Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği

SATIR, Muhsin Selçuk; TOPRAKLI, ABDURRAHMAN YAGMUR

doi:10.17341/gazimmfd.1055882

Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği

Muhsin Selçuk SATIR, (Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara, Türkiye)

A. Yağmur TOPRAKLI (Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi

6 0

Yıl: 2023 Cilt: 38 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1493 - 1504 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.1055882 İndeks Tarihi: 23-03-2023

Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği

Öz:

Artan kentleşme ile yoğunlaşan kentlerde sınırlı alanın daha etkin kullanılabilmesi amacıyla yüksek yapıların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. İstanbul’un dünyada en çok yüksek bina bulunan 9. şehri olması, yüksek yapı konusunda ülkemizin yerini ve konuya verilmesi gereken önemi göstermektedir. Yüksek binalarda karşılaşılan en büyük problemlerden birisi, uzun tahliye süreleridir. Artan kat sayısı ile birlikte uzayan tahliye rotası tahliyeyi zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada, yüksek binaların tahliyesinde uzun yıllardır tartışılan ve araştırılan asansör ile tahliye konusu incelenmiştir. Dünya’da asansör ile tahliyeye izin veren standart ve yönetmelikler dile getirilmiştir. İstanbul’da yer alan ve yakın geçmişte Türkiye’nin en yüksek binası olma unvanını taşımış İş Kule binası üzerinden yapılan araştırmada, bina modeli simülasyonlarla analiz edilmiştir. Yapılan çalışmada asansör kullanımının, binanın tahliye süresine etkisi incelenmiştir. Oluşturulan 5 farklı senaryoda, binadaki her katın kullanıcılarının hangi oranda merdiven ve asansör kullanımıyla en kısa tahliye süresine ulaşılabildiği incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucu, binanın her katındaki kullanıcıların %25’inin asansörle, kalan %75’lik kısmın ise merdivenle tahliye edilmesiyle en kısa tahliye süresine ulaşıldığı görülmüştür. Bu senaryoda, sadece merdiven kullanımına göre tahliye süresinde yaklaşık %18’lik bir kısalma gözlenmiştir. Ayrıca binanın tahliye elemanlarının en etkin şekilde kullanılmasına engel olan mimari etmenlerden bahsedilmiştir.

Anahtar Kelime: Yüksek Binalar Asansör Merdiven Çıkış Normal Tahliye

Analyzing elevator use for evacuation efficiency of high-rise buildings in normal conditions: Case of İş Tower

Öz:

The number of high-rise buildings is increasing day by day in order to use the limited space more effectively in cities that are concentrated with increasing urbanization. The fact that Istanbul is the 7th city with the highest number of high-rise buildings in the world shows the place of our country in the field and the importance that should be given to the subject. One of the biggest problems encountered in high-rise buildings is long evacuation times. The extended evacuation route with the increasing number of floors makes evacuation difficult. In this study, the issue of evacuation of high-rise buildings by elevator which has been discussed and researched for many years is examined. Standards and regulations that allow evacuation by elevator in the world have been provided. The building model created on the İş Tower building in Istanbul, which has recently been the tallest building in Turkey, has been analyzed with simulations. In the study, the effect of the use of elevators on the evacuation time of the building was examined. In 5 different scenarios modeled, it was examined that what fraction of the occupants of each floor should use the elevators and stairs to reach the shortest evacuation time. As a result, it was seen that the shortest evacuation time was reached when 25% of the occupants on each floor were evacuated by elevator and the remaining 75% by stairs. In this scenario, an approximate 18% reduction in evacuation time was observed compared to the use of stairs alone. In addition, architectural factors that prevent the most effective use of the building's evacuation components are mentioned.

