TY  - JOUR
TI  - İspir Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Popülasyonunun Karakterizasyonu ve Seleksiyon Yoluyla Islahı
AB  - Erzurum’un İspir ilçesinde üretilen şeker tane tipindeki kuru fasulye, lezzetli oluşu ile ülke çapında tanınmakta ve talep edilmektedir. Ancak, ilçede yetiştirilen popülasyonun saf olmayışı yetiştiricilik, pazarlama, kullanım ve tüketiminde çeşitli sorunlara neden olmakta ve ilçede yetiştirilen popülasyon içerisinden popülasyonu en iyi şekilde temsil edebilen saf hatların belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Buradan hareketle, bu çalışma bölgeye has materyalden a) tek bitki seleksiyonu yöntemiyle saf hatların elde edilmesi ve tanımlamalarının (karakterizasyon) yapılması, b) saf hatlar arasından, ileriki çalışmalarda tescil ettirilmek üzere, seleksiyon ıslahı yöntemiyle üstün özellikli olanların belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. İlçede kuru fasulye yetiştiriciliği yapılan köylerden hasat döneminde tek bitki seleksiyonuyla seçilen 40 adet saf hat araştırmamızın materyalini oluşturmuştur. Hatlar, Elkoca-05 çeşidi ile birlikte 2014 yılında tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak Erzurum Merkez’deki deneme istasyonunda morfolojik karakterizasyon, seleksiyon ve verim denemelerine alınmışlardır. Hatların karakterizasyonunda IPGRI ve EU-CPVO tarafından geliştirilen çeşit değerlendirme kriterleri esas alınmıştır. Ayrıca, çıkıştan hasada kadarki dönemde, fenoloji, verim ve verim unsurları ile ilgili gözlem ve ölçümler yapılmıştır. Böylece hatların değerlendirilmesinde, 14 tanesi kantitatif ve 28 tanesi ise kalitatif olmak üzere toplam 42 adet özellik dikkate alınmıştır. Morfolojik karakterizasyon çalışmaları sonucunda yaprak, çiçek ve tohum özellikleri bakımından hatlar arasında farkların bulunduğu; hatların büyüme şekli ve bakla özellikleri bakımından ise benzer olduğu belirlenmiştir. Verim ve verim unsurları bakımından da hatlar arasında önemli farkların bulunduğu saptanmıştır. Hatlar 42 adet kalitatif ve kantitatif özellik bakımından kümeleme analizine tabi tutulmuş ve hatların 5 grup altında kümelendiği belirlenmiştir. Çalışma sonunda, tane verimi standart çeşitten yüksek olan 15 hat ile seleksiyon çalışmalarına devam edilmesine karar erilmiştir.
AU  - Elkoca, Erdal
AU  - Bıyıklı, Berat
AU  - AYDIN, HASAN MURAT
DO  - 10.7161/omuanajas.723104
PY  - 2021
JO  - Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi
VL  - 36
IS  - 1
SN  - 1308-8750
SP  - 20
EP  - 33
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1151370
ER  -