CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl: 2016 Cilt: 15 Sayı: 1-Cilt 2 Sayfa Aralığı: 617 - 637 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-02-2023

CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:
Common law sisteminde özellikle haksız fiiller hukukunda uygulanan ce- zalandırıcı tazminat yaptırımı, koşulların oluşması durumunda zarara sebep olan kişinin kınanan davranışını cezalandırmak amacıyla zararın üzerinde tazminata hükmedilmesi- dir. Özellikle 90’lı yıllardan itibaren Amerikan mahkemelerinin yüksek miktarlı ceza- landırıcı tazminat hükümlerini içeren kararları nedeniyle cezaland ırıcı tazminat ilgi çekici bir hal almış ve çeşitli tartışmalara sebep olmuştur. Bu çalışmada özellikle Ame- rikan Mahkemesi’nin tartışma yaratan kararlar ı çerçevesinde cezaland ırıcı tazminat yaptırımı incelenecek, cezalandırma amacı taşıyan bu özel hukuk yaptırımı ayrıca Türk hukuku bakımından değerlendirilecektir.
Anahtar Kelime: Özel Hukuk Yaptırımlar Cezaland ırıcı Tazminat Menfaat Devri Manevi Tazminat Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi.

Punitive Damages and Evaluation of its Effects under Turkish Law

Öz:
Punitive damages is a remedy in the Common Law system where the court impose a higher amount of compensation than the actual damages in order to deter the condemned act of the defendant. The fact that the American courts decide on high amounts of punitive damages since 90s, gi ves rise to debates and attracts interest on the remedy of punitive damages. In this paper, firstly the development, characteristics and the application of the remedy of punitive damages in common law system shall be examined, then the effects of the private law remedy of punitive damages under Turkish Law shall be evaluated.
Anahtar Kelime: Private Law Remedies Punitive Damages Disgorgement of Profits Non-monetary Damages Execution of Foreign Awards.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AUDIT, Bernard: Droit international privé, 6. bası, Paris, Economica, 2010.
  • AY, Ebru: “Amerikan Mahkemesi Tarafından Verilen Cezalandırıcı Tazminat Hükmü- nün Fransa’da Tenfizine İlişkin Fransız Yargıtay’ının 1 Aralık 2010 Tarihli Kara- rının Tercümesi ve De ğerlendirilmesi”, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, İstanbul, 2012 s.157-164.
  • BAŞOĞLU, Başak: “Non-Genunine Benevolent Intervention In Another’s Affairs and Disgorgement of Profits under Turkish Law, Disgorgement of Profits – Gain-Based Remedies Throughout the World, Ewoud Hondius, André Janssen (ed.), Springer, 2015, s.253-266.
  • BAYRAKTAR, Köksal: “Ceza Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma Akımı”, İÜHFM, cilt: 50, sayı: 1-4, İstanbul, 1984, s.197-212.
  • BERGER, Bernhard: Allgemeines Schuldrecht, Bern, Stämpfli, 2008.
  • BORGHETTI, Jean-Sébastien: “Punitive Damages in France”, Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives, Helmut Koziol, Vanessa Wilcox (edi- tör), Wien-New York, Springer, 2009, s.55-73.
  • BRAND, Ronald A.: “Punitive Damages and the Recognition of Judgements”, Netherlands International Law Review, cilt: 43, sayı: 2, 1996, s.143-186.
  • BURROWS, Andrews: Remedies for Torts and Breach of Contract, 3. Bas ı, New York, Oxford University Press, 2004.
  • CARVAL, Susan: La reponsabililé civile dans sa fonction de peine privé, Paris, LGDJ, 1995.
  • CHURCH, George J.: “The Big Spill: Bred from Complacency, the Valdez Fiasco Goes from Bad to Worse to Worst Possible”, TIME Magazine, 10.04.1989, s.38 (Çevirimiçi 03.08.2013 http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,957429,00.html).
