihi: 23.12.2020.
- Görsel 4. Sultanhanı İç Portal Mukarnası, http://www.turkiyenintarihieserleri.com/?oku=495, Erişim tarihi: 04.12.2020.
- Görsel 5. Akşehir Taş Medrese Portal Mukarnası, Konya Rölöve ve Anıtlar Kurulu Arşivi, Erişim tarihi: 13.01.2020.
- Görsel 6. Hacı Kılıç Cami Portal Mukarnası, http://kayseriden.biz/icerik.asp?ICID=149, Erişim tarihi: 03.04.2020.
- Görsel 7. Amasya Gök Medrese Portal Mukarnası, https://s3.us-east 1.amazonaws.com/media.archnet.org/system/media_contents/contents/127758/original/IAA1 39822.jpg?1504711614, Erişim tarihi: 12.07.2020.
- Görsel 8. Şifaiye Medresesi Portal Mukarnası, http://www.turkiyenintarihieserleri.com/?oku=1031, Erişim tarihi: 03.07.2020.
- Görsel 9. Kırşehir Aleaddin Cami Portal Mukarnası, http://www.turkiyenintarihieserleri.com/?oku=613, Erişim tarihi: 24.04.2020.
- Görsel 10. Emir Ömer Mescidi Portal Mukarnası, http://www.turkiyenintarihieserleri.com/?oku=1952, Erişim tarihi: 11.02.2020.
- Görsel 11. Malatya Ulu Cami Portal Mukarnası, https://okuryazarim.com/malatya-ulu-camii/, Erişim tarihi: 21.09.2020.
- Görsel 12. Arslanhane Cami Portal Mukarnası, https://twitter.com/tasvirsanatlari/status/1083351780325502977/photo/1, Erişim tarihi: 12.10.2020.
- Görsel 13. Bitlis Hasan Padişah Kümbeti Portal Mukarnası, http://www.selcuklumirasi.com/architecture-detail/hasan-padisah-kumbeti, Erişim tarihi: 17.02.2020.
APA | Dinçer S (2021). BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. , 574 - 587. |
Chicago | Dinçer Sevde Gülizar BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. (2021): 574 - 587. |
MLA | Dinçer Sevde Gülizar BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. , 2021, ss.574 - 587. |
AMA | Dinçer S BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. . 2021; 574 - 587. |
Vancouver | Dinçer S BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. . 2021; 574 - 587. |
IEEE | Dinçer S "BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ." , ss.574 - 587, 2021. |
ISNAD | Dinçer, Sevde Gülizar. "BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ". (2021), 574-587. |
APA | Dinçer S (2021). BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. Art-e Sanat Dergisi, 14(27), 574 - 587. |
Chicago | Dinçer Sevde Gülizar BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. Art-e Sanat Dergisi 14, no.27 (2021): 574 - 587. |
MLA | Dinçer Sevde Gülizar BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. Art-e Sanat Dergisi, vol.14, no.27, 2021, ss.574 - 587. |
AMA | Dinçer S BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. Art-e Sanat Dergisi. 2021; 14(27): 574 - 587. |
Vancouver | Dinçer S BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. Art-e Sanat Dergisi. 2021; 14(27): 574 - 587. |
IEEE | Dinçer S "BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ." Art-e Sanat Dergisi, 14, ss.574 - 587, 2021. |
ISNAD | Dinçer, Sevde Gülizar. "BENZER GEOMETRİK ŞEMAYA SAHİP MUKARNAS TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ". Art-e Sanat Dergisi 14/27 (2021), 574-587. |