İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA

Merve KARAMUSTAFA, (Yıldız Teknik Üniversitesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinatörlüğü, İstanbul, Türkiye)
Selçuk ÇEBİ (Yıldız Teknik Üniversitesi, Makine Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi
14 5
Yıl: 2023 Cilt: 38 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 44 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.976297 İndeks Tarihi: 23-03-2023

İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA

Öz:
Risk değerlendirmesinde genel olarak en olası duruma göre karar verilmektedir. Oysa nadiren gerçekleşen sonuçların da bulunması ve herhangi bir riske karşı uygulanan önlemin etkinlik derecesinin ölçülmemesi risk değerlendirmesinde karşılaşılan kararsızlık unsurlarıdır. Literatürde uzman değerlendirmelerindeki belirsizlikleri ele almak için önerilen bulanık mantık temelli çeşitli risk analiz teknikleri bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında da, risk değerlendirme sürecindeki tutarsızlıkları, öznellikleri ve kararsızlıkları ele almak için nötrosofik küme tabanlı Hata Türleri ve Etkileri Analizi (FMEA) literatüre ilk kez önerilmektedir. Önerilen modelde, FMEA yönteminde kullanılan olasılık, şiddet ve tespit edilebilirlik parametrelerinin tanımlanmasında nötrosofik küme tanımında kullanılan doğruluk (T), kararsızlık (I) ve yanlışlık (F) parametrelerine ait üyelik dereceleri kullanılarak bir riske ilişkin uzman değerlendirmesinin farklı boyutları ve riske değerlendirmesine yönelik kararsızlıklar dikkate alınmaktadır. Önerilen yaklaşımda potansiyel hata türleri, hatanın etkisi ve hata türlerinin tespiti için kontrol noktaları belirlenerek bu noktaların koşulları doğruluk derecesi, yanlışlık derecesi ve kararsızlık derecesi dikkate alınarak analiz edilmiştir. FMEA parametrelerine bağlı olarak riskin belirlenmesinde çarpma işlemi yerine Mamdani bulanık çıkarım sistemi kullanılmaktadır. Çalışmada geliştirilen risk değerlendirme yöntemi kimya sektöründe uygulanmıştır. Uygulamadan elde edilen sonuçlar klasik ve bulanık FMEA ile kıyaslanmıştır. Sonuçlar, önerilen yöntemin mevcut yöntemlere göre risk değerlendirmedeki kararsızlıkları ve öznelliğe bağlı belirsizlikleri dikkate almadaki başarısını göstermiştir.
Anahtar Kelime: Risk analizi Nötrosofik Küme Teorisi FMEA Bulanık Çıkarım Sistemi İş Sağlığı ve Güvenliği

A new model for the occupational health and safety risk assessment process: Neutrosophic FMEA

Öz:
In risk assessment, the decision is generally made according to the most probable situation. However, the fact that there are rarely realized outcomes and that the degree of effectiveness of the precaution applied against any risk is not measured are the indetermanicies encountered in risk assessment. In the literature, there are various risk assesment approaches based on fuzzy logic to handle the uncertainties in specialist evaluation. Therefore, in this study, a neutrophic set based Failure Mode and Effect Analysis (FMEA) method, includes probability, severity and detectability parameters, is proposed for the first time in the literature to handle inconsistencies, subjectivities and indecisions in the risk assessment process. In the proposed method, membership degrees of truth (T), indetarmancy (I) and falsity (F) used in neutrosophic set definition are preferred in the probability, severity and detectability parameters of FMEA method, while different dimensions of expert assessment of a risk and uncertanities regarding risk assessment is taken into account. Mamdani fuzzy inference system is used instead of multiplication in determining risk depending on FMEA parameters. The risk assessment method developed in the study was applied in the chemical industry. The results obtained from the application were compared with classical and fuzzy FMEA. The results showed the success of the proposed method in considering the instabilities and subjectivity-related uncertainties in risk assessment compared to existing methods.
Anahtar Kelime: Risk analysis neutrosophic set theory FMEA fuzzy inference system occupational health and safety

