Yıl: 2023 Cilt: 58 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 373 - 387 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908 İndeks Tarihi: 16-05-2023

İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları

Öz:
21. yüzyılda her alanda kendini gösteren küreselleşme ve etkileri kentlerde de bir takım değişikliklere neden olmuştur. Kentlerin uluslararası arenada devletlerden daha önemli bir aktör haline gelme iddiası ve potansiyeli ve kentlerde yaşanan nüfus artışları bu değişimlerin öne çıkanlarıdır. İnsanların yaşadığı mekanlarda yaşanan bu değişimler onların ihtiyaç ve taleplerini de değiştirmektedir. İnsana dair her şeyin değişim içinde olması insan haklarının bu değişimlere göre yeniden yorumlanmasını gerektirmiştir. İdare ile kentlinin insan hakları paydası altında buluştukları aynı zamanda karşı karşıya geldikleri noktadaki yeniden yorumlamayı “kentli hakları” oluşturmaktadır. Kentli Hakları başlığı altında bir haklar listesi ilk olarak Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı’nda 1992 yılında kabul edilmiştir. Konferansta yirmi haktan oluşan bir hak grubu ortaya konmuş ve bu alandaki gelişmelerin somut ilk adımını oluşturmuştur. Daha sonra 2008 yılında Avrupa Kentsel Şartı-II: Yeni Bir Kentlilik İçin Manifesto başlığı altında alınan kararlar ile kentli hakları değişen koşullar çerçevesinde yeniden yorumlanmıştır. Kongre metninde belirtildiği üzere Kentsel Şart-II, Kentsel Şartı-I’i bir eşik olarak kabul etmiş ve ona eklemeler yaparak güncelleme amacını gütmüştür. Bu çalışma insan haklarının gelişim sürecinde kentli hakları nerede ve nasıl konumlanmaktadır? sorularından hareketle kentli haklarının ortaya çıkışı ve gelişimi konuları ele alan betimleyici ve sınıflayıcı bir çalışmadır. Çalışma ile insan hakları ile kentli hakları arasındaki bağlantı ortaya konmuş ve insan hakları sınıflandırılmasında kentli haklarının yeri ve önemi üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelime: İnsan hakları kent kentli idare kentli hakları

The Last Link of Development in Human Rights: Urban Rights

Öz:
Globalization and its effects, which manifested itself in every field in the 21st century, have also caused some changes in cities. The claim and potential of cities to become a more important actor than states in the international arena and population growth in cities are the highlights of these changes. These changes in the places where people live also change their needs and demands. The fact that everything about human beings is in change has necessitated the reinterpretation of human rights according to these changes. The reinterpretation of the point where the administration and the citizens meet under the denominator of human rights, and at the same time they come across, constitutes the "urban rights". A list of rights under the title of Citizens' Rights was first adopted in 1992 at the Council of Europe's Conference of European Local Authorities. A rights group consisting of twenty rights emerged at the conference and constituted the concrete first step of the developments in this field. Later, with the decisions taken under the title of European Urban Charter-II: Manifesto for a New Urbanism in 2008, the rights of citizens were reinterpreted within the framework of changing conditions. As stated in the congress text, Urban Charter-II accepted Urban Charter-I as a threshold and aimed to update it by making additions. In this study, where and how are urban rights located in the development process of human rights? It is a descriptive and classifying study that deals with the emergence and development of urban rights based on the questions asked.
Anahtar Kelime: Human rights city citizen administration urban rights

