KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ

ERDEN, NAZIF KUTAY; SAYIN, ZÜLFÜKAR

KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ

Zülfikar SAYIN, (Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Grafik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Nazif Kutay ERDEN (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Rektörlük, Ankara, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

6 1

Yıl: 2022 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1680 - 1696 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-01-2023

KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ

Öz:

Her biri hedeflenen kitleleri bilgilendirmek ve/veya yönlendirmek ereğiyle tasarlanan bilgilendirme ve yönlendirme grafikleri, insanları bir düşünce, ürün, hizmet, buluş, olgu vb. konusunda aydınlatan, davranış kazandıran grafik tasarım ürünleridir. Kullanma kılavuzlarından bilgilendirme panolarına, okullardaki mevsim şeritlerinden kentlerde karşılaşılan “Şu anda buradasınız” uygulamalarına, egzersiz çizeneklerinden kullanıcı ara yüzlerine kadar her tür bilgilendirici tasarımı içerecek kadar çokça geniş bir uygulama yelpazesine sahip olan bilgilendirme ve yönlendirme grafikleri, aynı zamanda gün geçtikçe insan yaşamına daha çok dahil olan birer kültürel göstergedir de. Görsel yönü ağır basan bu kültürel göstergeler insanları bilgilendirme ve yönlendirme işlevini yerine getirirken aynı zamanda onların estetik beğenilerinin, zevklerinin gelişimine veya değişimine de etkide bulunurlar. Dolayısıyla, birer sanatsal yapıt ortaya koyarcasına tasarlanması ve bu bağlamda değerli de olması gereken bu bildirişim araçlarının söz konusu alanda yetkin kişiler tarafından tasarlanması ve uygulanması ayrı bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, çeşitli tasarımlardan hareketle ele alınan bilgilendirme ve yönlendirme grafikleri; uygulanmış bazı örnekler bağlamında irdelenmekte, sorunları belirlenmekte ve söz konusu sorunların çözümü için önerilerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelime: Grafik tasarım bilgilendirme grafikleri yönlendirme grafikleri kültür gösterge

