BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Cantürk, Sevil; TANGOLAR, Semih; ADA, Melike; TANGOLAR, Serpil

BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Sevil CANTÜRK, (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Adana, Türkiye)

Serpil TANGOLAR, (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Adana, Türkiye)

SemihTANGOLAR , (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Adana, Türkiye)

Melike ADA (Şırnak Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Şırnak, Türkiye)

Bahçe

14 2

Yıl: 2023 Cilt: 52 Sayı: Özel Sayı 1 Sayfa Aralığı: 325 - 331 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-08-2023

BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Öz:

Bu çalışmada, Black Magic, Early Sweet, Prima, Trakya İlkeren, Victoria ve Yalova İncisi erkenci sofralık üzüm çeşitlerinin Adana ilinin ova ve yayla koşullarındaki fenolojik özellikleri ile Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) istekleri incelenmiştir. Bu amaçla; Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama Bağı ve Çukurova Üniversitesi Pozantı Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi (POZMER)’nde yetiştirilmekte olan üzüm çeşitlerinde 2021 yılı vejetasyon dönemi fenoloji tarihleri kaydedilmiştir. EST değerlerinin gün-derece (gd) olarak hesaplanmasında Adana Meteoroloji Müdürlüğünden alınan 1 Nisan-31 Ekim 2021 tarihleri arası günlük ortalama sıcaklık verileri kullanılmıştır. Çukurova koşullarında uyanma 2-25 Mart, tam çiçeklenme 30 Nisan-5 Mayıs, tane tutumu 5-11 Mayıs, ben düşme 2-19 Haziran ve olgunlaşma 21 Haziran-10 Temmuz; Pozantı koşullarında ise uyanma 24-29 Nisan, tam çiçeklenme 3-10 Haziran, tane tutumu 9-17 Haziran, ben düşme 6-21 Temmuz ve olgunlaşma 25 Temmuz-6 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşmiştir. EST istekleri yönünden en erken olgunlaşan çeşitler ova ve yayla sırasıyla; Early Sweet (1121 ve1068 gd), Trakya İlkeren (1088 ve1100 gd) ve Prima (1150 ve 1086 gd) olurken, bunları Yalova İncisi (1200 ve 1177 gd), Black Magic (1335 ve 1224 gd) ve Victoria (1398-1257 gd) izlemiştir. 1 Nisan- 31 Ekim arası dönem için EST değerleri Çukurova’da 3330 gd, Pozantı’da 2184 gd olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelime: Asma fenoloji gün-derece sofralık üzüm

COMPARISON OF PHENOLOGICAL STAGES AND THE EFFECTIVE HEAT SUMMATION REQUIREMENTS OF SOME EARLY TABLE GRAPE CULTIVARS UNDER LOWLAND AND HIGHLAND CONDITIONS OF ADANA PROVINCE

Öz:

In this study, the phenological characteristics and Effective Heat Summation (EHS) requirements of Black Magic, Early Sweet, Prima, Trakya İlkeren, Victoria, and Yalova İncisi early table grape cultivars in the lowland and highland conditions of Adana province were investigated. For this purpose, dates of the phenological stages in the 2021 vegetation period were recorded in the Vineyard of the Department of Horticulture at Çukurova University and Pozantı Research Center (POZMER). For calculating EHS values as degrees-days (gd), daily average temperatures from the Turkish State Meteorological Service between 1 April and 31 October were used. In Çukurova conditions, bud-burst occurred between 2-25 March, flowering 30 April-5 May, berry set 5-11 May, veraison 2-19 June, and ripening 21 June-10 July. In Pozantı conditions, bud-burst occurred between 24-29 April, flowering 3-10 June, berry set 9-17 June, veraison 6-21 July, and ripening 25 July and 6 August in the grape cultivars. Considering EHS requirements, the earliest maturing cultivars were Early Sweet (1121 and 1068 gd), Trakya İlkeren (1088 and 1100 gd) and Prima (1150 and 1086 gd) in lowland and highland, respectively). They were followed by Yalova İncisi (1200 and 1177 gd), Black Magic (1335 and 1224 gd) and Victoria (1398 and 1257 gd). EHS values from April 1 to October 31 were calculated as 3330 gd in Çukurova and 2184 gd in Pozantı.

