TY  - JOUR
TI  - Türkiye’de akraba evliliklerinin yaygınlığının değişimi ve dirençli grupların belirlenmesi: 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’ndan evlilik kuşaklarına göre analizler
AB  - Amaç: Akraba evlilikleri, özellikle bebek ölümlerine ve genetik hastalıklara olan olumsuz etkileri bakımından önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. Türkiye’de son 50 yılda akraba evliliklerinin oranının, %27 seviyesinden sadece %11’lik bir azalma ile ancak %24 seviyesine gerilemiş olması akraba evliliklerinin dirençli yapısına işaret etmektedir. TNSA- 2018 sonuçlarının kullanıldığıbu çalışmanın üç temel amacı bulunmaktadır: (1) Akraba evliliği yaygınlığının zaman içindeki değişimini belirlemek, (2) Bu dönemdeki akrabalı yetiştirme katsayısının değişimini ortaya koyarak akraba evliliklerinin iç yapısınında meydana gelen değişimi anlamak, (3) Akraba evliliklerinin sosyodemografik belirleyicilerini ortaya koyarak dirençli sosyo-demografik grupları belirlemek.Yöntem: Çalışmada, 1993 öncesi dönemden başlanarak 2014-2018 dönemine kadar oluşturulan evlilik kuşağı değişkeninin yanı sıra, çalışmanın hem betimsel hem de çok değişkenli analiz bölümlerinde, kadınların birçok özelliği de dikkate alınmaktadır.Bulgular: Çalışmanın sonuçlarına evlilik kuşakları temelinde bakıldığında, 1993 ve öncesinde evlenen kadınlar arasında %40 olan akraba evliliği oranının 2014-2018 döneminde evlenen kadınlar arasında, %60 azalarak, %16’ya gerilediği görülmektedir. Yine bu dönemde, akrabalı yetiştirme katsayısı, 0.018’den 0.006’ya gerilemiştir. Bu durum, Türkiye’de zaman içinde birinci kuzenler arasındakievliliklerin oranının, aynı dönemde, %85’ten %46’ya gerilemiş olmasıyla ilişkilidir.Sonuç: Çalışmada kullanılan lojistik regresyon analizlerinin sonuçları, eğitimsiz kadınların, çalışmayan veya sosyal güvenliği olmadan çalışan kadınların, anadili Kürtçe veya Arapça olan kadınların, yoksul kadınların, ebeveynleri akraba evliliği yapmış olan kadınların, çocukluğunu Doğu’da ve kırsal alanlarda yaşayan kadınların akraba evliliği yapma riskinin daha yüksek olduğunu, dolayısı ile bu grupların akraba evliliği olgusunun dirençli kalmasına katkıda bulunmaya devam ettiği görülmektedir.
AU  - KOÇ, İSMET
DO  - 10.20518/tjph.1114922
PY  - 2022
JO  - Türkiye Halk Sağlığı Dergisi
VL  - 20
IS  - 3
SN  - 1304-1096
SP  - 423
EP  - 438
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1152431
ER  -