Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi

TOKMAK, AHMET; Karamık, Mehmet; ILHAN, GENÇ OSMAN

Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi

Ahmet Tokmak, (Milli Eğitim Bakanlığı, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İzmir, Türkiye)

Mehmet Karamık, (Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İstanbul, Türkiye)

Genç Osman İlhan (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İstanbul, Türkiye)

Yaratıcı Drama Dergisi

27 0

Yıl: 2023 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 21 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-03-2023

Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi

Öz:

Araştırmada sosyal bilgiler dersi kapsamında drama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen etkinliklerin çevresel tutum bağlamında öğrencilerin duygu, düşünce ve eylemde bulunmaya istekliliklerine etkisi incelenmiş, çalışmaya dahil edilen öğrencilerin çevre sorunlarına ve sosyal bilgiler dersinde drama yönteminin kullanılmasına ilişkin görüşleri toplanmıştır. Araştırma, karma yöntem ilkeleri doğrultusunda iç içe gömülü desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda deneysel desenlerden ön test - son test tek gruplu desen kullanılmıştır. Çalışma grubu 26 ortaokul 7. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Nicel veriler çevresel tutum ölçeği ile toplanmıştır. Nitel verilerin toplanmasında ise araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve etkinlik günlükleri kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde ön test ve son test puanlarının normal dağılım gösterdiği tespit edildiğinden eşleştirilmiş iki örneklem t testi, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Nicel ve nitel analizler sonunda elde edilen test sonuçları, kodlamalar ve frekanslara yönelik bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Bazı öğrenci cevapları kesitler halinde verilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre sosyal bilgiler dersinde drama yöntemi ile gerçekleştirilen etkinliklerin öğrencilerin çevresel bilinçlerinin geliştirilmesinde olumlu yönde anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin çevre sorunlarına yönelik görüşlerinin uygulamalar sonunda çeşitlendiği ve bu konuda bilgi birikimlerinin arttığı belirlenmiştir. Öğrencilerin sosyal bilgiler dersinde drama yönteminin kullanılmasına yönelik görüşlerinin ağırlıklı olarak olumlu yönde olduğu belirlenmiş, derslerin bu şekilde daha akılda kalıcı, eğlenceli geçtiğini belirttikleri görülmüştür. Ancak sınırlı sayıda öğrencinin ise drama etkinliklerinin gerginlik verici ve zaman alıcı olduğunu belirttikleri tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda farklı dersler ve öğrenci grupları kapsamında drama yöntemi ile uygulamalar yapılması ve sonuçların farklı değişkenler açısından incelenmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime: Sosyal bilgiler eğitimi Drama yöntemi Çevresel tutum Çevre sorunları Öğrenci görüşleri

Improving Environmental Attitude with Drama Method in Social Studies Courses

Öz:

The aim of this study is to examine the effects of the activities carried out using drama method within the scope of social studies course on students’ feelings, thoughts and willingness to take action in the context of environmental attitude, and the opinions of the students included in the study on environmental problems and the use of drama method in social studies course were collected. The study was conducted with a nested embedded design in line with mixed method principles. In the quantitative dimension of the study, pre-test - post-test one-group design was used. The study group consisted of 26 middle school 7th grade students. Quantitative data were collected through the environmental attitude scale. Semi-structured interview form and activity diaries prepared by the researcher were used to collect qualitative data. Since it was determined that the pre-test and post-test scores showed normal distribution in the analysis of quantitative data, paired two sample t-test was used, and content analysis and descriptive analysis methods were used in the analysis of qualitative data. Findings regarding test results, coding and frequencies obtained at the end of quantitative and qualitative analyses are presented in tables. Some student responses are given in sections. The results of the study revealed that the activities carried out with drama method in the social studies course had a significant positive effect on the development of students’ environmental awareness. Students’ views on environmental problems diversified at the end of the practises and their knowledge on this subject increased. Besides, students’ opinions on the use of drama method in the social studies course were predominantly positive, and it was seen that the lessons were more memorable and fun in this way. However, a limited number of students stated that drama activities were tense and time-consuming. In line with the results obtained, suggestions were made to carry out practises with drama method within the scope of different courses and student groups and to analyze the results in terms of different variables.

