Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı
Yıl: 2023 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 660 - 677 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-02-2023
Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı
Öz: İthal ara malı bağımlılığı Türkiye ekonomisi için önemli bir problemdir. Bu nedenle, pek çok ampirik çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmalar çoğunlukla Girdi-Çıktı (IO) tablolarını kullanmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye için 2018 GÇ tablosu kullanılarak ithalat bağımlılık oranları (IRR) hesaplanmıştır. Ayrıca, IRR değerleri sektörlerin katma değer katkıları oranında ağırlıklandırılarak (IRR-VA) önceki değerlerle karşılaştırma yapılmıştır. Burada, çoğu sektörün hesaplanan değerler üzerinden sıralamalarının önemli ölçüde değiştiği görülmüştür. Klasik IRR analizi sonuçlarına göre en çok ithal ara malına en çok bağımlı olan sektörler: Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Elektrikli Aletler, Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı, Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı ve Makine ve teçhizat olarak belirlenmiştir. IRR-VA sonuçlarına göre ise, sırayla İnşaat, Elektrikli Aletler, Ulaştırma, depolama ve İletişim, Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Gıda ürünleri, İçecek ve Tütün ürünleri imalatı, Tekstil ürünleri, Giyim eşyaları, Deri ve ilgili ürünlerin imalatı sektörleri bulunmuştur. Bu durum ithal ara malı bağımlılığı incelenirken dikkatli bir analiz yapılması gerektiğini göstermektedir.
Anahtar Kelime: Dependency on Imported Intermediates in Turkey: Two Different IO Approach
Öz: Import dependency on intermediates is an important problem in the Turkish economy. Therefore it is subject to many empirical studies. These studies mostly depend on Input Output (IO) tables. In this study, the import requirement ratio (IRR) are calculated from the 2018 IO Table for Türkiye. Also, the IRR values are weighted by the value-added percentage of the sectors (IRR-VA) and it is compared with the results of the pure IRR values. It is seen that most of the sector rankings change significantly. According to the pure IRR calculations, the sectors that are most dependent on the imported intermediates are Coke and refined petroleum products, Electrical equipment, Motor vehicles, trailers and semi-trailers, Rubber and plastics products, Chemical and chemical products, and Machinery and equipment, nec. On the other hand, IRR-VA calculations result in Construction, Electrical equipment, Transport, storage and communications, Coke and refined petroleum products, Food products, beverages and tobacco, Textiles, textile products, leather and footwear sectors. This indicates that a careful analysis is needed when it comes how to determine the import dependency on intermediates.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Avcı, M., S. Uysal & Taşçı, R. (2016). Türk İmalat Sanayinin Teknolojik Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Social Sciences and Humanities Researches. 17(36), 49-66.
- Ayas, N. (2017). Import Dependency of Sectors and Major Determinants: An Input Output Analysis. European Journal of Sustainable Development Research, 2 (1), 1-16.
- Aydın, A. (2021). Türkiye Ekonomisinde İthal Girdi Bağımlılığının Analizi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi. 12 (2), 223-249. DOI: 10.54688/ayd.876593
- Aydıner, M. (2022). Aramalı İthalatının İhracat Performansına Etkisi: Türkiye Örneği. C. Çatuk (ed). İktisadi ve İdari İlimlerde Güncel Çalışmalar. (23-36) İksad Publishing House: Ankara.
- Bayrak, İ. C. & Telatar O. M. (2021). İnşaat sektörü ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ampirik bir analiz. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 12(3), 1283-1297.
- Beşel, F. (2017). Oil Prices Affect Current Account Deficit: Empirical Evidence from Turkey. Journal of Applied Research in Finance and Economics. 3, 13-21.
- Demirbaş, M., H. Türkay & Türkoğlu M. (2009). Petrol Fiyatlarındaki Gelişmelerin Türkiye’nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 14(3), 289-299.
