SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA

UYANIK, Kaan Can; Cinaroglu, Songul

SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA

Kaan UYANIK, (T.C. Sağlık Bakanlığı, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sağlık İşletmeciliği Bölümü, Küçükçekmece, İstanbul, Türkiye)

Songül ÇINAROĞLU (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Ankara, Türkiye,)

Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi

25 6

Yıl: 2023 Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 279 - 304 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-03-2023

SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA

Öz:

Kitlesel fonlama, sağlık sektöründe giderek yaygınlaşan bir alternatif finansman biçimidir. Kitlesel fonlama, piyasa katılımını genişleterek, ihmal edilen sağlık sorunlarına kaynak oluşturup farkındalığı arttırabilmektedir. Bunun yanında finansmana erişimi iyileştirerek ve proje hesap verebilirliğini ve sosyal katılımı teşvik ederek sağlık sektörüne ekonomik olarak fayda sağlayabilmektedir. Sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlama, bağış toplama fırsatları için büyüyen bir alan olarak ortaya çıkmıştır. Bazı çevresel eğilimler, sağlık hizmetlerinde fon toplamaya yönelik kampanyaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu eğilimler arasında sağlık sigortası eksikliği, 2008 finansal çöküşünün ardından gelen ekonomik tepki ve sağlık hizmetlerinde piyasa düzenlemelerindeki eksiklikler yer almaktadır. Covid-19 pandemisi süreci ise sağlık sektörü içerisinde kitlesel fonlama uygulamalarının görülme durumunu oldukça arttırmıştır. Bu çalışmada öncelikle kitlesel fonlama olgusunun doğası ve boyutları ortaya koyularak, genellikle bağış temelli kitlesel fonlama uygulamalarıyla öne çıkan sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlama uygulamaları açıklanmıştır. Ulusal ve uluslararası örnekleriyle ele alınacak olan sağlık sektörü içerisindeki kitlesel fonlama faaliyetlerinin anlatımı ile de sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlamanın önemi ortaya konmuştur. Sonuç olarak sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlama uygulamalarının öneminin dünya genelinde giderek arttığı ve kapsadığı ekonomik boyutun her geçen gün büyüdüğü görülmüştür. Türkiye’de ise özellikle sağlık hizmetlerinde yoğun bir şekilde uygulanan bağış temelli kitlesel fonlama uygulamalarıyla ilgili henüz bir altyapı olmadığı, bu tip fonların dernekler aracılığıyla toplandığı ve SPK tebliği kapsamında kitlesel fonlama faaliyetleri olarak değerlendirilmediği bilgilerine ulaşılmıştır. SPK tebliği kapsamında bulunan sermaye temelli kitlesel fonlama uygulamalarında ise sağlık sektörüyle ilişkisi bulunan yalnızca iki kampanyaya rastlanmıştır. Bu doğrultuda sağlıkta politika belirleyicilerinin hem sağlığın finansmanı konusunda devlete hem de yarar sağlama konusunda halka faydası dokunabilecek olan sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlama modelini gündemlerine almaları ve bu konuyla ilgili gerekli çalışmaları başlatmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelime: Kitlesel fonlama sağlık hizmetlerinde kitlesel fonlama bağış temelli kitlesel fonlama sağlık sektörü.

CROWDFUNDING AS AN ALTERNATIVE FINANCING MODEL IN HEALTH SERVICES

Öz:

Crowdfunding is an increasingly widespread form of alternative financing in the health sector. By expanding market participation, crowdfunding can raise awareness and raise funds for neglected health issues. It can also benefit the health sector economically by improving access to finance and promoting project accountability and social inclusion. Crowdfunding in healthcare has emerged as a growing area for fundraising opportunities. A number of environmental trends have led to the emergence of fundraising campaigns in healthcare. These trends include the lack of health insurance, the economic reaction following the 2008 financial collapse, and gaps in market regulation in healthcare. The Covid-19 pandemic process has significantly increased the incidence of crowdfunding practices in the healthcare sector. In this study, firstly, the nature and dimensions of the crowdfunding phenomenon are revealed, and crowdfunding practices in health services, which are generally characterised by donation-based crowdfunding practices, are explained. The importance of crowdfunding in healthcare services is also revealed by describing crowdfunding activities in the healthcare sector, which will be discussed with national and international examples. As a result, it has been observed that the importance of crowdfunding applications in health services is increasing worldwide and the economic dimension it covers is growing day by day. In Turkey, it was found that there is no infrastructure for donation-based crowdfunding practices, which are intensively applied especially in healthcare services, and that such funds are collected through associations and are not considered as crowdfunding activities within the scope of the CMB communique. Among the capital-based crowdfunding practices within the scope of the CMB communique, only two campaigns were found to be related to the health sector. In this direction, it is recommended that health policy makers should take the crowdfunding model in health services, which can benefit both the state in terms of financing health and the public in terms of providing benefits, into their agenda and initiate the necessary studies on this issue.

Anahtar Kelime: Crowdfunding crowdfunding in healthcare donation-based crowdfunding healthcare sector.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Agrawal, A., Catalini, C. & Goldfarb, A., (2014). Some simple economics of crowdfunding, Innovation Policy and the Economy, 14(1), 63-97.
AHBAP, (2022). 2020 Faaliyet özeti, Erişim adresi: https://ahbap.org/yeniyil#stats (Erişim tarihi 06/2022).
Ahlers, G. K. C., Cumming, D. J., Guenther, C. & Schweizer, D., (2015). Signaling in equity crowdfunding, Entrep Theory Pract, 39(4), 955–980.
Atsan, N. & Oruç Erdoğan, E., (2015). Girişimciler için alternatif bir finansman yöntemi: Kitlesel fonlama (Crowdfunding), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 297-320.
Ba, Z., Zhao, Y., Song, A. & Zhu, O., (2021). Understanding the determinants of online medical crowdfunding project success in China, Information Processing & Management, 58(2), 1-19.
Bassani, G., Marinelli N. & Vismara S., (2019). Crowdfunding in healthcare, The Journal of Technology Transfer, 44(4), 1290–1310.
Beaulieu, T., Sarker, S. & Sarker, S., (2015). A conceptual framework for understanding crowdfunding, Communications of the Association for Information Systems, 37(8), 1-31.
Belleflamme, P., Lambert, T. & Schwienbacher, A., (2014). Crowdfunding: Tapping the right crowd, Journal of Business Venturing 29(5), 585-609.
Belleflamme P. & Lambert T., (2016). An industrial organization framework to understand the strategies of crowdfunding platforms, International Perspectives on Crowdfunding, Positive, Normative and Critical Theory, 3 - 20.
Burtch, G. & Chan, J., (2019). Investigating the relationship between medical crowdfunding and personal bankruptcy in the United States: Evidence of a digital divide, MIS Quarterly, 43(1), 237- 262.
Burtch, G., Ghose, A. & Wattal, S. (2013). An empirical examination of the antecedents and consequences of contribution patterns in crowd-funded markets, Information Systems Research, 24(3), 499-519.
Castelluccio, M., (2012). Opening the crowdfunding release valves, Strategic Finance, 93(8), 59-60.
Christensen, C. (2013). The innovator's dilemma: When new technologies cause great firms to fail, Harvard Business Review Press, Boston.
Collins, L. & Pierrakis, Y., (2012). The venture crowd: Crowdfunding equity investments into businesses, Nesta Report (Project Report), London, U.K.
Çağlar, M. T., (2019). Yeni nesil alternatif finansman yöntemi olarak kitlesel fonlama: Dünya ve Türkiye uygulaması, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 18-34.
Çonkar, M. & Canbaz, M. F., (2018). Kitle fonlaması finansman yöntemi: Türkiye’de sistemin geliştirilmesine yönelik öneriler, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 119-132.
Dragojlovic, N. & Lynd, L.D., (2014). Crowdfunding drug development: The state of play in oncology and rare diseases, Drug Discov, Today,19 (11), 1775-1780.
Doran, C., Crooks, V. & Snyder, J., (2022). Qualitatively exploring the intersection of health and housing needs in canadian crowdfunding campaigns, BMC Public Health, 22(176).
Durand, W. M., Peters, J. L., Eltorai, A. E. M., Kalagara, S., Osband, A. J. & Daniels, A. H., (2018). Medical crowdfunding for organ transplantation, Clin Transplant, 32(6):e13267.
Efonla, (2022). Vetbiontech biyoteknoloji kampanyası arayüzü, Erişim adresi: VETBİOTECH BİYOTEKNOLOJİ (efonla.com) (Erişim tarihi 12/2022).
Fonbulucu, (2022). Fonbulucu - STETO kampanyası arayüzü, Erişim adresi: STETO Online Sağlık (fonbulucu.com) (Erişim tarihi 12/2022).
Fong, A., Jain, M., Sacks, W., Ho, A. & Chen, Y. F., (2020). Crowdfunding campaigns and thyroid surgery: Who, what, where, and how much?, Journal of Surgical Research, 253, 63-68.
Gerber, E. M., Hui, J. S. & Kuo, P. Y., (2012). Crowdfunding: Why people are motivated to post and fund projects on crowdfunding platforms, In Proceedings of the International Workshop on Design, Influence, and Social Technologies: Techniques, Impacts and Ethics.
GoFundMe, (2022). GoFundMe kitlesel fonlama platformunun arayüzü, Erişim adresi: https://www.gofundme.com/ (Erişim tarihi 06/2022).
Hemer, J., (2011). A snapshot on crowdfunding, Arbeitspapiere unternehmen und region, Fraunhofer- Institut für System und Innovationsforschung ISI, No:R2, Karlsruhe.
Hemmadi, M., (2015). Equity crowdfunding will soon be legal in Canada. should you jump in?, Canadianbusiness Erişim adresi: https://archive.canadianbusiness.com/investing/equity- crowdfunding-for-canadians/ (Erişim tarihi: 05/2022).
ILO, (2020). Almost 25 million jobs could be lost worldwide as a result of Covid-19, International Labour Organization, Erişim adresi: https://www.ilo.org/global/about-the- ilo/newsroom/news/WCMS_738742/lang--en/index.htm (Erişim tarihi 06/2022).
Imanulrachman, A., Suciani, A., Kurniawan, F. R., Prisalia, R., Suprapto, S., Shihab, M. R. & Pinem, A. A., (2019). Analysis of crowdfunding platform in encouraging equal health services (a case study of Kitabisa.com), International Conference on Information Management and Technology (ICIMTech), 623-628, DOI: 10.1109/ICIMTech.2019.8843827.
İzmirli Ata, F., (2018). Yeni nesil finansman yöntemi olarak kitle fonlama: Türkiye potansiyeli, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 273 – 296.
Jin, P., (2019). Medical crowdfunding in china: empirics and ethics, Journal of Medical Ethics, 45(8), 538-544.
Joenssen, D. Michaelis, A. & Müllerleile, T., (2014). A link to new product preannouncement: success factors in crowdfunding, Affiliation: Social Science Research Network, 1-22, DOI: 10.2139/ssrn.2476841.
Kenworthy, N. & Igra, M., (2022). Medical crowdfunding and disparities in health care access in the United States, 2016‒2020, American Journal of Public Health, 112(3), 491-498.