Anahtar Kelime: Social studies education Drama method Environmental attitude Environmental problems Student views

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adıgüzel, Ö. (2008). Türkiye’de eğitimde yaratıcı dramanın yakın tarihi. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(5), 7-50. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ydrama/issue/60248/876580
Adıgüzel, F. B. (2017). “Yaratıcı dramayla kitap kurdu olunur mu?” Çocuk kitaplarıyla okuma sevgisi ve ilgisi kazandırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 367-394. DOI: 10.16916/aded.331238
Ak, M. M. & Oruç, Ş. (2022). Sosyal bilgiler derslerinde oyunlaştırma. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 5(1), 22-37. DOI: 10.53046/ijotem.1112220
Akgül, G., Atalan-Ergin, D. & Uzunpınar, S. (2021). Üstün yetenekli ergenlerde problemli internet kullanımı ve siber zorbalık: Drama temelli bir müdahale programının etkililiği. Yaratıcı Drama Dergisi, 16(2), 167- 190.
Aktaş, V., Tokmak, A. ve Kara, İ. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarının küresel sorunlar açısından ince- lenmesi: Fransa ve Türkiye örneği. Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 2(3), 266-289. https://doi.org/10.29329/jirte.2021.408.6
Ayna, D., & Günday, R. (2022). Yaratıcı drama tekniği kullanımının 8. sınıf İngilizce dersi okuma becerisinin geliştirilmesinde başarıya etkisi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 41(1), 187-222.
Bahar, Y., & Bümen, N. T. (2022). Sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında kaynaşıklık üzerine sistematik bir analiz. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 520-554.
Best, D. (1996). Research in drama theatre in education: The objective necessity. In J. Somers (Ed.), Drama and theatre in education: Contemporary research (pp. 3–25). North York, ON: Captus Press.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
Catterall, J. (2007). Enhancing peer conflict resolution skills through drama: An experimental study. Rese- arch in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performance, 12, 163-178. http://dx.doi. org/10.1080/13569780701321013
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Routledge. ISBN 978-1-134-74270-7.
Creswell, J. W., Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem desen seçimi. (Çev: A. Delice), Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi içinde, (s.61-116).Ankara: Anı Yayıncılık.
Çakmak, Z., Akgün, İ. H. & Salur, M. (2022). Sosyal bilgiler eğitiminde tarih konuları ile ilgili yapılmış tez- lerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(82), 528-545. DOI: 10.17755/esosder.1006417
Çelik, K. & İlhan, G. O. (2021). Çocuk haklarına yönelik eğitici çizgi roman: “Sadece Biriyim”. Türkiye Eği- tim Dergisi, 6 (1), 262-279.
Çetinkaya-Aydoğdu, C. & Kırpık, C. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde yaratıcı drama yönteminin kullanıl- masına ilişkin öğrenci görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 16(2), 285-308.
Feng, M. (2022). The use of drama pedagogy in teaching morality in a Chinese primary school. ECNU Review of Education, 20965311221089674.
Gezen, E. (2022). Okul öncesi eğitimde yaratıcı drama ile öğrenmenin önemi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 490-500. DOI: 10.47525/ulasbid.1087162
Gümüş-Demir, Z., Güler, K. & Sevimli, D. (2022). Yaratıcı drama destekli grup psikoterapisinin özel gereksi- nimli çocuğu olan annelerin problem çözme ve öznel iyi oluş düzeylerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 17(1), 1-16.
Güngör, O. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında (2017-2018 dönemi) Hitit tarihinin tarih öğretimi açısın- dan değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilim- leri Enstitüsü, Burdur.
Hedges, L.V., Olkin, I. (1985). Statistical methods for meta-analysis. Orlando: Academic Press.
İlhan, G. & Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.
Joronen, K., Konu, A., Rankin, H. S., & Astedt-Kurki, P. (2011). An evaluation of a drama program to enhance social relationships and anti-bullying at elementary school: A controlled study. Health Promotion Interna- tional, 27, 5–14.
Kara, İ., & Özdemir, N. (2020). Hazard perception and disaster information of Turkish secondary school stu- dents. J. Educ. Black Sea Region, 6(1), 62-78
Karabulut, Ö. & Gençtürk Güven, E. (2022). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin eleştirel düşünme ve çevresel duyarlıklarına etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Özel Sayı), 295-322. DOI: 10.33711/yyuefd.1068110
Kılıç, M. S. & Recepoğlu, S. (2022). Sosyal bilgiler ve fen bilimleri öğretmen adaylarının pandemi dönemin- de ve öncesinde informal öğrenmelerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(1), 1-28. DOI: 10.17152/gefad.930554
Kırkıç, K. A. (2022). Yenilikçi okulların geleceği. K. A. Kırkıç (Ed.)Yenilikçi Okullarda Öğrenme ve Öğretim içinde, 325. İstanbul: Efeakademi Yayınları
Koçyiğit, S. & Karatay, H. (2022). Ortaokullardaki seçmeli drama dersinin uygulama sürecine yönelik görüş- ler. Yaratıcı Drama Dergisi, 17(2), 191-216.
Mages, W. (2010). Creating a culture of collaboration: The conception, design, and evolution of a head start theat- re in-education program. Youth Theatre Journal, 24, 45-61. http://dx.doi.org/10.1080/08929091003732989
Metin Göksu, M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih konularının öğretimine yönelik görüşleri. Kas- tamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 1946-1955. DOI: 10.24106/kefdergi.4039
Oğuz Haçat, S. & Demir, F. B. (2018). Sosyal bilim disiplinlerine göre 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programındaki kazanımların değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 27-56.
Özalkan, G. Ş. (2021). Uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirme: Pandemi sürecinde sosyal bilimler eğitimini yeniden düşünmek. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, (Özel Sayı), 18-26.
Özata Yücel, E., & Özkan, M. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 27-48.
Öztürk, Ç. & Korkmaz, Ö. (2020). Teknoloji destekli yaratıcı drama etkinliklerinin öğrencilerin sosyal bilgiler dersine dönük tutumlarına ve problem çözme becerilerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 1-18.
Saklan, E. & Karakütük, K. (2022). Türkiye’deki Suriyeli eğitim çağı çocuklarının eğitim süreçleri üzerine bir çözümleme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 51-76. DOI: 10.17860/mersinefd.975386
Sarıgöl, B. (2022). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının dijital okuryazarlık becerisi bakımından yeterli- liğinin incelenmesi. Kapadokya Eğitim Dergisi, 3(1), 8-17.
Sawilowsky, S (2009). New effect size rules of thumb. Journal of Modern Applied Statistical Methods. 8(2), 467-474.
Somers, j. (1994). Drama in the curriculum, London: Cassel
Şimşek, N. (2008). Sosyal bilgiler dersinde coğrafi bilgi sistemleri CBS teknolojisinin kullanılması. Kastamo- nu Eğitim Dergisi, 16(1), 191-198.
Uslu, E. M., (2022). Sosyal beceri eğitiminde drama çalışmalarının rolü. A. Oğuz, Y. Ulutürk Sakarya (Ed.). Sosyal Bilimlerde Yeni Araştırmalar VI içinde, (s. 137 - 157). Ankara: Berikan Yayınevi
Ustaoğlu, T. (2022). Sekizinci sınıf matematik dersi EBOB-EKOK konusunun yaratıcı drama ile öğretiminin başarı ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ütkür Güllühan, N. & Bekiroğlu, D. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırılması: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye Örneği. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 787-804. DOI: 10.24315/tred.938184
Van de Water, M. (2021). Drama in education: Why drama is necessary. SHS Web of Conferences, 98.
Yeşiltaş, E. & Akcan, C. (2022). Sosyal bilgiler eğitiminde proje tabanlı öğrenme ile ilgili araştırmalara yöne- lik bibliyometrik bir analiz. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-49.
Yılmaz, E., Ablak, S. & Akpınar, E. (2022). Sosyal bilgiler eğitimi alanında coğrafya konuları üzerine yapılmış bilimsel yayınlara analitik bir bakış. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 365-384. DOI: 10.17679/inuefd.1083455
Yılmaz, K. & Kaya, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih algısı ve tarih öğretimine pedagojik yak- laşımları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), 73-95.
Yılmaz, S., Tuncay, C. (2022). Sosyal bilgiler derslerinde drama yöntemiyle öğretimin sosyal beceri, empatik beceri ve akademik başarıya etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(35), 1154-1154.