  • DEMİR GÖKYAYLA, Cemile: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tan ınması ve Tenfizde Kamu Düzeni, Ankara, Seçkin, 2001.
  • DESCHENAUX, Henri/ TERCIER, Pierre: La Responsabilité Civile, 2. Bası, Bern, Stämpfli, 1982.
  • DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk Ders Kitabı, Ankara, Seçkin, 2013.
  • DUGGAN, Antony: “Exemplary Damages in Equity: A Law and Economics Perspective”, Oxford Journal of Legal Studies, cilt: 26, sayı: 2, 2006, s.303-326.
  • EKŞİ, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlar ının Tanınması ve Tenfizi, İstanbul, Beta, 2013.
  • ELLİS, Dorsey D.: “Fairness and Efficiency in the Law of Punitive Damages” Southern California Law Review, cilt: 56, 1982, s.1-81.
  • ERDİNÇ, Burcu: “İdari Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi ve Cezai Yaptırımlarla Karşılaştırılması”, Ankara Barosu Dergisi, 2012/2, s.241-276.
  • EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanun’una Göre Hazırlanmış 14. Bası, Ankara, Yetkin, 2012.
  • GOTANDA, John Y.: “Punitive Damages: A Comparative Analysis”, Columbia Journal of Transnational Law, sayı: 42, 2004, s.391-444.
  • GÜL, İbrahim: ABD ve Türk Hukukunda Medeni Ceza, Ankara, Yetkin, 2015
  • HINES, Laura J.: “Due Process Limitations on Punitive Damages: Why State Farm Won’t be the Last Word”, Akron Law Review, cilt: 37, 2004, s.779- 812.
  • HONDIUS, Ewoud/ JANSSEN, André: “Disgorgement of Profits: Gain-Based Remedies Throughout the World”, Disgorgement of Profits – Gain-Based Remedies Throughout the World, Ewoud Hondius, André Janssen (ed.), Springer, 2015, s.471-507.
  • İNAN, Nurkut: “4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un Özel Hukuka İlişkin Düzenlemelerine Eleştirel Bir Bakış”, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişme- ler Sempozyumu II (9 Nisan 2004), Kayseri, 2004, s.43-66.
  • İNCEOĞLU, M. Murat/ BAŞOĞLU, Başak: “Sipariş Edilmemiş Malların Gönderil- mesi”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt: 2, İstanbul, XII Levha Yayıncılık, 2010, s.981-1027.
  • KILIÇOĞLU YILMAZ, Kumru: Haksız Kazancın İadesi, Ankara 2014.
  • LAGROW, John Zenneth: “BMW of North America, Inc. v. Gore: Due Process Protection against Excessive Punitive Damages Awards” New England Law Review, sayı: 32, yıl: 1997, s.157-213.
  • MAYER, Pierre/ HEUZÉ, Vincent: Droit International Privé, 10. bası, Paris, Montchrestien, 2010.
  • MORRIS, Clarence: “Punitive Damages in Tort Cases”, Harvard Law Review, cilt: 44, sayı: 8, 1931, s.1173- 1209.
  • MORRISON, John W.: The Insurability of Punitive Damages: Comment and Jurisdictional Analysis, 2. Bası, Cincinnati, National Underwriter, 1986.
  • NOMER, Ergin: Devletler Hususi Hukuku, 20. Bası, İstanbul, Beta, 2013.
  • OWEN, David G.: “A Punitive Damages Overview: Functions, Problems and Reform” Villanova Law Review, cilt: 39, 1994, s.363-413.
  • ÖZDEN MERHACI, Selin: Karşılaştırmalı Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages), Ankara, Yetkin, 2013.
  • ÖZTAN, Fırat: Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara, Turhan, 2008.
  • PEEL, Edwin: Treitel on The Law of Contract, Sweet & Maxwell, 2015.
  • ROGERS, W. V. H.: Winfield and Jolowicz on Tort, 18. Bası, London, Sweet & Maxwell, 2010.