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, 29.12.2012 Sayı: 28512.
  • Bowles J.B.‚The new SAE FMECA standard, Proceedings of the Annual Reliability and Maintainability Symposium, Anaheim, CA, 19-22 Ocak, 48-53, 1998.
  • Özfırat M.P., A New Rısk Analysıs Methodology Integratıng Fuzzy Prıorıtızatıon Method And Faılure Modes And Effects Analysıs, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 29 (4), 755-768, 2014.
  • Şenol M.B., Yılmaz N., A model and application of occupational health and safety risk assessment, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32 (1), 77-87, 2017.
  • Mohsen O., Fereshteh N., An extended VIKOR method based on entropy measure for the failure modes risk assessment–A case study of the geothermal power plant (GPP)., Safety Science., 92, 160-172, 2017.
  • Wang W., Liua X., Qinc Y., A risk evaluation and prioritization method for FMEA with prospect theory and Choquet integral, Safety Science 110, 152–163, 2018.
  • Ilbahar E., Karasan A., Cebi S., Kahraman C., A novel approach to risk assessment for occupational health and safety using Pythagorean fuzzy AHP & fuzzy inference system Safety Science 103, 124–136, 2018.
  • Karasan A., Ilbahar E., Cebi S., Kahraman C., A new risk assessment approach: Safety and Critical Effect Analysis (SCEA) and its extension with Pythagorean fuzzy sets Safety Science 108, 173–187, 2018.
  • Zhu J., Shuai B., Li G., Chin K-S., Wang R., Failure mode and effect analysis using regret theory and PROMETHEE under linguistic neutrosophic context. Journal of Loss Prevention in the Process Industries 64-104048, 2020.
  • Acuner O., Çebi S., An Effectıve Rısk-Preventıve Model Proposal For Occupatıonal Accıdents At Shıpyards, Brodogradnja/Shipbuilding/Open Access, 67 (1), 2016.
  • Pluess D.N., Groso, A., Meyer, T., Expert Judgements In Risk Analysis: A Strategy To Overcome Uncertainties, Chemical Engineering Transactions, 31, 307-312, 2013.
  • Abdelgawad M., Fayek A. R., Risk management in the construction industry using combined fuzzy FMEA and fuzzy AHP, Journal of Construction Engineering and Management, 136 (9), 1028–1036. 2010
  • Liu H. C., Li Z., Song, W., Su, Q., Failure mode and effect analysis using cloud model theory and PROMETHEE method, IEEE Transactions on Reliability, 66 (4), 1058-1072, 2017.
  • Liu H.-C., Wang L.-E., You X.-Y., Wu, S.-M., Failure mode and effect analysis with extended grey relational analysis method in cloud setting, Total Quality Management & Business Excellence, 1–23, 2017.
  • Maheswaran K., Loganathan T., A Novel Approach for Prioritization of Failure modes in FMEA using MCDM, SSN: 2248-9622 www.ijera.com, 3 (4), 733-739, 2013.
  • Liu H. C., You J. X., You X. Y. Shan, M. M., A novel approach for failure mode and effects analysis using combination weighting and fuzzy VIKOR method, Applied Soft Computing Journal, 28, 579–588, 2015.
  • Mandal S., Maiti J., Risk Analysis Using FMEA: Fuzzy Similarity Value and Possibility Theory Based Approach, Expert Systems with Applications, 41, 3527-3537, 2014.
  • Huang J., Li Z.S., Liu H.-C., New approach for failure mode and effect analysis using linguistic distribution assessments and TODIM method. Reliability Engineering System Safety, 167, 302–309, 2017.
  • Vahdani B., Salimi, M., Charkhchian, M., A new FMEA method by integrating fuzzy belief structure and TOPSIS to improve risk evaluation process, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 77 (1–4), 357–368, 2015.
  • Dabbagh R., Yousefi S., A hybrid decision-making approach based on FCM and MOORA for occupational health and safety risk analysis. Journal of Safety Research. 2019.
  • Fattahi R., Khalilzadeh M., Risk evaluation using a novel hybrid method based on FMEA, extended MULTIMOORA, and AHP methods under fuzzy environment. Safety Science, 102, 290-300, 2018.
  • Yerlikaya M.A., Efe Ö.F., İş Güvenliğinde Bulanık Promethee Yöntemiyle Hata Türleri ve Etkilerinin Analizi: Bir İnşaat Firmasında Uygulama, Güfbed/Gustıj Ankara, 6 (2), 126-137, 2016
  • Efe B., Kurt M., Efe Ö.F., An integrated intuitionistic fuzzy set and mathematical programming approach for an occupational health and safety policy, Gazi University Journal of Science, 30 (2), 73–95, 2017.