Anahtar Kelime: Evacuation high-rise simulation elevator

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Skyline Ranking. https://www.emporis.com/statistics/skyline-ranking. Erişim tarihi Nisan 20, 2022.
2. Gerges, M. Mayouf, M. Rumley, P. Moore, D., Human behaviour under fire situations in high-rise residential building, Int. J. Build. Pathol. Adapt. 35, 90–106, 2017.
3. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, 2017.
4. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 2018.
5. CTBUH. Height Criteria for Measuring & Defining Tall Buildings.. https://cloud.ctbuh.org/CTBUH_HeightCriteria.pdf. Erişim tarihi Mart 16, 2021.
6. NFPA 101 - Life Safety Code, U.S.A., 2018.
7. International Building Code, 2018.
8. National Standard of People’s Republic of China - Code for Fire Protection Design of Buildings, China, 2014.
9. Codes of Practice for Minimum Fire Service Installations and Equipment and Inspection, Testing and Maintenance of Installations and Equipment, Hong Kong, 2012.
10. Bouwbesluit, Netherland, 2012.
11. Code of Practice for Fire Precautions in Buildings, Singapore, 2018.
12. Automatic fire sprinkler systems, Part 1: General systems, Australia, 2017.
13. Emporis. https://www.emporis.com/building/standard/3/high-rise- building. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
14. National Building Code of India - Part 4 Fire and Life Safety, India, 2016.
15. Preliminary Reconnaissance Report of the 2011 Tohoku-Chiho Taiheiyo-Oki Earthquake, Springer, Tokyo, 2012. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/978-4-431-54097-7.
16. Ding, N. Chen, T. Zhu, Y. Lu, Y. State-of-the-art high-rise building emergency evacuation behavior, Phys. A Stat. Mech. Its Appl, 56 (125168). 2021.
17. Bernard, A, Lifted - A Cultural History of the Elevator, New York University Press, New York And London, 2014.
18. Elevator. https://en.wikipedia.org/wiki/Elevator. Erişim tarihi Ocak 08, 2021.
19. Barley, G, Al-Sharif, L. Elevator Traffic Handbook Theory and Practice, Second Edi, Routledge, London, 2016.
20. Alter,L. How Fast Should an Elevator Go?. https://www.treehugger.com/how-fast-should-elevator-go-4858555. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
21. Ronchi, E. Nilsson, D. Fire evacuation in high-rise buildings: a review of human behaviour and modelling research, Fire Sci. Rev., 2 (7), 1-21, 2013.
22. Ma, J. Lo, S.M. Song, W.G. Cellular automaton modeling approach for optimum ultra-high-rise building evacuation design, Fire Saf. J. 54, 57– 66. 2012
23. Chen, J.J. Wang, X.G. Fang, Z. Collaborative Evacuation Strategy of Ultra-tall Towers among Stairs and Elevators, Procedia Eng. 135, 170– 174. 2016.
24. Xing Z. Tang, Y. Simulation of Fire and Evacuation in High-Rise Building, Procedia Eng. 45, 705–709. 2012.
25. Kobes, M. Post, J. Helsloot, I. De Vries, B. Fire risk of high-rise buildings based on human behavior in fires, Conf. Proc. FSHB. 2008.
26. Haitao, C. Leilei, L. Jiuzi, Q. Accident Cause Analysis and Evacuation Countermeasures on the High-Rise Building Fires, Procedia Eng. 43, 23–27. 2012.
27. Nakahama, S. Ebihara, M. Sekizawa, A. Ikehata, Y. Notake, H., An Examination of Feasibility of Elevator Evacuation Based on Risk Assessment, Fire Saf. Sci. 8, 611–622. 2005.
28. ISO/TR 25743:2010, Lifts (elevators)-Study of the Use of Lifts for Evacuation During an Emergency, 2010.
29. Reneke, P.A. Peacock, R.D. Hoskins, B.L. Technical Note, Combined Stairwell and Elevator Use During Building Evacuation, 2013.
30. Handbook: Lifts Used During Evacuation, 2013.
31. Kinateder, M. T. Omori, H. Kuligowski, E. D. The Use of Elevators for Evacuation in Fire Emergencies in International Buildings, NIST Technical Note 1825, 2013.
32. Chen, J. Ma, J. Lo, S.M. Event-driven modeling of elevator assisted evacuation in ultra-high-rise buildings, Simul. Model. Pract. Theory. 74, 99–116. 2017.
33. Soltanzadeh, A. Alaghmandan, M. Soltanzadeh, H. Performance evaluation of refuge floors in combination with egress components in high-rise buildings, J. Build. Eng. 19, 519–529. 2018.
34. Aleksandrov, M. Cheng, C. Rajabifard, A. Kalantari, M. Modelling and finding optimal evacuation strategy for tall buildings, Saf. Sci. 115, 247–255. 2019.
35. Salt Research. https://archives.saltresearch.org/. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
36. İş Bankası Kule 1, CTBUH. https://www.skyscrapercenter.com/building/is-bankasi-tower-i/2261. Erişim tarihi Nisan 20, 2022.
37. İş Bankası Genel Müdürlük Kompleksi, Tepe İnşaat. https://www.tepe.com.tr/tr/yatirim/proje-arsivi/ticari-yapilar/is-bankasi- genel-mudurluk-kompleksi. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
38. Pathfinder User Manuel, https://www.thunderheadeng.com/wp- content/uploads/downloads/2014/10/users_guide.pdf. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
39. Verification and Validation, Thunderhead Engineering. https://www.thunderheadeng.com/wp- content/uploads/downloads/2014/08/verification_validation.pdf. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
40. Oven, V. A., & Cakici, N., Modelling the evacuation of a high-rise office building in Istanbul. Fire Safety Journal, 44 (1), 1–15, 2009.
41. Ronchi, E., & Nilsson, D. Modelling total evacuation strategies for high-rise buildings. Building Simulation. 7 (1), 1-15, 2014.
42. Peacock, R. D., Hoskins, B. L., & Kuligowski, E. D. Overall and local movement speeds during fire drill evacuations in buildings up to 31 stories. Safety Science, 50 (8), 1655–1664, 2012.
43. Huang, L., Chen, T., & Yuan, H. Simulation Study of Evacuation in High-rise B uildings. Transportation Research Procedia, 2, 518–523, 2014.