Kickstarter, (2022). Kickstarter kitlesel fonlama platformunun arayüzü, Erişim adresi: https://www.kickstarter.com/ (Erişim tarihi 08/2022).
Kleemann, F., Voss, G. G. & Rieder, K., (2008). Un(der)paid innovators: The commercial utilization of consumer work through crowdsourcing, Science, Technology & Innovation Studies 4(1), 5-26.
Lambert, T. & Schwienbacher, A. (2010). An empirical analysis of crowdfunding, Mimeo. Louvain School of Management, Belgium.
Medicalpark, (2022). Hiperbarik oksijen tedavisi nedir?, Erişim adresi: https://www.medicalpark.com.tr/hiperbarik-oksijen-tedavisi/hg-2658 (Erişim tarihi 06/2022).
Medipol, (2022). Homeopati, Erişim adresi: https://medipol.com.tr/tibbi-birimler/dahili-tip- birimleri/geleneksel-ve-tamamlayici-tip-integratif-tip/homeopati (Erişim tarihi 06/2022).
Memorial, (2022). Lyme hastalığı nedir?, Erişim adresi: https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/lyme- hastaligi-nedir (Erişim tarihi 06/2022).
Mollick, E., (2014). The dynamics of crowdfunding: An exploratory study, Journal of Business Venturing, 29(1), 1-16.
Murdoch, B., Marcon, A. R., Downie, D. & Caulfield, T., (2019). Media portrayal of illness-related medical crowdfunding: A content analysis of newspaper articles in the United States and Canada, PLoS One, 23;14(4):e0215805.
Murphy, A., Palafox, B., Walli-Attaei, M., Powell-Jackson, T., Rangarajan, S., Alhabib, K. F. vd., (2020). The household economic burden of non-communicable diseases in 18 countries, BMJ Global Health, 5:e002040.
Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., vd., (2020). The socio- economic implications of the coronavirus pandemic (covid-19): a review, Int J Surg, 78, 185-193.
Onur, M. N. & Değirmenci, Ö., (2015). Crowdfunding - Kitle fonlaması, Hazine Müsteşarlığı Çalışma Raporları, (7), Ankara.
Ordanini, A., Miceli, L., Pizzetti, M. & Parasuraman, A., (2011). Crowd-funding: transforming customers into investors through innovative service platforms, Journal of Service Management, 22(4), 443- 470.
Petruzzell, A. M., Natalicchio, A., Panniello, U. & Roma, P., (2019). Understanding the crowdfunding phenomenon and its ımplications for sustainability, Technological Forecasting and Social Change, 141, 138-148,
Proelss, J., Schweizer, D. & Zhou, T., (2021). Economics of philanthropy - Evidence from health crowdfunding, Small Bus Econ, 57, 999–1026.
Renwick, M. & Mossialos, E., (2017). Crowdfunding our health: Economic risks and benefits, Social Science & Medicine, 191, 48-56.
Robock, Z., (2014). The risk of money laundering through crowdfunding: A funding portal's guide to compliance and crime fighting, Mich. Bus. & Entrepreneurial L. Rev., 4(113).
Roma, P., Messeni Petruzzelli, A. & Perrone, G., (2017). From the crowd to the market: The role of reward-based crowdfunding performance in attracting professional investors, Res. Policy, 46, 1606–1628.
Saleh, S. N., Ajufo, E., Lehmann, C. U. & Medford, R. J., (2020). A comparison of online medical crowdfunding in Canada, the UK, and the US, JAMA Netw Open, 1;3(10):e2021684.
Saleh, S. N., Lehmann, C. U. & Medford, R. J., (2021). Early crowdfunding response to the covid-19 pandemic: Cross-sectional study, J Med Internet Res., 9;23(2):e25429.
Schwienbacher, A. & Larralde, B., (2010). Crowdfunding of small entrepreneurial ventures, Handbook of Entrepreneurıal Fınance, Oxford University Press, Forthcoming, DOI: 10.2139/ssrn.1699183.
Sharing, (2014). A primer on global economic sharing, Share The World’s Resources, Erişim adresi: http://www.sharing.org/information-centre/reports/primer-global-economic-sharing (Erişim tarihi 06/2022).
Sigar, K., (2012). Fret no more: inapplicability of crowdfunding concerns in the internet age and the JOBS act's safeguards, Administrative Law Review, 64(2), 473-506.
SMA Hastalığı ile Mücadele Derneği, (2022). Mali tablolar, Erişim adresi: https://www.sma.org.tr/mali- tablolar (Erişim tarihi 06/2022).
Smith, A., (2016). Shared, collaborative and on demand: the new digital economy, Pew Research Center, Erişim adresi: https://www.pewresearch.org/internet/2016/05/19/the-new-digital- economy/ (Erişim tarihi 06/2022).
SPK (2021). Kitle fonlaması tebliği taslağı (III – 35/A.2), Sermaye Piyasası Kurulu.
T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, (2022). Bize yeteriz Türkiyem, Erişim adresi: https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/iletisim-baskanligindan-biz-bize-yeteriz- turkiyem-paylasimi (Erişim tarihi 06/2022).
T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (2022). Bize yeteriz Türkiyem, Erişim adresi: https://www.csgb.gov.tr/haberler/bakan-selcuk-biz-bize-yeteriz-turkiyem-kampanyamizin- bagislariyla-ihtiyac-sahibi-ailelerimize-destek-oluyoruz/ (Erişim tarihi 06/2022).
Ulule, (2022). Ulule kitlesel fonlama platformunun arayüzü, Erişim adresi: https://www.ulule.com/ (Erişim tarihi 06/2022).
Valanciene, L. & Jegeleviciute, S., (2013). Valuation of crowdfunding: Benefits and drawbacks, Economics and Management, 18(1), 39-48.
Valanciene, L. & Jegeleviciute, S., (2014). Crowdfunding for creating value: Stakeholder approach, Social and Behavioral Sciences, 156, 599 – 604.
Vox, F., Folkers, K. M., Turi, A. & Caplan, A. L., (2018). Medical crowdfunding for scientifically unsupported or potentially dangerous treatments, JAMA, 320(16), 1705-1706.
Wenner, D.M., Kimmelman, J. & London, A.J., (2015). Patient-Funded trials: Opportunity or liability?, Stem Cell, 17(2), 135-137.
Wongyai, S., (2008). Oryantal tıp: Naturopati, Türkiye Klinikleri J Med Sci,. 28(6-1), 234-235.
Yardım Toplama Kanunu, (1983). 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu, Erişim Adresi: 5871 (mevzuat.gov.tr) (Erişim tarihi 12/2022).
Yiğit, A. G., (2020). Sanal yardımlaşma: Kitlesel fonlama, Dijital Dönüşüm ve Finansal Teknolojilere Yansımaları, 109-127, Nobel Yayınevi.

APA	UYANIK K, Cinaroglu S (2023). SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. , 279 - 304.
Chicago	UYANIK Kaan Can,Cinaroglu Songul SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. (2023): 279 - 304.
MLA	UYANIK Kaan Can,Cinaroglu Songul SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. , 2023, ss.279 - 304.
AMA	UYANIK K,Cinaroglu S SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. . 2023; 279 - 304.
Vancouver	UYANIK K,Cinaroglu S SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. . 2023; 279 - 304.
IEEE	UYANIK K,Cinaroglu S "SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA." , ss.279 - 304, 2023.
ISNAD	UYANIK, Kaan Can - Cinaroglu, Songul. "SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA". (2023), 279-304.

APA	UYANIK K, Cinaroglu S (2023). SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(1), 279 - 304.
Chicago	UYANIK Kaan Can,Cinaroglu Songul SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26, no.1 (2023): 279 - 304.
MLA	UYANIK Kaan Can,Cinaroglu Songul SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, vol.26, no.1, 2023, ss.279 - 304.
AMA	UYANIK K,Cinaroglu S SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2023; 26(1): 279 - 304.
Vancouver	UYANIK K,Cinaroglu S SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2023; 26(1): 279 - 304.
IEEE	UYANIK K,Cinaroglu S "SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA." Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26, ss.279 - 304, 2023.
ISNAD	UYANIK, Kaan Can - Cinaroglu, Songul. "SAĞLIK HİZMETLERİNDE ALTERNATİF BİR FİNANSMAN MODELİ OLARAK KİTLESEL FONLAMA". Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26/1 (2023), 279-304.