- Dikici, Z. Y. A. (2020). Türkiye'de ihracatın ithalata bağımlılığı: Tekstil sektörü üzerine bir değerlendirme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans) Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
- Dineri, E. & Işık, N. (2021). İthalat bağımlılığı ve Türkiye ekonomisinde imalat sanayi: Hatemi-J asimetrik nedensellik testi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 7 (1), 68-82. DOI: 10.30855/gjeb.2021.7.1.005
- Duman, A. & Ertan-Özgüzer, G. (2010). A Sectoral Approach to the Surging Imports in Turkey. Working Papers 1005. Izmir University of Economics.
- Duman, A. & Ertan-Özgüzer, G. (2012). An Input-Output Analysis of Rising Imports in Turkey. Ekonomik Yaklaşım. 23(84), 39-54. DOI: 10.5455/ey.34105
- Duran, H. E. (2016). Türkiye’de Aramalı, Hammadde İthalatı ve Ekonomik Büyüme. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 2(3), 89 104
- Eken, A. A. & D. Yazıcı (2021). International Trade Structure of Turkey’s Exports of Services. CBRT Blog https://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/en/main+menu/analyses/structure+of +turkeys+exports+of+services (Access date: 10 November 2022)
- Erduman, Y., Eren, O. & Gül, S. (2020). Import Content of Turkish Production and Exports: A sectoral analysis. Central Bank Review (20), 155 -168. DOI: 10.1016/j.cbrev.2020.07.001
- Ersungur, Ş. M., Ekinci, E. D. & Takım, A. (2011). Türkiye Ekonomisinde İthalata Bağımlılıktaki Değişme: Girdi-Çıktı Yaklaşımıyla Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25. Özel: 1 –11. ISSN: 1300-4646 / 2147-7582
- Ersungur, Ş. M. & Kızıltan, A. (2007). Türkiye Ekonomisinde İthalata Bağımlılığın Girdi-Çıktı Yöntemiyle Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(1), 267-278.
- Eşiyok, B. A. (2008). Türkiye Ekonomisinde Üretimin Ve İhracatın İthalata Bağımlılığı, Dış Ticaretin Yapısı: Girdi-Çıktı Modeline Dayalı Bir Analiz. Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları 3(1-2), 117-160.
- Göçer, İ. (2013). Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 8(1), 213–242.
- Gül, V., Öztürk, E. & Polat, T. (2016). The İmportance of Sunflower to Overcome Deficiency of Vegetable Oil in Turkey. Alınteri Journal of Agriculture Science. 30 (1), 70-76.
- İnançlı, S. & Konak, A. (2011). Türkiye’de İhracatın İthalata Bağımlılığı: Otomotiv Sektörü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 6(2), 343-362.
- Karabulut, G. & Çelikel Danışoğlu, A. (2006). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Büyümesini Etkileyen Faktörler. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8 (1), 47-63.
- Karabulut, Ş. (2020). The Impact of Imports on Exports of Turkey. Journal of Management and Economics Research. 18(1), 76-90. DOI: 10.11611/yead.607439
- Karakaş, A. (2012). Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Değişim: Dış Ticarette Fasıl Bazlı Yapısal Dönüşüm Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 4 (1), 1-9.
- Nas, Ş. (2021). Türkiye Ekonomisinde Sektörel Üretimin İthal Ara Girdi Bağımlılığı. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 3 (1), 22-38 DOI: 10.46482/ebyuiibfdergi.866923
- OECD/FAO (2022). 'OECD-FAO Agricultural Outlook. OECD Agriculture statistics (database). DOI: 10.1787/agr-outl-dataen.
- Palacıoğlu, T. (2018). Türkiye’nin Ham Madde İthalatı: Kısa Değerlendirme. İstanbul Ticaret Odası (İTO) / İstanbul Düşünce Akademisi (İDA). YAYIN NO: 2018-4, İstanbul. ISBN 978-605- 81080-2-8.
- Polat, Ç. & Peker, K. Ö. (2021). Yatırım Malı ve Ara Mal İthalatının Büyümeye Etkisinin Türkiye Ekonomisi Perspektifinde Analizi. The Sakarya Journal of Economics. 10(4), 321-334.
- Şenesen, G. G. & Şenesen, U. (2003) Import Dependency of Production in Turkey: Structural Change From 1970’s to 1990’s. Tenth Annual Conference of the Economic Research Forum (ERF), pp 16-18.