APA	SATIR M, TOPRAKLI A (2023). Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. , 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
Chicago	SATIR Muhsin Selçuk,TOPRAKLI ABDURRAHMAN YAGMUR Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. (2023): 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
MLA	SATIR Muhsin Selçuk,TOPRAKLI ABDURRAHMAN YAGMUR Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. , 2023, ss.1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
AMA	SATIR M,TOPRAKLI A Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. . 2023; 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
Vancouver	SATIR M,TOPRAKLI A Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. . 2023; 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
IEEE	SATIR M,TOPRAKLI A "Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği." , ss.1493 - 1504, 2023. 10.17341/gazimmfd.1055882
ISNAD	SATIR, Muhsin Selçuk - TOPRAKLI, ABDURRAHMAN YAGMUR. "Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği". (2023), 1493-1504. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1055882

APA	SATIR M, TOPRAKLI A (2023). Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(3), 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
Chicago	SATIR Muhsin Selçuk,TOPRAKLI ABDURRAHMAN YAGMUR Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 38, no.3 (2023): 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
MLA	SATIR Muhsin Selçuk,TOPRAKLI ABDURRAHMAN YAGMUR Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.38, no.3, 2023, ss.1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
AMA	SATIR M,TOPRAKLI A Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2023; 38(3): 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
Vancouver	SATIR M,TOPRAKLI A Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2023; 38(3): 1493 - 1504. 10.17341/gazimmfd.1055882
IEEE	SATIR M,TOPRAKLI A "Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38, ss.1493 - 1504, 2023. 10.17341/gazimmfd.1055882
ISNAD	SATIR, Muhsin Selçuk - TOPRAKLI, ABDURRAHMAN YAGMUR. "Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 38/3 (2023), 1493-1504. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1055882