DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ

İşeri, Kamil; Capan Tekin, Sibel

DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ

Kamil İŞERİ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Dilbilimi Bölümü, İzmir, Türkiye)

Sibel ÇAPAN TEKİN (Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Dilbilimi Bölümü, İzmir, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

1 0

Yıl: 2022 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1521 - 1530 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-01-2023

DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ

Öz:

Denemeler, yazarların deneyimlerini ve fikirlerini eleştirel bir biçimde, nesnellik ve gerçeklik gibi özelliklere bağlı kalmadan özgürce aktardığı türlerdir. Bu özelliklerin yanı sıra denemeler, dilsel ve biçimsel özellikleri açısından da diğer metin türlerinden farklılık göstermekte ve alanyazında farklı bakış açılarıyla ele alınmış ve birbirinden farklı metin türleri altında sınıflandırılmaktadır. Bu nedenle de tartışmalı bir tür olarak değerlendirilmektedir. Denemelerde metin yapısının betimlenmesi, anlamsal-mantıksal ilişkilerin ortaya çıkarılması önem taşımaktadır. Bu amaçla çalışmada denemelerde bağlantılılığı sağlayan tutarlılık ilişkileri incelenmiştir. Yapı Kredi Yayınları Kitap-lık dergisinde yer alan 25 deneme Kehler (2002) tarafından geliştirilen tutarlılık ölçütleri aracılığıyla çözümlenmiştir. Veri tabanını oluşturan denemelerin ne türden tutarlılık ilişkileri ile kurgulandığı ve bu ilişkilerin dağılım farkları incelenmiştir. Denemelerde tutarlılık ilişkilerinin tamamının kullanıldığı ve tutarlılığın en çok nedensel ilişkiler aracılığıyla gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime: Tutarlılık deneme benzerlik neden-etki bitişiklik

COHERENCE RELATIONS IN ESSAYS

Öz:

Essays are genres in which writers freely convey their experiences and ideas critically, without relying on such attributes as objectivity and reality. In addition to these features, essays differ from other text types in terms of linguistic and stylistic features, and they have been examined from different perspective in the literature and classified under different text types. For this reason, it is considered as a problematic text type. It is important to describe the text structure and reveal the semantic-logical relations in the essays. For this purpose, coherence relations that provide connectivity were examined in the study. 25 essays in Yapı Kredi Yayınları Kitap-lık dergisi were analyzed using coherence criteria developed by Kehler (2002). It was concluded that all of the coherence relations were applied in the essays and the coherence was mostly realized through causal relations.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bublitz, W. (1999). Introduction: views of coherence. In Bublitz, W., Lenk, U. & Ventola, E. (Eds.), Coherence in spoken and written discourse: How to create it and how to describe it (pp. 1–7). Amsterdam: John Benjamins.
Çapan Tekin, S. ve İşeri, K. (2022). Lisansüstü tezlerin yöntem bölümlerinde tutarlılık ilişkileri. Dil Dergisi, (173)1, 26-48.
Çelik, T., Demirgüneş, S. ve Alaca S. (2017). Dil ve edebiyat öğretiminde deneme türü: Tanpınar, T. S. Eliot, Camus örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 773-786.
Duruk, E. (2018). A neo-humean analysis of Turkish “dE” in coherence relations. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 280-297.
Kavcar, C., Oğuzkan, A. F. ve Aksoy, Ö. (2007). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kehler, A. (2002). Coherence, reference, and the theory of grammar. Stanford: CSLI Publications.
Knapp, P. & Watkins, M. (2005). Genre, text, grammar, Sydney: University of New South Wales Press.
Murodi, A. (2021). Examining coherence markers use on the abstracts of English graduate students final Academic writing. Unpublished Master Thesis, Jakarta: Syarif Hidayatullah State Islamic University Faculty of Educational Sciences.
Özdemir, E. (1994). Yazınsal türler. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Sanders, T. J. M. (1992). Toward a taxonomy of coherence relations. Discourse Processes, 15, 1-35.
Sanders, T. J., Spooren, W. P. & Noordman, L. G. (1992). Toward a taxonomy of coherence relations. Discourse processes, 15(1), 1-35.
Şahbaz, N. K. (2008). Çocuk edebiyatında ihmâl edilmiş bir edebî tür: Deneme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 189-203.
Werlich, E. (1982). A text grammar of English. Heidelberg: Quelle&Meyer.

APA	İşeri K, Capan Tekin S (2022). DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. , 1521 - 1530.
Chicago	İşeri Kamil,Capan Tekin Sibel DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. (2022): 1521 - 1530.
MLA	İşeri Kamil,Capan Tekin Sibel DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. , 2022, ss.1521 - 1530.
AMA	İşeri K,Capan Tekin S DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. . 2022; 1521 - 1530.
Vancouver	İşeri K,Capan Tekin S DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. . 2022; 1521 - 1530.
IEEE	İşeri K,Capan Tekin S "DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ." , ss.1521 - 1530, 2022.
ISNAD	İşeri, Kamil - Capan Tekin, Sibel. "DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ". (2022), 1521-1530.

APA	İşeri K, Capan Tekin S (2022). DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(4), 1521 - 1530.
Chicago	İşeri Kamil,Capan Tekin Sibel DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 11, no.4 (2022): 1521 - 1530.
MLA	İşeri Kamil,Capan Tekin Sibel DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.11, no.4, 2022, ss.1521 - 1530.
AMA	İşeri K,Capan Tekin S DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2022; 11(4): 1521 - 1530.
Vancouver	İşeri K,Capan Tekin S DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2022; 11(4): 1521 - 1530.
IEEE	İşeri K,Capan Tekin S "DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11, ss.1521 - 1530, 2022.
ISNAD	İşeri, Kamil - Capan Tekin, Sibel. "DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 11/4 (2022), 1521-1530.