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Başkan, Ö. (1988). Bildirişim insan dili ve ötesi. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Bozkurt, G. (2020). İnsan ve kültür. İstanbul: Boyut Yayınları.
Çalışlar, A. (1983). Günümüzde sanatsal kültür ve estetik. İzmir: Cem Yayınevi.
Erden, N. K. (2020). Trafik işaretleri ve trafik levhaları ile etkili iletişim. 3Nd International Congres Of Human Studies, Turkey.
Getman, G. N. (1992). How to develop your child's intelligence. Optometric Extension Program Fou. U.S.A.
Günay, V. D. (2016). Kültürbilime giriş. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
Günay, V. D. ve Parsa, A. F. (2012). Görsel göstergebilim imgenin anlamlandırılması. İstanbul: Es Yayınları.
Güz, N., Küçükerdoğan, R., Sarı, N., Küçükerdoğan, B.ve Zeybek I., (2002). Etkili iletişim terimleri. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları.
Irwin, T. (2002). Information design: What is it and who does it?. AIGA - CLEAR - The Journal of Information Design (Elektronik Bülten).
Kroeber, A. L.ve Kluckhorn, C., (1952). Culture, a critical review of concepts and definitions. Papers of the Peabody Museum of American Archeology and Ethnology. Harvard University, 47(1), 1-223.
Mercin, L. (2013). Çevre ve kent estetiği açısından grafik tasarımın önemi. Nevşehir, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-9.
Odabaş, Y. ve Oyman, M., (2001). Pazarlama iletişimi yönetimi. İstanbul: MediaCat Yayınları.
Rifat, M. (1992). Göstergebilimin abc’si. İstanbul: Simavi Yayınları.
Sayın, Z. (2001). Göstergelerin Göstergebilimsel (Semiotik) açıdan değerlendirilmesi: Ankara Büyükşehir Belediye’sinin Ankara amblemine bir yaklaşım. Sanat Yazıları, 8, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, 83-94.
Sayın, Z. (2019). Grafik tasarımda etki görsel iletişim tasarımında etki uygulamaları. Grafik Tasarımda Etki, Editör: Zülfükar Sayın, Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
Tufte, E. R. (2001). The visual display of quantitative ınformation. Cheshire: Graphics Press.
Uyan Dur, B. İ. (2018). The relation between ınfographic and visual literacy. ITICAM 2018 - 4th International Trends and Issues in Communication & Media Conference, 18-20 Tem. 2018, Paris-Fransa.
Wayne Delozier, M. (1976). The marketing communications process. New York: Mc. Graw-H
Kongar, E. (1996). Kültür ve bilim insanının sorumluluğu. Yıldız Teknik Ünivesitesi Açılış Dersi, https://www.kongar.org/makaleler/mak_kulb.php, Erişim Tarihi: 25.03.2022.
Görsel 1 / soldaki: Kenan Kaplan tarafından tasarlanmış olan “Kırgızistan’daki siyasi kriz Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’u istifaya götürdü” başlıklı bilgilendirme tasarımı.
Görsel 1 / ortadaki: “This is living” başlıklı bilgilendirme tasarımı.
Görsel 1 / sağdaki: “Aguante La Torre” başlıklı Pisa Kulesi’nin özelliklerini anlatan bilgilendirme tasarımı.
Görsel 2:Yurt dışından bir otopark için tasarlanmış ve uygulanmış yönlendirme grafiklerinden karşılamayı ve “çıkış”ı imleyen tasarım örneği.
Görsel 3: Ankara / Cebeci Dörtyol’da “Sola dönülmez / U dönüşü yapılmaz” tabelalarının bulunduğu bir kavşak görüntüsü
Görsel 4 / soldaki: Türkiye’den bir otopark için tasarlanmış ve uygulanmış yönlendirme grafiklerinden “ÇIKIŞ”ı imleyen yönlendirme tasarımı örneği.
Görsel 4 / sağdaki: Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı otoparkındaki yönlendirme grafiklerinden bir görüntü.
Görsel 5: Yurt dışından bir otopark için tasarlanmış ve uygulanmış yönlendirme grafiklerinden “çıkış”ı imleyen bir “exit” tasarımı örneği.
Görsel 6: Yurt dışından bir otopark için tasarlanmış ve uygulanmış yönlendirme grafiklerinden alt kata yönlendirmeyi imleyen bir “DOWN” tasarımı örneği.
Görsel 7 / soldaki: TC Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan bilgilerden hareketle tasarlanan “İllere Göre Haftalık Vaka Sayısı (100 binde) 13-19 Mart 2021” başlıklı bilgilendirme tasarımı.
Görsel 7 / sağdaki: TC Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan 18 Nisan 2021 tarihli “Türkiye Covid-19 Hasta Tablosu.
Görüntü 1 / Soldaki: Tasarımcısından alınmıştır (11.05.2021. Görüntü 1 / Ortadaki: https://gdpsu.typepad.com/.a/6a00e55001740b88340120a67550ba970c-800wi (25.11.2021 Görüntü 1 / Sağdaki: https://taller2fadu.files.wordpress.com/2015/06/0c96d- pisa2barmada2bfinal2 bcop ia.jpg (Erişim: 04042021).
Görüntü 2: https://www.pinterest.co.uk/pin/456552480957017352 (Erişim: 25.11.2020).
Görüntü 3: Ankara / Cebeci Dörtyol’da “Sola dönülmez / U dönüşü yapılmaz” tabelalarının bulunduğu bir kavşak görüntüsü, 11.11.2016 (Fotoğraf: Zülfükar Sayın).
Görüntü 4 / soldaki: https://www.google.com/search?q=otopark+grafikleri&sxsrf=ALeKk03zJie9-ovvpCqDH- OD6k0dbs5a- Q:1618097048928&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiPtcCe6fTvAhUy- yoKHchlDLgQ_AUoAXoECAEQAw&biw=1536&bih=666#imgrc=t-IT8LFVj1mbHM (Erişim: 05.01.2021).
Görüntü 4 / sağdaki: Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı otoparkındaki yönlendirme grafiklerinden bir görüntü, 20.11.2019 (Fotoğraf: Zülfükar Sayın).
Görüntü 5: https://www.google.com/search?q=otopark+grafikleri&sxsrf=ALeKk03zJie9- ovvpCqDH-OD6k0dbs5a- Q:1618097048928&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiPtcCe6fTvAhUy- yoKHchlDLgQ_AUoAXoECAEQAw&biw=1536&bih=666#imgrc=t-IT8LFVj1mbHM (Erişim: 25.11.2020).
Görüntü 6: https://media.segd.org/s3fs-public/styles/galleryformatter_slide/public/08-world- square-carpark-merit-2010-awards.jpg?itok=NaM21sZU (Erişim: 25.11.2021).
Görüntü 7 / soldaki: https://www.google.com/search?q=sa%C4%9Fl%C4%B1k+bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B 1+koronavir%C3%BCs+risk+haritas%C4%B1&sxsrf=ALeKk01nIh3GwUgb9QsaA415VZdZv FBFZQ:1618789886228&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwi5r4mh_ojwAhXIjK QKHbyRBoIQ_AUoAnoECAEQBA&biw=1536&bih=722#imgrc=89OjS4vrM_XphM (Erişim: 18.04.2021).
Görüntü 7 / sağdaki: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-haberi-18-nisan-korona-tablosu-aciklandi- iste-vaka-sayisi-ve-koronavirus-ile-ilgili-gelismeler-41791487 (Erişim: 18.04.2021).

APA	SAYIN Z, ERDEN N (2022). KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. , 1680 - 1696.
Chicago	SAYIN ZÜLFÜKAR,ERDEN NAZIF KUTAY KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. (2022): 1680 - 1696.
MLA	SAYIN ZÜLFÜKAR,ERDEN NAZIF KUTAY KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. , 2022, ss.1680 - 1696.
AMA	SAYIN Z,ERDEN N KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. . 2022; 1680 - 1696.
Vancouver	SAYIN Z,ERDEN N KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. . 2022; 1680 - 1696.
IEEE	SAYIN Z,ERDEN N "KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ." , ss.1680 - 1696, 2022.
ISNAD	SAYIN, ZÜLFÜKAR - ERDEN, NAZIF KUTAY. "KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ". (2022), 1680-1696.

APA	SAYIN Z, ERDEN N (2022). KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(4), 1680 - 1696.
Chicago	SAYIN ZÜLFÜKAR,ERDEN NAZIF KUTAY KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 11, no.4 (2022): 1680 - 1696.
MLA	SAYIN ZÜLFÜKAR,ERDEN NAZIF KUTAY KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.11, no.4, 2022, ss.1680 - 1696.
AMA	SAYIN Z,ERDEN N KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2022; 11(4): 1680 - 1696.
Vancouver	SAYIN Z,ERDEN N KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2022; 11(4): 1680 - 1696.
IEEE	SAYIN Z,ERDEN N "KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11, ss.1680 - 1696, 2022.
ISNAD	SAYIN, ZÜLFÜKAR - ERDEN, NAZIF KUTAY. "KÜLTÜREL GÖSTERGELER OLARAK BİLGİLENDİRME VE YÖNLENDİRME GRAFİKLERİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 11/4 (2022), 1680-1696.