Anahtar Kelime: Grapevine phenology degree-days table grape

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Aktürk, B., Uzun, H.İ. 2019. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Antalya’daki değişik yörelere uygunlukları ve etkili sıcaklık toplamı istekleri. Mediterranean Agricultural Sci. 32(3):267-273.
2. Aktürk, B., Uzun, H.İ. 2020. Bağcılıkta etkili sıcaklık toplamı hesaplamasında kullanılan farklı yöntemlerin karşılaştırılması. Mediterranean Agricultural Sciences 33(2):159-165.
3. Anonim, 2022. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/? kn=92&locale=tr. (Erişim: Eylül 2022).
4. Balıkçı, E., Tangolar, S., Ada, M. 2021. Trakya İlkeren üzüm çeşidinde organik ve inorganik madde uygulamalarının verim ile bazı kalite ve ekofizyolojik özellikler üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi 10(2):255-264.
5. Baştaş, P.C., Tangolar, S. 2018. Topraksız kültürde yetişen Prima üzüm çeşidinin verim ve kalite özelliklerine farklı yetiştirme ortamı ve ürün yüklerinin etkisi. Alatarım 17(2):98-109.
6. Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G. 1998. Genel bağcılık. Sunfidan A.Ş., Mesleki Kitaplar Serisi: 1, Ankara, 253s.
7. Delić, M., Behmen, F., Sefo, S., Drkenda, P., Dimovska, V., Sunulahpašić, A. 2017. The effect of pruning on fruiting capacity of Black Magic table grape variety. Works of the Faculty of Agriculture and Food Sciencies, University of Sarajevo, Vol. LXII, No. 67/2.
8. Eymirli, S. 2000. Pozantı’da yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin fenolojileri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
9. Fidan, I., Fidan, Y. 1976. Gülnar ilçesi bağcılığı yetiştirilen bazı sofralık şaraplık, pekmezlik ve kurutmalık üzüm çeşitlerinin ampelografik özellikleri ve şaraplık değerleri üzerine araştırmalar, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 591, Ankara, 78s.
10.Gazioğlu Şensoy, R.İ., Fikri Balta, F., Cangi, R. 2009. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Van ekolojik koşullarındaki etkili sıcaklık toplamı değerlerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13(3):49-59.
11.İştar, A. 1959. Akdeniz Bölgesi ve bilhassa İçel ili bağcılığı ve bu bölgede yetiştirilen başlıca üzüm çeşitlerinin ampelografileri ile İçel ili bağcılığının geliştirilmesi imkânları üzerinde araştırmalar, Ankara Üniversitesi, 149, s:158.
12.Kamiloğlu, Ö. 2008. Hatay ili Hassa ilçesi bağcılığının teknik yapısı ve sorunları, Mustafa Kemal Üni. Ziraat Fak. Dergisi 13(1-2): 25-33.
13.Kılıç, D., Kaya, Y., Başaran, B., Topal, H., Mutlu, N., Yağcı, A., Cangi, R. 2018. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Tokat merkez koşullarına adaptasyonu. Bahçe 47(Özel Sayı 1):187-194.
14.Kunter, B., Cantürk, S., Keskin, N., Çetiner, H. 2017. Ankara ili bağcılık potansiyelinin etkili sıcaklık toplamı-fenoloji ilişkisi kullanılarak incelenmesi. 5. Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, 12-15 Eylül, Kırklareli. s:520-527.
15.Odabaşıoğlu, M.İ., Gürsöz, S. 2021. Farklı anaçlar üzerinde yetiştirilen sofralık üzüm çeşitlerinin Şanlıurfa ekolojik koşullarında etkili sıcaklık toplamı (EST) gereksinimlerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 26(3):746-758.
16.Özdemir, G., Tangolar, S., Bilir, H. 2006. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin fenolojik dönemleri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Alatarım 5(2):37-42.
17.Tangolar, S., Eymirli, S., Özdemir, G., Bilir, H., Tangolar, S.G. 2002. Pozantı/Adana’da yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin fenolojileri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Türkiye 5. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu 5(9):372- 380.
18.Tangolar, S., Gök Tangolar, S. 2003. Çukurova bağcılığında son gelişmeler. Türkiye 4. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 8-12 Eylül, Antalya. s:481-483.
19.Tangolar, S., Özdemir, G., Bilir, H., Sabır, A. 2005. Bazı şaraplık üzüm çeşitlerinin Pozantı/Adana ekolojik koşullarında fenolojileri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, 6:58-64.
20.Ünal, M. Ü., Erten, H., Bozdoğan, A., Özdemir, G., İncesesli, İ., Cabaroğlu, T., ..., Canbaş, A. 2007. Pozantı yöresinde yetiştirilen bazı siyah üzüm çeşitlerinin kırmızı şarap üretimine uygunlukları üzerine bir araştırma. Gıda 32(4):165-172.
21.Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M., Lider, L.M. 1974. General Viticulture. University of California Press, Berkley, pp:710.
22.Yıldız, N., Dilli, Y. 2018. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Manisa koşullarındaki fenolojik özellikleri ile etkili sıcaklık toplamı (EST) isteklerinin belirlenmesi Bahçe 47(Özel Sayı 1):409-416.

APA	Cantürk S, TANGOLAR S, TANGOLAR S, ADA M (2023). BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. , 325 - 331.
Chicago	Cantürk Sevil,TANGOLAR Serpil,TANGOLAR Semih,ADA Melike BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. (2023): 325 - 331.
MLA	Cantürk Sevil,TANGOLAR Serpil,TANGOLAR Semih,ADA Melike BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. , 2023, ss.325 - 331.
AMA	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. . 2023; 325 - 331.
Vancouver	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. . 2023; 325 - 331.
IEEE	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M "BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI." , ss.325 - 331, 2023.
ISNAD	Cantürk, Sevil vd. "BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI". (2023), 325-331.

APA	Cantürk S, TANGOLAR S, TANGOLAR S, ADA M (2023). BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Bahçe, 52(Özel Sayı 1), 325 - 331.
Chicago	Cantürk Sevil,TANGOLAR Serpil,TANGOLAR Semih,ADA Melike BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Bahçe 52, no.Özel Sayı 1 (2023): 325 - 331.
MLA	Cantürk Sevil,TANGOLAR Serpil,TANGOLAR Semih,ADA Melike BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Bahçe, vol.52, no.Özel Sayı 1, 2023, ss.325 - 331.
AMA	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Bahçe. 2023; 52(Özel Sayı 1): 325 - 331.
Vancouver	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Bahçe. 2023; 52(Özel Sayı 1): 325 - 331.
IEEE	Cantürk S,TANGOLAR S,TANGOLAR S,ADA M "BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI." Bahçe, 52, ss.325 - 331, 2023.
ISNAD	Cantürk, Sevil vd. "BAZI ERKENCİ SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN ADANA İLİ OVA VE YAYLA EKOLOJİSİ KOŞULLARINDA FENOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLİ SICAKLIK TOPLAMI İSTEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI". Bahçe 52/Özel Sayı 1 (2023), 325-331.