TY  - JOUR
TI  - TARAFLARIN İFA YERİ ANLAŞMASI YAPARAK HUKUK  MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN YETKİ SÖZLEŞMESİNE  İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİ DOLANMALARI
AB  - 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 17 ile, yetki sözleşmesi  yapabilecek kişileri sınırlamıştır. Buna göre; sadece tacirler ve kamu tüzel kişileri,  aralarında yetki sözleşmesi yapabileceklerdir. Bu hükmün getirilme amacı, daha  güçlü olan tacir ve kamu tüzel kişisinin, zayıf olan tüketicileri mahkemenin yetkisini  tayin bağlamında iradesini dayatmasının (empoze etmesinin) önüne geçmektir. Alman  medeni usul hukukunda da yetki sözleşmesini yapabilmeye yetkili kişiler tacirler ve  kamu hukuku tüzel kişileri ile sınırlandırılmaktadır (Medeni Usul Kanunu; deutsche  Zivilprozessordnung; dZPO m. 38/1). Yetki sözleşmeleri, çoğunlukla uygulamada asıl sözleşmenin bir unsuru, şartı olarak  düzenlenmektedir. Usul kanunlarında sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklara  ilişkin olarak özel bir kesin olmayan yetki düzenlenesi daha mevcuttur. Bu  düzenlemeye göre taraflar, ifa yerini kararlaştırarak yetkili mahkemeyi de tayin etmiş  olurlar. Sözleşmenin bir tarafı tacir veya kamu tüzel kişisi, diğer tarafı tüketici ya  da her iki tarafı da tüketici olan durumlarda, aslında yetki sözleşmesi yapılabilmesi  mümkün değil iken, taraflar ifa yerini diledikleri gibi (ya da bir taraf empoze ederek) kararlaştırdıklarında dolaylı olarak yetkili mahkemeyi de kararlaştırmış olurlar.  Dolayısıyla yetki sözleşmesinin sınırlayıcı hükmünü dolanmış, kanuna karşı hile  durumu yaratmış olurlar. Alman kanun koyucu yetki sözleşmesini yapabilecek kişileri sınırlarken, aynı zamanda  ifa yerini belirleyerek yetkili mahkemeyi belirleyebilecek kişileri de sınırlamıştır.  Ancak HMK’da bu yönde hüküm eksiktir.
AU  - Duran, Osman
DO  - 10.34246/ahbvuhfd.1202508
PY  - 2023
JO  - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
VL  - 27
IS  - 1
SN  - 2651-4141
SP  - 37
EP  - 68
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1157482
ER  -