  • Chen Z., Wu X., Qin J., Risk assessment of an oxygen-enhanced combustor using a structural model based on the FMEA and fuzzy fault tree. Journal of Loss Prevention in the Process Industries 32- 349e357, 2014.
  • Yousefia S., Alizadeha A., Hayatia J., Bagheryb M., HSE risk prioritization using robust DEA-FMEA approach with undesirable outputs: A study of automotive parts industry in Iran Safety Science 102, 144–158, 2018.
  • Gul M., Ak, M. F., Guneri A. F., Occupational health and safety risk assessment in hospitals: A case study using two-stage fuzzy multi- criteria approach, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23 (2), 187–202, 2017.
  • TS ISO 31000, Risk management –Guidelines, 2018.
  • TS EN IEC 31010, Risk management - Risk assessment techniques. 2019.
  • Smarandache F., Subtraction and Division of Neutrosophic Numbers. Creighton University, The Society for Mathematics of Uncertainity (SMU), Critical Review, 13, 103-110, 2016.
  • Biswas P., Pramanik S., Aggregation of triangular fuzzy neutrosophic set information and its application to multi-attribute decision making, Neutrosophic Sets and Systems, 12, 2016.
  • Mamdani E. H., Application of fuzzy logic to approximate reasoning using linguistic synthesis, IEEE Transactions on Computers, C-26.syf, 1182-1191, 1997.
  • Cebi A., Togan V., Cebi S., A fuzzy inference based model for evaluation of occupational risks at construction site. International Journal of Civil Engineering. 6 (81), 61–77, 2016.
  • Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistik Yıllığı Sigortalı ve İş Yeri İstatistikleri http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatisti k_yilliklari Yayın Tarihi: 31.05.2020, Erişim tarihi:04.07.2021.
  • Turton R., Bailie R., Whiting W., Shaeiwitz J., Bhattacharyya D., Analysis, Synthesis, and Design of Chemical Processes, Editor: Bernard Goodwin, Prentige Hall, Chapter 1, 4-48, 2012.
  • Pelaez C.E., Bowles, J.B., Using fuzzy logic for system criticality analysis. In: Reliability and Maintainability Symposium, 1994. Proceedings., Annual. IEEE, 449–455, 1994.
APA KARAMUSTAFA M, CEBI S (2023). İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. , 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
Chicago KARAMUSTAFA MERVE,CEBI SELCUK İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. (2023): 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
MLA KARAMUSTAFA MERVE,CEBI SELCUK İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. , 2023, ss.29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
AMA KARAMUSTAFA M,CEBI S İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. . 2023; 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
Vancouver KARAMUSTAFA M,CEBI S İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. . 2023; 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
IEEE KARAMUSTAFA M,CEBI S "İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA." , ss.29 - 44, 2023. 10.17341/gazimmfd.976297
ISNAD KARAMUSTAFA, MERVE - CEBI, SELCUK. "İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA". (2023), 29-44. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.976297
APA KARAMUSTAFA M, CEBI S (2023). İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(1), 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
Chicago KARAMUSTAFA MERVE,CEBI SELCUK İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 38, no.1 (2023): 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
MLA KARAMUSTAFA MERVE,CEBI SELCUK İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.38, no.1, 2023, ss.29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
AMA KARAMUSTAFA M,CEBI S İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2023; 38(1): 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
Vancouver KARAMUSTAFA M,CEBI S İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2023; 38(1): 29 - 44. 10.17341/gazimmfd.976297
IEEE KARAMUSTAFA M,CEBI S "İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38, ss.29 - 44, 2023. 10.17341/gazimmfd.976297
ISNAD KARAMUSTAFA, MERVE - CEBI, SELCUK. "İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir model önerisi: Nötrosofik FMEA". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 38/1 (2023), 29-44. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.976297
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 6:10

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları