The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish

Erdoğan BOZ, (Eskisehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye)
Asiye Hande Nur TÜRKOLUK (Eskisehir Osmangazi Üniversitesi, Eskisehir, Türkiye)
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
2 1
Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 74 Sayfa Aralığı: 129 - 148 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.32925/tday.2022.88 İndeks Tarihi: 23-01-2023

The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish

Öz:
The context of the situation is a concept about how verbal and written dialogues, within a situation, work in the human mind. This concept has three factors, which are the field, the tenor, and the mode. These three factors form the main elements of the context of the situation. This elements are developed by M.A.K. Halliday. This article attempts to show how the words in dialogues gain new meanings and become polysemic through these factors. This paper follows a case-study design, with an in-depth analysis of Michael Halliday’s the context of the situation theory. Data for this study is collected using a screenplay named Korkuyorum Anne İnsan Nedir ki (I am Afraid, Mother What is a Human) written by Reha Erdem and Nilüfer Güngörmüş in 2009. Nouns, adjectives, and verbs are selected from the text by their frequency of occurrence. For this purpose, polysemic words in the text, are scanned and separated into word classes. Then, Halliday’s theory, which argues that a word gains its meaning depending on the context, is examined. By this way, we would like to prove why nouns, adjectives, and verbs gain their new meanings, also why they follow different methods because of their various semantic structure.
Anahtar Kelime: The Context of the Situation contextuality polysemy Halliday semantic structure methods of gaining new meanings

TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE BİR ÇOKANLAMLILIK NEDENİ OLARAK DURUMSALLIK

Öz:
Durumsallık, insan zihninde bir durum içerisinde üç ana değişkene sahip olarak sözlü, yazılı ve işaret diliyle kurulan diyalogların nasıl iş- lediğine dair bir kavramdır. Bu kavramın söylem alanı, söylem biçemi ve söylem kipi olmak üzere üç ana değişkeni vardır. Bu üç değişken durumsallık kavramının yapı taşını oluşturur. Bu yapı taşları filolog M. A. K. Halliday tarafından geliştirilmiştir. Bu çalışmada, bir durum içe- risinde kurulan diyaloglarda geçen sözcüklerin anlamının bu üç değiş- kenden biri ya da birden fazlası aracılığıyla nasıl değiştiği kanıtlanmaya çalışılacaktır. Yani nasıl yeni anlamlar kazanarak çok anlamlı olduğu belirlenerek ortaya konacaktır. Bu minvalde M.A.K. Halliday’in du- rumsallık teorisi kullanılacaktır. Yani, makalede Michael Halliday’in durum teorisi bağlamının derinlemesine bir analizini içeren bir vaka çalışması tasarımı takip edilecektir. Metin olarak Reha Erdem ve Ni- lüfer Güngörmüş’ün 2009 yılında kaleme aldıkları daha sonra sinema filmine çevrilen Korkuyorum Anne... İnsan Nedir ki! adlı senaryo metni incelenerek metinde en sık geçen ad, sıfat ve eylemin çok anlamlılık ka- zanma yollarının doğası incelenecektir. Bunun için öncelikle metinde- ki çokanlamlı kelimeler taranacaktır. Daha sonra bu taranan kelimeler sınıflarına ayrılacaktır (isim, sıfat ve eylem). Daha sonra Halliday’in bir sözcüğün anlamını bağlam bağımlı olarak kazandığını savunan du- rumsallık teorisi irdelenecektir. Bu yöntem ile ad, sıfat ve eylemlerin anlamsal yapıları gereği birbirinden farklı yollarla yeni anlamlar kazan- dıkları kanıtlanmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelime: Durumsallık bağlam bağımlılık çok anlamlılık Halliday anlamsal yapı anlam kazanma yolları.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksan, D. (2006). Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Engin.
  • Başar, A. H. N. (2019). Bir çok anlamlılık fenomeni olarak durumsallık. Master Thesis, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi University Department of Turkish Language and Literature.
  • Benveniste, E. (1973). Problems in general linguistics. University of Miami Press.
  • Boz, E. (2020). Dilbilgisel ve dilbilgisi dışı kavramları üzerine. Uluslararası Disiplinler Arası Dil Araştırmaları, 1(1), 1- 11.
  • Bozkurt, F. (2017). Sözlükselleşme: genel sözlükler için sözlük birim seçimi. Kesit.
  • Bussmann, H. (1996). Routledge dictionary of language and linguistics. Routledge.
  • Cruse, A. (1986). Lexical semantics. Cambridge University Press.
  • Crystal, D. (2008). Dictionary of linguistics and phonetics. Blackwell.
  • Erdem, R. & Güngörmüş, N. (2009). Korkuyorum anne insan nedir ki... Metis.
  • Firth, J. R. (1968). Selected papers of JR Firth, 1952-59. Indiana University Press.
  • Gentner, D. (1978). On relational meaning: The acquisition of verb meaning. Child Development, 49(4), 988–998.
  • Goffman, E. (1971). Relations in public. Basic Books.
  • Halliday, M. A. K., & R. Hasan. (1989). Language, context and text: Aspects of language in a social-semiotic perspective. Oxford University Press.
  • İmer, K., Kocaman, A., & Özsoy, A. S. (2001). Dilbilim sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi.
  • Kamacı Gencer, D. (2019). Yardımcı eylemler. E. Boz (Ed.), Türkiye Türkçesi III sözcük türleri içinde (305-331). Gazi Kitabevi.
  • Langendoen, D.T. (1967). On selection, projection, meaning and semantic content. Working Papers in Linguistics 1. Ohio State University Press.
  • Lehmann, C. (2008). Roots, stems and word classes. Studies in Language, 32(3), 546-567.
  • Melnikov, A., & Johnson, J. M. (2012). Existential and sociological interp retations of the concepts “situation” and “context”. A. Salvini, D. Altheide, & C. Nuti (Ed.), The Present and future of symbolic interaction 2 içinde (15-28). FrancoAngeli.
  • Murphy, L. (2010). Lexical meaning. Cambridge. Cambridge University Press.
  • Nerlich, B. (2003). Polysemy: past and present. Polysemy: Flexible Patterns of Meaning in Mind and Language içinde (49-76). Mouton de Gruyter.
  • Nunberg, G. (1979). The non-uniqueness of semantic solutions: Polysemy. Linguistics and Philosophy, 3(2), 143-184
  • Recanati, F. (2017). Contextualism and polysemy. Dialectica, 71(3), 379-397.
  • Sperber, D., & Wilson, D. (1998). The mapping between the mental and the public lexicon. P. Carruthers, & J. Boucher (Ed.), Language and thought: Interdisciplinary themes içinde (184-200). Cambridge University Press.
  • Uçar, A. (2009). Türkçe eylemlerde çokanlamlılık: Uygunluk kuramı çerçevesinde bir çözümleme. PhD Thesis. Ankara: Ankara University Linguistics Department.
  • Uğur, N. (2007). Anlambilim: Sözcüğün anlam açılımı. İstanbul: Doruk Yayımcılık.
  • Wierzbicka, A. (1986). What’s in a noun? (or: how do nouns differ in meaning from adjectives?). Studies in Language, 10(2), 353-389.
APA BOZ E, Türkoluk A (2022). The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. , 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
Chicago BOZ ERDOGAN,Türkoluk Asiye Hande Nur The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. (2022): 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
MLA BOZ ERDOGAN,Türkoluk Asiye Hande Nur The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. , 2022, ss.129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
AMA BOZ E,Türkoluk A The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. . 2022; 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
Vancouver BOZ E,Türkoluk A The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. . 2022; 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
IEEE BOZ E,Türkoluk A "The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish." , ss.129 - 148, 2022. 10.32925/tday.2022.88
ISNAD BOZ, ERDOGAN - Türkoluk, Asiye Hande Nur. "The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish". (2022), 129-148. https://doi.org/10.32925/tday.2022.88
APA BOZ E, Türkoluk A (2022). The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, (74), 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
Chicago BOZ ERDOGAN,Türkoluk Asiye Hande Nur The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten , no.74 (2022): 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
MLA BOZ ERDOGAN,Türkoluk Asiye Hande Nur The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, vol., no.74, 2022, ss.129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
AMA BOZ E,Türkoluk A The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten. 2022; (74): 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
Vancouver BOZ E,Türkoluk A The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten. 2022; (74): 129 - 148. 10.32925/tday.2022.88
IEEE BOZ E,Türkoluk A "The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish." Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, , ss.129 - 148, 2022. 10.32925/tday.2022.88
ISNAD BOZ, ERDOGAN - Türkoluk, Asiye Hande Nur. "The context of the situation as a reason for polysemy in Turkish". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 74 (2022), 129-148. https://doi.org/10.32925/tday.2022.88
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 5:18

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları