Yıl: 2020 Cilt: 16 Sayı: 127 Sayfa Aralığı: 72 - 86 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-03-2023

COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ

Öz:
İnsanlık tarihinde yaşanan pek çok olay veya gelişme tarihin akışını değiştirmiş ve “hiçbir şeyin eskisi gibi olmadığı” dönemlere neden olmuştur. Küresel salgın olarak isimlendirilen küresel salgın hastalıklar da bu olaylardan biridir. Tarihte görülen benzerlerine ek olarak, tüm dünyayı etkisi altına alarak milyonlarca insanın enfekte olmasına, yüz binlerce insanın ölümüne sebep olan SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organisation- WHO) tarafından 2020 yılında küre- sel bir küresel salgın olarak ilan edilmiştir. Bu küresel salgın karşısında alınan önlemler kapsamında hükümetler geçici süreyle okul, kütüphane, sinema, tiyatro, restoran, kafe ve müze gibi kamusal mekânlar ile sosyalleşme alanlarını kapatıp sokağa çıkma yasağı ilan etmişlerdir. Bu süreçten en çok etkilenen kurumların başında özel- likle müzeler de bulunmaktadır. Bu alana bakıldığında hem müzecilik sektörünün hem de müze çalışanlarının ekonomik, psikolojik, toplumsal ve kültürel açılardan ciddi anlamda etkilendikleri görülmektedir. Bu etkilerin yaşanmakta olan şu anki sürecin yanı sıra, bundan sonraki dönemde de görüleceği anlaşılmaktadır. Salgın bir yandan küreselleşirken, yeni önlemler alma ve haber ağlarının da küresel düzeyde sürmesi yeni fırsatların ya- ratılması ve küresel çözümler de küreselleşirken bu sürecin sonuçları olarak okunabilir. Özellikle kültür ve eği- tim sektörlerinde UNESCO’nun yürüttüğü çalışmalar açısından bakıldığında yaşanan krizi fırsata çevirmek ge- rektiği anlayışı ve bunun etrafında oluşan çaba görülebilmektedir. Dünya genelinde müzecilik çalışmalarının en önemli temsilcisi olan, UNESCO’nun teşebbüsü ile Paris'te 1946 yılında kurulan Uluslararası Müzeler Konseyi (International Council of Museum- ICOM), “Müzelerin sınırları yoktur, ağları vardır” mottosunu benimseyen uluslararası alanda müze profesyonellerinin oluşturduğu önemli bir kuruluştur. Bu kuruluş, müzelerin ihtiyaç- larına göre gelişen, küresel ağlar ve iş birliği programları aracılığıyla kamusal kültürel farkındalığı arttırmakta- dır. ICOM tarafından yürütülen müzecilik çalışmalarına, küresel salgın sırasında ve sonrasında müzecilik ala- nında yaşanan veya gelecekte yaşanması olası gelişmelere dayanan çalışmalar da eklenmiştir. Uluslararası bo- yutta yürütülen, dünyanın doğal, somut ve somut olmayan kültürel mirasının, bugün ve gelecekte, araştırılması, korunması, devamlılığı ve iletişimine dayanan bu çalışmalar da küresel salgın sürecinde uygulanan karantina nedeniyle değişerek teknoloji odaklı bir hale gelmiştir. Müzecilik çalışmaları da zorunlu olan bu değişimlerden etkilenen alanlardan birisidir. Bu sürecin somut olmayan kültürel miras müzeciliği kapsamında yaşanabilecek sorunlar kadar, bu mirasın önemi ve gerekliliğini derinleştirdiğini de söyleyebiliriz. UNESCO Kültürden So- rumlu Genel Direktör Yardımcısı Ernesto Ottone tarafından “Kültürsüz bir dünya, geleceksiz bir dünyadır” sözüyle özetlenen bu durum ile özellikle somut olmayan kültürel mirasın aktarımının önemine vurgu yapılmış- tır. Bu makalede, küresel salgının müzecilik çalışmalarını ne şekilde etkilediği, uluslararası alanda ICOM’un müzelerin kapılarını ziyaretçilerine kapatmak zorunda olduğu dönemde ne tür çalışmalar yaptığı; “yeni normal” olarak adlandırılan süreçte ve küresel salgın sonrasında müzecilik çalışmalarının ne şekilde değiştiği/değişeceği; ICOM’un, müzelerin, Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi’nin, müzecilik alanında çalışmalar yapan sivil toplum kuruluşlarının ve üniversitelerin resmi ağ sayfaları, sosyal medya paylaşımları, konu uzmanları ile birlikte düzenlenen webinarlar, seminerler, çalıştaylar, konferanslar aracılığıyla sunulmuş ve genel bir değer- lendirme yapılmıştır.
Anahtar Kelime: COVID-19 küresel salgını müzecilik ICOM UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması (SOKÜM) Sözleşmesi

Museum Activities During and After the Covid-19 Pandemic

Öz:
Many events or developments in the history of humanity have changed the course of history and caused periods where "nothing is as before". Global epidemics called pandemics are also one of these events. In addi- tion to many of its counterparts in history, the World Health Organization (WHO), was declared as a global pandemic in 2020, the disease called Coronavirus Disease (COVID-19) which was caused by the SARS-CoV- 2 virus, that affects the entire world, causing the infection of millions of people and the death of hundreds of thousands of people all over the world. Under the measures taken against this global epidemic, governments have temporarily closed public spaces such as schools, libraries, cinemas, theaters, restaurants, cafes and muse- ums and declared a curfew. Especially museums are at the top of the institutions that are most affected by this process. When we look at this area, it is seen that both the museum industry and museum employees are seri- ously affected by economic, psychological, social and cultural aspects. It is understood that these effects will be seen in the next period as well as the current process that is being experienced. While the pandemic is glob- alizing, taking new measures and maintaining news networks at the global level, creating new opportunities and causing global solutions can be read as the results of this process. When we look at UNESCO's efforts, especially in the cultural and educational sectors, it is possible to see the understanding that the crisis that is being experi- enced should be turned into an opportunity and the efforts created around it. The International Council of Mu- seums (ICOM), which is the most important representative of museum studies worldwide, by adopting the motto "Museums have no borders, they have a network" was established in Paris in 1946 with the initiative of UNESCO. This institution increases public cultural awareness through global networks and cooperation pro- grams, which develop according to the needs of museums. Studies based on developments in the field of mus- eology or possible in the future during and after the pandemic have been also affected to the museology studies carried out by ICOM. These studies, which are carried out on an international scale, based on the research, safeguarding, continuity and communication of the world's natural, tangible and intangible cultural heritage today and in the future, have changed due to the quarantine applied in the pandemic process and has become a technology-oriented one. Museology studies are one of the areas affected by these changes, which are also mandatory. We can say that this process deepens the importance and necessity of this heritage as well as the problems that may arise within the context of intangible cultural heritage museum. This situation, which has been summarized by Ernesto Ottone, UNESCO Deputy Director General for Culture, with the words “A world without culture is a world without future” emphasized the importance of the transmission of intangible cultural heritage. In this article, how the pandemic was affected museology studies; what kind of studies ICOM has done when it was necessary to close the doors of museums in the international arena; how the museology studies have changed and would be changing in the process called “new normal” and after the pandemic, was presented and a general evaluation was made through the official web pages, social media shares, webinars organized with subject matter experts and conferences of the efforts of ICOM, museums, Ankara ICH Museum, universities and non-governmental organizations working in the field of museology.
Anahtar Kelime: COVID-19 pandemic museology ICOM UNESCO The Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, Suay. (Mart 2020) (Erişim tarihi: 21.03.2020) https://icom.museum/en/covid-19/advocacy/museums- will-move-on-message-from-icom-president/.
  • Aksoy, Suay. (19 Ocak 2020) (Erişim tarihi: 20.02.2020) https://icom.museum/wp-content/uplo- ads/2020/02/Museum-definition_the-way-forward_EN.pdf.
  • Aksoy, Suay. (21 Haziran 2020) (Erişim tarihi: 21.06.2020) https://icom.museum/en/news/farewell-note- from-president-suay-aksoy%e2%80%a8/.
  • Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi Youtube Kanalı. (Erişim tarihi: 06.07.2020) https://www.you- tube.com/channel/UCKcCBsW6ZRe8J-UJ_PGVwZw.
  • Azoulay, Audrey. (Mart 2020) (Erişim tarihi: 21.03.2020) https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and- icom-concerned-about-situation-faced-worlds-museums.
  • British Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://britishmuseum.withgoogle.com/.
  • Billur Tekkök Karaöz Youtube Kanalı. (Erişim tarihi: 31.08.2020) https://www.youtube.com/chan- nel/UCL_v768XtdXxkk-dd0cCbGQ.
  • Dali Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://www.salvador-dali.org/en/museums/dali-theatre-museum-in- figueres/visita-virtual/.
