AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME
Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 151 - 167 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.34189/gtd.31.011 İndeks Tarihi: 05-01-2023
AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME
Öz: Bu çalışmada Türk Mûsikîsi’nde temel öğretim yöntemi olan meşk sistemi ile hoca-talebe etkileşiminin Mevlevi Ayini formu özelinde etkisi üzerine genel bir sonuç elde etmek amaçlanmıştır. Bestelenmiş tüm Mevlevi Ayinleri bu araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Örneklem grubu ise Zekâi Dede’nin Mâye Mevlevi Ayini ve Ahmed Irsoy’un Müstear Mevlevi Ayinleri’nden oluşmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerine göre yapılandırılmış bu çalışma tekli durum çalışması çerçevesinde desenlenmiş ve teorik çerçevenin oluşturulması bağlamında kitap, tez, dergi, makale ve benzeri kaynaklarla veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışma için Zekâi Dede’nin Mâye Mevlevi Ayini, Ahmed Irsoy’un Müstear Mevlevi Ayini ile makamsal ve güfte, usûl-vezin yönününden karşılaştırılarak benzerlikler tespit edilmiş, böylece Türk Mûsikîsi’nde hoca-talebe etkileşiminin Mevlevi Ayini besteciliğindeki etkisi ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: -
Öz: In this study, it is aimed to obtain a general result on the effect of the meşk system, which is the basic teaching method in Turkish Music, and the teacher-student interaction on the Mevlevi Ritual form. The universe of this research is comprised of all composed Mevlevi rituals. The sample group consists of Zekai Dede's Mâye Mevlevi Rituals and Ahmed Irsoy's Müstear Mevlevi Rituals. This study, which was structured according to qualitative research methods, was designed within the framework of a single case study, and data collection techniques were used with books, theses, journals, articles, and similar sources in the context of forming the theoretical framework. In the study, brief information is given about Zekâi Dede and Ahmed Irsoy, who play an essential role in the transfer of our musical culture to the next generations, as teachers-students and father-son at the same time. In addition, Zekai Dede's Mâye Mevlevi Ritual, Ahmed Irsoy's Müstear Mevlevi Ritual was compared with the maqam and lyric, and the effects of teacher-student interaction in Turkish Music on Mevlevi Ritual composition were tried to be revealed. Since there are no similar studies in the literature review, this study is important in terms of its contribution to the field and encouraging future studies.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKSÜT, S. (1993). Türk Musikîsinin 100 Bestekâr. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- BARKÇIN, S. (2019). 40 Makam – Anlam. İstanbul: Ketebe Yayınları.
- BAYRAKÇI, Ö. F. (2012). 19. Yüzyıl Sonrası Mevlevi Ayini Besteciliği ve Besteci Zeki Atkoşar’ın Katkıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ERGUN, S. N. (1942). Türk Musikisi Antolojisi Dini Eserler. İstanbul: Rıza Koşkun Matbaası.
- GÖLPINARLI, A. (1963). Mevlevî Adab ve Erkânı. İstanbul: Yeni Matbaa.
- HEPER, S. (1974). Mevlevî Âyinleri. Konya: Konya Turizm Derneği Yayınları.
- İNAL, İ. M. K. (2018). Hoş Sadâ, Son Asır Türk Musikişinaslar. İstanbul: Ketebe Yayınları.
- İNANÇER, Ö. T. (1994). “Mevlevi Musikisi ve Sema”. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
- KARADENİZ, M. E. (2013). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- KARATAŞ, Ö. S. (2007). XIX. Yüzyılda Bestelenmiş Mevlevi Ayinlerinin Müzikal Analizi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- KONUK, A. A. (2007). 119 Makamlı Fihrist-i Makamat (haz. M. Kemal Karaoğmanoğlu). İstanbul: Nota Yayıncılık.
- ÖZALP, N. (1986). Türk Musikisi Tarihi 1. Ankara: TRT Yayınları.
- ÖZCAN, N. (1999). “Irsoy, Ahmet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 19: 131- 133.
- ÖZKAN, İ. H. (2003). “Maye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 28: 186-188.
- RIZVANOĞLU, M. İ. (1997). Eyyubî Mehmet Zekâî Dede Hayatı ve Dînî Eserleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- SALGAR, F. (2008). Mevlevî Ayinleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- TANRIKORUR, C. (2003). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- TURABİ, A.H., Koca, F. (2017). “Türk Din Mûsikîsi Formları”. Türk Din Mûsikîsi (1.Baskı) Turabi. (ed. Ahmet Hakkı Turabi). Ankara: Grafiker Yayınları, 71-106.
- YEKTA, R. (1902). Esâtîz-i Elhan. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
- YÜKSEL, H. İ. (2001). Rauf Yekta Bey’in ‘Esâtiz-i Elhân’ Adlı Eseri ve İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
| APA | Bayrakçı Ö (2022). AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. , 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| Chicago | Bayrakçı Ömer Faruk AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. (2022): 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| MLA | Bayrakçı Ömer Faruk AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. , 2022, ss.151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| AMA | Bayrakçı Ö AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. . 2022; 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| Vancouver | Bayrakçı Ö AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. . 2022; 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| IEEE | Bayrakçı Ö "AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME." , ss.151 - 167, 2022. 10.34189/gtd.31.011 |
| ISNAD | Bayrakçı, Ömer Faruk. "AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME". (2022), 151-167. https://doi.org/10.34189/gtd.31.011 |
| APA | Bayrakçı Ö (2022). AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. Gazi Türkiyat, 0(31), 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| Chicago | Bayrakçı Ömer Faruk AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. Gazi Türkiyat 0, no.31 (2022): 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| MLA | Bayrakçı Ömer Faruk AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. Gazi Türkiyat, vol.0, no.31, 2022, ss.151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| AMA | Bayrakçı Ö AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. Gazi Türkiyat. 2022; 0(31): 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| Vancouver | Bayrakçı Ö AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME. Gazi Türkiyat. 2022; 0(31): 151 - 167. 10.34189/gtd.31.011 |
| IEEE | Bayrakçı Ö "AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME." Gazi Türkiyat, 0, ss.151 - 167, 2022. 10.34189/gtd.31.011 |
| ISNAD | Bayrakçı, Ömer Faruk. "AHMED IRSOY’UN MÜSTEAR MEVLEVİ AYİNİ İLE ZEKÂİ DEDE’NİN MÂYE MEVLEVİ AYİNİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER ÜZERİNE İNCELEME". Gazi Türkiyat 31 (2022), 151-167. https://doi.org/10.34189/gtd.31.011 |
