Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 55 Sayfa Aralığı: 139 - 161 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29288/ilted.883209 İndeks Tarihi: 06-01-2023
Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi
Öz: Metinleri cümleler, cümleleri ise kelimeler oluşturmaktadır. Kelime-lerin türlerinden biri de Arap dili literatüründe “hurûf-u meâni” diye isimlendirilen edatlardır. Arapça metinlere bakıldığında hemen hemen her cümle ve her satırda bu edatlara rastlamak mümkündür. Bu da edatların manaya katkısının ne denli önemli olduğuna işaret etmektedir. Cümle içerisindeki konumuna bağlı olarak gerek i!rab, gerekse mana itibariyle değişkenlik arz eden edatlar, Arap dilbilimcilerinin bakış açısına ve yoruma dayalı olarak tartışmaya konu olmuş ve bu bağlamda sorun hale gelmiştir. Bu makalenin amacı, söz konusu edatlardan biri olan “en” edatının işleviyle ilgili olarak öne sürülen görüşleri ve görüş ayrılığın- dan kaynaklanan problemleri irdelemektir. Bu hedef doğrultusunda önce “en” edatının harf mi isim mi? Şeklindeki sorunun çözümüne çalışılacak, daha sonra bu edatın cümledeki pozisyonuna göre ne tür manalara geldiği ya da cümleye ne gibi anlam kazandırdığı üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelime: Function of the Preposition "En" in Arabic Language and Its Effects on Meaning
Öz: In Arabic grammar, the texts are composed of sentences and the sentences are composed of words. One of the types of words is prepositions called “ urūf al-ma'ānī” in Arabic language literature. When we look at Arabic texts, it is possible to find these prepositions in almost every sentence and every line. This indicates how important the contribution of prepositions to meaning is. Prepositions that vary in terms of irab and meaning depending on their position in the sentence based on the perspective and interpretation of Arab linguists have been the subject of discussion and become a problem in this con- text. The purpose of this article is to examine the views put forward regarding the function of the prepo- sition "en", one of the prepositions in question, and the problems arising from the differences of opinion. In line with this goal, the question whether “the preposition ‘en’ is a letter or a noun” will be tried to be solved. Then, according to the position of this preposition in the sentence, what kind of meanings it denotes or what kind of meaning it adds to sentences will be discussed.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- A feşu’l-Evsa , Ebu’l- asen Sa!îd b. Mes‘ade. Me! âni’l- ur’ân. Thk. İbrâhîm Şemseddîn. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2011.
- Akçakoca, Yusuf. Arap Dili Sözdiziminin Anlambilim Boyutu –Cümle Ögeleri, Kur- gusu ve Anlam-. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2019.
- Akdağ, Hasan. Arap Dilinde Edatlar. Konya: Tekin Kitabevi, ts.# Âlûsî, Ebu’s-Senâ Şihâbuddîn Ma mûd b. Abdillâh. Rû u’l-me!ânî. Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-!İlmiyye, 2014.
- Antâ î, Mu ammed. el-Minhâc fî avâ‘idi’l-i‘râb. Beyrut: Dâru’ş-Şar i’l-‘Arabî, 2014.
- Be îlî, Ebu’l- asen Ali b. Süleyman. Keşfu’l-muşkil fi’n-na v. Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-!İlmiyye, 2012.
- Bâ ūlî, Ebu’l- asen Nûruddîn Alî b. el- useyn. Şer u’l-Luma‘. Thk. Mu ammed alîl Murâd el- arbî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2007.
- Beytûşî, Abdullâh el-Kurdî. Kifâyetu’l-mu‘ânî, Thk. Şefî‘ Burhânî İnaye. Dımaşk: Dâru İ ra, 2005.
- Beytûşî, Abdullâ el-Kurdî. el- ifâye bi tav î i’il-Kifâye. Thk. Tâha âli Emîn Ağa. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2012.
- Câmî, Nûruddîn Abdurra mân b. Nizâmiddîn. Molla Câmî. Diyarbakır: Seyda Yayınları, 2019.
- Curcânî, Abdul āhir. Şer u’l-Cumeli fi’n-na v. Thk. alil Abdulkâdir Îsâ. Beyrut: Dâru İbn azm, 2011.