- TEPGE (Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü) (2021). Tarım Ürünleri Piyasaları: Ayçiçeği. Tarım ve Orman Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Ayçiçeği Raporu. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3% 9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2021- Haziran%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/Ay%C3%A7i%C3%A7 e%C4%9Fi,%20Haziran- 2021,%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasa%20Raporu,%20TEPGE. pdf (Access date: 2 November 2022).
- TGDF (Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu) (2021), 2021 Dış Ticaret Verisi, https://www.tgdf.org.tr/wp-content/uploads/2022/05/TGDF-2021-Dis-Ticaret- Raporu.pdf (Access date: 10 November 2022).
- TMB (Türkiye Müteahhitler Birliği) (2022). İnşaat Sektörü Analizi: Dünyada Enflasyon Büyümeyi Unutturdu Resesyon Riski Gündemde. Ankara.
- TURKSTAT (2022). Dış Ticaret İstatistikleri, Nisan 2022. TÜİK Haber Bülteni, No: 45539. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Endeksleri-Nisan-2022-45528
- TRIDGE (2022). Wheat Flour. https://www.tridge.com/intelligences/wheat-flour/export (Access date: 10 November 2022).
- Ünal, E. (2020). Import Dependency on Intermediate Goods in Turkey: An Input-Output Analysis. Verimlilik Dergisi. (4), 203-221. https://dergipark.org.tr/en/pub/verimlilik/issue/57227/563424
- Ünlü, F. & Yıldız, R. (2019). Türkiye’de Dış Ticaretin Teknolojik Yapısının Fasıl Bazlı Yoğunlaşma Analizleri İle Belirlenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (17), 7-26.
- WTE (Worlds Top Exports) (2022). Top Pasta Exporters by Country, https://www.worldstopexports.com/top-pasta-exporters-by-country/ (Access date: 2 November 2022).
- Yalta, A. Y. & Yalta, A. T. (2017). Dependency on imported oil and its effects on current account. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy. 12(10), 859-867. DOI: 10.1080/15567249.2017.1315753
- Etik Beyanı: Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulduğunu yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Fiscaoeconomia Dergisinin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk çalışmanın yazarlarına aittir.
- Ethical Approval: The authors declare that ethical rules are followed in all preparation processes of this study. In the case of a contrary situation, Fiscaoeconomia has no responsibility, and all responsibility belongs to the study's authors.
APA | ÇIRPICI Y (2023). Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. , 660 - 677. |
Chicago | ÇIRPICI YASEMIN ASU Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. (2023): 660 - 677. |
MLA | ÇIRPICI YASEMIN ASU Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. , 2023, ss.660 - 677. |
AMA | ÇIRPICI Y Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. . 2023; 660 - 677. |
Vancouver | ÇIRPICI Y Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. . 2023; 660 - 677. |
IEEE | ÇIRPICI Y "Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı." , ss.660 - 677, 2023. |
ISNAD | ÇIRPICI, YASEMIN ASU. "Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı". (2023), 660-677. |
APA | ÇIRPICI Y (2023). Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. Fiscaoeconomia, 7(1), 660 - 677. |
Chicago | ÇIRPICI YASEMIN ASU Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. Fiscaoeconomia 7, no.1 (2023): 660 - 677. |
MLA | ÇIRPICI YASEMIN ASU Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. Fiscaoeconomia, vol.7, no.1, 2023, ss.660 - 677. |
AMA | ÇIRPICI Y Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. Fiscaoeconomia. 2023; 7(1): 660 - 677. |
Vancouver | ÇIRPICI Y Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı. Fiscaoeconomia. 2023; 7(1): 660 - 677. |
IEEE | ÇIRPICI Y "Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı." Fiscaoeconomia, 7, ss.660 - 677, 2023. |
ISNAD | ÇIRPICI, YASEMIN ASU. "Türkiye’de İthal Ara Malı Bağımlılığı: İki Farklı IO Yaklaşımı". Fiscaoeconomia 7/1 (2023), 660-677. |