  • Er, A.G. ve Ünal, S. “2019 Koronavirüs Salgını – Anlık Durum ve İlk İzlenimler”, Flora Dergisi, 25 (8 Şubat 2020), http://www.floradergisi.org/2019_Koronavirus_Salgini_Anlik_Degerlendirme.pdf.
  • Garlanadini, Alberto. (21 Haziran 2020) (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://icom.museum/en/news/alberto-gar- landini-appointed-new-icom-president/.
  • ICOM. (Erişim tarihi: 03.03.2020) https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-defini- tion/.
  • ICOM Social Media Guidelines. (2019) (Erişim tarihi: 03.03.2020) https://icom.museum/wp-content/uplo- ads/2019/10/ICOMSocial-media-guidelinesWeb.pdf).
  • ICOM. “Survey: Museum, museum professionals and COVID-19”. (Erişim tarihi: 03.05.2020) https://icom.mu- seum/en/covid-19/surveys-and-data/survey-museums-and-museum-professionals/.
  • ICOM. “Preparing for the Reopening of Museums: The Aftermath of a Pandemic”. (Erişim tarihi: 20.06.2020). https://icom.museum/en/covid-19/webinars/icom-webinar-preparing-for-the-reopening-of-museums-the- aftermath-of-a-pandemic/; https://www.yuca.tv/en/icom/webinary17june2020.
  • ICOM. “ICOM | OECD Webinar: Coronavirus (COVID-19) and Museums: impact, innovations and planning for post-crisis”. (Erişim tarihi: 20.06.2020) https://icom.museum/en/covid-19/webinars/icom-oecd-webi- nar/; https://www.youtube.com/watch?time_continue=7&v=PIo_8VWMU6o&feature=emb_title,
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milletlerarası Müzeler Konseyi (ICOM) Türkiye Milli Komitesi Yönetmeliği. (Eri- şim tarihi: 05.04.2020) https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44442/icom.html.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı. “Sanal Gezinti” (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://www.ktb.gov.tr/TR-96599/sa- nal-gezinti.html.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://sanalmuze.gov.tr/.
  • Louvre Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://www.louvre.fr/en/visites-en-ligne.
  • Metropolitan Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://artsandculture.google.com/partner/the-metropolitan- museum-of-art?hl=en.
  • Onur, Bekir. Yeni Müzebilim Demokratik Toplumu Yaratmak. İmge Kitabevi: Ankara, 2014.
  • UNESCO. “COVID-19: UNESCO and ICOM concerned about the situation faced by the world's museums”. (Erişim tarihi: 30.05.2020) https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and-icom-concerned-about-situa- tion-faced-worlds-museums.
  • Van Gogh Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) https://artsandculture.google.com/partner/van-gogh-mu- seum?hl=en.
  • Vatikan Museum. (Erişim tarihi: 05.04.2020) http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/colle- zioni/musei/tour-virtuali-elenco.html.
  • World Health Organisation. (Erişim tarihi: 25.03.2020) https://www.who.int/health-topics/coronavi- rus#tab=tab_1.
APA Kasapoğlu Akyol P (2020). COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. , 72 - 86.
Chicago Kasapoğlu Akyol Pinar COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. (2020): 72 - 86.
MLA Kasapoğlu Akyol Pinar COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. , 2020, ss.72 - 86.
AMA Kasapoğlu Akyol P COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. . 2020; 72 - 86.
Vancouver Kasapoğlu Akyol P COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. . 2020; 72 - 86.
IEEE Kasapoğlu Akyol P "COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ." , ss.72 - 86, 2020.
ISNAD Kasapoğlu Akyol, Pinar. "COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ". (2020), 72-86.
APA Kasapoğlu Akyol P (2020). COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. Milli Folklor Dergisi, 16(127), 72 - 86.
Chicago Kasapoğlu Akyol Pinar COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. Milli Folklor Dergisi 16, no.127 (2020): 72 - 86.
MLA Kasapoğlu Akyol Pinar COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. Milli Folklor Dergisi, vol.16, no.127, 2020, ss.72 - 86.
AMA Kasapoğlu Akyol P COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. Milli Folklor Dergisi. 2020; 16(127): 72 - 86.
Vancouver Kasapoğlu Akyol P COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ. Milli Folklor Dergisi. 2020; 16(127): 72 - 86.
IEEE Kasapoğlu Akyol P "COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ." Milli Folklor Dergisi, 16, ss.72 - 86, 2020.
ISNAD Kasapoğlu Akyol, Pinar. "COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİ VE SONRASI MÜZE ETKİNLİKLERİ". Milli Folklor Dergisi 16/127 (2020), 72-86.