- Demâmînî, Mu ammed b. Ebî Bekr. Şer u’d-Demâmînî ‘alâ Muġni’l-lebîb. Thk. A med Azzo İnâye. Beyrut: Muessesetu’t-Târi i’l-‘Arabî, 2007.
- Enbârî, Ebu’l-Berekât Kemâluddîn Abdurra mân b. Mu ammed. el-İn âf fî mesâ ili’l- ilâf. Beyrut: Dâru İ yâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, 2012.
- Erdebîlî, Mu ammed b. Abdulġanî. Şer u’l-Unmûzeci fi’n-na v. Thk. āsım b. Nu!aym et-Tâî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2016.
- Esterâbâdî, Radıyyuddîn Mu ammed b. el- asen. Şer u’l-Kâfiye. Nşr. Mu ammed Ali Baydûn. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2015.
- Ezherî, Ebu'l-Velîd Zeynuddîn âlid b. Abdillâh. Şer u’t-Ta rî ale’t-Tavżî . Thk. Mu ammed Bâsil. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2006.
- Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd. Me âni’l- ur’ân. Thk. alâ Abdulazîz es- Seyyid vd. Kâhire: Dâru’s-Selâm, 2013.
- Herevî, Ali b. Mu ammed. Kitâbu’l-Uzhiyyeti fi ‘ilmi’l- urûf. Thk. Abdulmu!în el- Mellû î. Dımaşk: Mecma‘u’l-Luġati’l-‘Arabiyye, 1993.
- İbn acer, Ebû Şurey Evs. Divân. Thk. Mu ammed Yusuf Necm. Beyrut: Dâru Beyrut, 1980.
- İbn Hişâm, Cemâluddîn Abdulmelik. Muġni’l-lebîb, Thk. Mâzin el-Mubârek - Mu ammed Ali amdullâh. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1964.
- İbn Hişâm, Cemâluddîn Abdulmelik. Şer u Cumeli’z-Zeccâcî. Thk. Ali Îsâ Mâlullâh. Beyrut: !Âlemu’l-Kutub, 1986.
- İbn Hişâm, Cemâluddîn Abdulmelik. Şer u a ri’n-nedâ. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2010.
- İbn Mâlik, Ebû Abdillâ Cemâluddîn Mu ammed b. Abdillâh. Şer u’t-Teshîl. Thk. Mu ammed Abdulkâdir Atâ - Târı Fet î es-Seyyid. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- !İlmiyye, 2009. #
- İbn U fûr, Ebu’l- asen Alî b. Mu’min b. Mu ammed b. Alî. el-Mu arrab. Thk. Âdil A med Abdulmevcûd – Ali Mu ammed Mu!avvad. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- !İlmiyye, 1998.
- İbn U fûr, Ebu’l- asen Alî b. Mu’min b. Mu ammed b. Alî. Şer u Cumeli’z-Zeccâcî. Thk. Fevvâz eş-Şa‘âr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 1998.
- İbn Ya!îş, Ebu’l-Be ā Muvaffakuddîn Yaîş b. Alî. Şer u’l-Mufa al. Thk. Emîl Bedî' Ya! ûb. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2011.
- İbnu anbelî, Radıyyuddiîn Muhammed b. İbrâhîm el- alebî. Rab u’ş-şevârid fî alli’ş-şevâhid. Thk. Mehmet Hayri Acat. İstanbul: Şifa Yayınevi, 2020.
- İrbîlî, Alâuddîn b. Ali. Cevâhiru'l-edeb fî ma rifeti kelâmi'l-!Arab. Beyrut: Dâru’n- Nefâis, 2009.
- Kefevî, Ebu’l-Be ā Eyyûb b. Mûsâ. el-Kulliyyât. Thk. Adnân Derviş- Mu ammed Mısrî. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2018.
- Kızılkaya, Yakup. “Arapçada Mürekkep Cümlenin Kapsamı”, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (2019), 122 – 146.
- Mâlekī, A med. Ra fu’l-mebânî, Thk. A med Mu ammed el- arrâ . Dımaş : Dâru’l- alem, 2014.
- Meylânî, Mu ammed b. Abdurra îm. Şer u’l-Muġnî fi’n-na v. Diyarbakır: Seyda Ya- yınları, ts.
- Ma!rûf, Nâyif - Cevzû, Mu afâ. el-Mu‘cemu’l-vasî fi’l-i‘râb. Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 2010.