APA	TOKMAK A, Karamık M, ILHAN G (2023). Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. , 21 - 40.
Chicago	TOKMAK AHMET,Karamık Mehmet,ILHAN GENÇ OSMAN Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. (2023): 21 - 40.
MLA	TOKMAK AHMET,Karamık Mehmet,ILHAN GENÇ OSMAN Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. , 2023, ss.21 - 40.
AMA	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. . 2023; 21 - 40.
Vancouver	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. . 2023; 21 - 40.
IEEE	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G "Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi." , ss.21 - 40, 2023.
ISNAD	TOKMAK, AHMET vd. "Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi". (2023), 21-40.

APA	TOKMAK A, Karamık M, ILHAN G (2023). Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 18(1), 21 - 40.
Chicago	TOKMAK AHMET,Karamık Mehmet,ILHAN GENÇ OSMAN Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi 18, no.1 (2023): 21 - 40.
MLA	TOKMAK AHMET,Karamık Mehmet,ILHAN GENÇ OSMAN Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, vol.18, no.1, 2023, ss.21 - 40.
AMA	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi. 2023; 18(1): 21 - 40.
Vancouver	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi. 2023; 18(1): 21 - 40.
IEEE	TOKMAK A,Karamık M,ILHAN G "Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi." Yaratıcı Drama Dergisi, 18, ss.21 - 40, 2023.
ISNAD	TOKMAK, AHMET vd. "Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Tutumun Geliştirilmesi". Yaratıcı Drama Dergisi 18/1 (2023), 21-40.