  • ROWAN, Solene: “Comparative Observations on the Introduction of Punitive Damages in French Law”, Reforming the French Law of Obligations, Studies of the Oxford Institute of European and Comparative Law, Stefan Vogenauer; Simon Whittaker (editör), Oxford, Hart Publishing, 2009, s.325-343.
  • SCHLUETER, Linda L.: Punitive Damages, Volume 1, 6. edition, Lexis Nexis, NY, 2010.
  • SEBOK, Anthony J./ WILCOX, Vanessa: “Aggregated Damages”, Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives, Helmut Koziol, Vanessa Wilcox (editör), Wien-New York, Springer, 2009, s.257-274.
  • SEROZAN, Rona: Medeni Hukuk Genel Bölüm/ Kişiler Hukuku, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2015.
  • ŞANLI, Cemal/ ATAMAN F İGANMEŞE, İnci/ ESEN, Emre: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2013.
  • TANDOĞAN, Hâluk: Türk Mesuliyet Hukuku, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2010.
  • TEKİNAY, Selahattin Sulhi / AKMAN, Sermet / BURCUOĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1993.
  • TİFTİK, Mustafa: Akit Dışı Sorumlulukta Maddi Tazminatın Kapsamı, Ankara, Yet- kin, 1994.
  • TURHAN, Ozan: “Amerikan Antitröst Yasalarının Özel Hukuk İlişkilerine Tatbiki Sonucu Ortaya Çıkan ‘Treble Damages’ Kararlarının Avrupa ve Türkiye’de Tenfizi Sorunu”, YÜHFD, cilt: VII, sayı: 1, 2010, s.91-114.
  • WEINRIB, Ernest J.: “Punishment and Disgorgement as Contract Remedies”, Chicago Kent Law Review, Cilt: 78, Sayı: 1, 2003, s.55-103.
  • WEIR, Tony: A Casebook of Tort, 5. Bası, London, Sweet&Maxwell, 1983.
  • WILCOX, Vanessa: “Punitive Damages in England”, Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives, Helmut Koziol, Vanessa Wilcox (editör), Wien- New York, Springer, 2009, s.7-53.
  • WILDE, Mark: Civil Liability for Environmental Damage: A Comparative Analysis of Law and Policy in Europe and the United States, The Hague, Kluwer Law International, 2002.
  • ZEKOLL, Joachaim: “Recognition and Enforcement of American Products Liability in the Federal Republic of Germany”, American Journal of Comparative Law, cilt: 37, sayı: 2, 1989, s.301-336.
APA BAŞOĞLU B (2016). CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 617 - 637.
Chicago BAŞOĞLU Başak CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. (2016): 617 - 637.
MLA BAŞOĞLU Başak CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2016, ss.617 - 637.
AMA BAŞOĞLU B CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2016; 617 - 637.
Vancouver BAŞOĞLU B CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2016; 617 - 637.
IEEE BAŞOĞLU B "CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.617 - 637, 2016.
ISNAD BAŞOĞLU, Başak. "CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ". (2016), 617-637.
APA BAŞOĞLU B (2016). CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1-Cilt 2), 617 - 637.
Chicago BAŞOĞLU Başak CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, no.1-Cilt 2 (2016): 617 - 637.
MLA BAŞOĞLU Başak CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.15, no.1-Cilt 2, 2016, ss.617 - 637.
AMA BAŞOĞLU B CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016; 15(1-Cilt 2): 617 - 637.
Vancouver BAŞOĞLU B CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016; 15(1-Cilt 2): 617 - 637.
IEEE BAŞOĞLU B "CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ." İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, ss.617 - 637, 2016.
ISNAD BAŞOĞLU, Başak. "CEZALANDIRICI TAZMİNAT (PUNITIVE DAMAGES) YAPTIRIMI VE BU YAPTIRIMIN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ". İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15/1-Cilt 2 (2016), 617-637.