- Murâdî, asan b. āsım. el-Cene’d-dânî fî urûfi’l-me âni. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- !İlmiyye, 2016.
- Muberrid, Ebu’l-Abbâs Mu ammed b. Yezîd. el-Mu te ab. Thk. asan amed. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 1999.
- Nîlî, Ebû İs â İbrâhîm b. useyn Ta iyyuddîn. et-Tu fetu’ş-şâfiye fi Şer i’l-Kâfiye. Thk. Mu ammed Mu afâ el- atîb. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2019.
- Râzî, Ebû Abdillâh Fa ruddîn Mu ammed b. !Umer. Mefâtî u’l-ġayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
- Rummânî, Ebu’l- asen Alî b. Îsâ b. Alî Me âni’l- urûf. Thk. İrfân b. Selîm. Beyrut: Mektebetu’l-‘A riyye, 2005.
- Sîbeveyhi, Ebû Bişr !Amr b. !Usmân. el-Kitâb. Thk. Emîl Bedî! Ya! ûb. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2017.
- Suyûtî,#Ebu’l-Fażl Celâluddîn Abdurra mân b. Ebî Bekr. el-Eşbâh ve’n-ne â ir fi’n- na v. Thk. Abdul!âl Sâlim Mukrim. Beyrut: !Âlemu’l-Kutub, 2003.##
- Suyûtî,#Ebu’l-Fażl Celâluddîn Abdurra mân b. Ebî Bekr. Hem u’l-hevâmi‘. Thk. eş- Şirbînî Şerîde. Kâhire: Dâru’l- adîs, 2013.
- Şimşek, Mehmet Ali. “Arap Dilinde Bağımsız Yargı Bildiren Cümleleri İsimleştiren Edat ve Terkipler”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (Ara- lık 2012), 255-287.
- Usaymîn, Mu ammed b. âli . Şer u’l-Âcurrumiyyeti. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, 2005.#
- Ya! ûb, Emîl Bedî!. el-Mu‘cemu’l-mufa al fi da âi i’l-luġati’l-‘Arabiyyeti. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2012.
- Zeccâc, Ebû İs â İbrâhîm b. es-Serî. Me âni’l- ur’ân ve i!râbuh. thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî. Beyrut: !Âlemu’l-Kutub, 1988.
- Zeccâcî, Ebu’l- āsım Abdurra mân b. İs â . urûfu’l-me!ânî. Thk. Ali Tevfî amed. Urdun: Dâru’l-Emel, 1986.
- Zema şerî, Ebu’l- āsım Ma mûd b. !Umer. el-Mufa al fî ınâ ati’l-i râb. Emîl Bedî! Ya! ûb. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 1999.
- Zema şerî, Ebu’l- āsım Ma mûd b. !Umer. el-Keşşâf. thk. Mu ammed Abdusselâm Şâhîn. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-!İlmiyye, 2015.
| APA | ORUÇ N (2021). Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. , 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| Chicago | ORUÇ NURULLAH Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. (2021): 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| MLA | ORUÇ NURULLAH Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. , 2021, ss.139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| AMA | ORUÇ N Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. . 2021; 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| Vancouver | ORUÇ N Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. . 2021; 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| IEEE | ORUÇ N "Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi." , ss.139 - 161, 2021. 10.29288/ilted.883209 |
| ISNAD | ORUÇ, NURULLAH. "Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi". (2021), 139-161. https://doi.org/10.29288/ilted.883209 |
| APA | ORUÇ N (2021). Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 0(55), 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| Chicago | ORUÇ NURULLAH Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 0, no.55 (2021): 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| MLA | ORUÇ NURULLAH Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, vol.0, no.55, 2021, ss.139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| AMA | ORUÇ N Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi. 2021; 0(55): 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| Vancouver | ORUÇ N Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi. 2021; 0(55): 139 - 161. 10.29288/ilted.883209 |
| IEEE | ORUÇ N "Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi." İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 0, ss.139 - 161, 2021. 10.29288/ilted.883209 |
| ISNAD | ORUÇ, NURULLAH. "Arap Dilinde "En" Edatının Fonksiyonu ve Manaya Etkisi". İlahiyat Tetkikleri Dergisi 55 (2021), 139-161. https://doi.org/10.29288/ilted.883209 |