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağaoğulları, M.A. (1989). Fransız Devriminde Birey-Devlet İlişkisi (1789-1794). 44(3), 195-228.
  • Akbaba, A. (2016). İnsan Hakları Hukukunda Üçüncü Kuşak Haklar. Legal Yayıncılık.
  • Aral, B. (2010). Üçüncü Kuşak İnsan Hakları Olarak Kolektif Haklar. Siyasal Kitabevi.
  • Arslan, A. (2018). Fransız Devrimi ve 1789 Fransız Yurttaş ve İnsan Hakları Bildirisi. 9-27.
  • Aybay, R. (2015). İnsan Hakları Hukuku. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Baysal, C.U. (2011). Kent Hakkı Yeniden Hayat Bulurken. 9(36), 31-55.
  • Boyar, O. & Işık, S.K. (2019). Dördüncü Kuşak Haklar ve Bilişim Teknolojilerinin Doğuşunda Mahremiyet Kavramına Karşılaştırmalı Bir Bakış. 25(2), 602-623.
  • Coşkun, V. (2014). İnsan Hakları Liberal Açıdan Bir Tahlil. Liberte Yayınları.
  • Çelik, S. (2010). II. Dünya Savaşından Sonra Ortaya Çıkan Yeni Bir Hak Kategorisi Olarak “Dayanışma Hakları”. 1-13.
  • Çüçen, A.K. (2011). İnsan Hakları. MKM Yayıncılık.
  • Ertan, K.A. (2008). Kentli Hakları ve Kente Karşı Suç Bağlamında Kentli Etiği. 20, 1-22.
  • Ertan, K.A. & Ertan, B. (2013). Kentli Hakları: Kent ve İnsan Hakları Bağlamında Kentsel Hizmetlere Erişim Hakkı. İçinde Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları (ss. 45-72). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Gemalmaz, M.S. (2015). Devlet,Birey ve Özgürlük. Legal Yayıncılık.
  • Gönüllü, G. (2014). Çevresel-Kentsel Hareketlerin Gelişimi: Dünya’ da ve Türkiye’ de Kentsel Haklar. 32, 31-52.
  • Gözler, K. (2012). Hukuka Giriş. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
  • Gözübüyük, Ş. & Gölcüklü, F. (2009). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yargılama Yöntemi. Turhan Kitabevi.
  • Güler, M. (2010). Kentsel Haklar ve Kente Karşı Suç: Haklar ve Yükümlülükler. İçinde Selda Çağlar (Ed.), Disiplinlerarası Yaklaşımla İnsan Hakları (ss. 385-422). Beta Basım A.Ş.
  • Güngör, T. & Negiz, N. (2017). Kentli Hakları Farkındalığının Üniversite Öğrencileri Üzerinden İncelenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği. 22(4), 1103-1121.
  • Harvey, D. (2013). Asi Şehirler Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru (Ayşe Deniz Temiz, Çev.). Metis Yayınları.
  • Hekimler, A. (2009). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin Kabul Edilişinin 60. Yıldönümünde Taşıdığı Anlam ve Önemi. 1, 1-24.
  • Kabaoğlu, İ.Ö. (1996). Dayanışma Hakları. TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
  • Kalabalık, H. (2009). İnsan Hakları Hukuku. Seçkin Yayıncılık.
  • Kayan, A. (2019). Kentli Hakları. İçinde Özcan Sezer & Ahmet Kayan (Ed.), Kent Tartışmaları ve Yeni Yaklaşımlar (ss. 24-50). Orion Kitabevi.
  • Kara, U. (2014). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri (Ayşe Işıl Karakaş & İlker Gökhan Şen, Ed.). Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • Karasu, M.A. (2008). Kentli Haklarının Gelişimi ve Hukuki Boyutları. 78, 36-52.
  • Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Yetkin Yayınları.
  • Karaosmanoğlu, F. (2008). Tarihin Başlangıcı Uluslararası İlişkiler & Haklar ve Güvenlik. Seçkin Yayıncılık.
  • Karaosmanoğlu, F. (2012). İnsan Hakları. Seçkin Yayıncılık.
  • Keleş, R. & Mengi, A. (2017). Kent Hukuku. İmge Kitabevi.
  • Kıvılcım Akkoyunlu Ertan, K.A. (2014). Kent ve Kentli Hakları. TODAİE.
  • Kuçuradi, İ. (Ed.). (1996). İnsan Haklarının Felsefi Temelleri. Türkiye Felsefe Kurumları Yayınları.
  • Kuçuradi, İ. (2003). İnsan Hakları Düşüncesinin Işığında İnsan Hakları Belgeleri. 2, 6-11.
  • Lefebvre, H. (2017). Şehir Hakkı (Işık Ergüden, Çev.). Sel Yayıncılık.
  • Marshall T.H. & Bottomore T. (2000). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar (Ayhan Kaya, Çev.). Gündoğan Yayıncılık
  • Mumcu, A. & Küzeci, E. (2015). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri. Turhan Kitabevi.
  • Mutlu, A. (2010). Kentli Hakları ve Türkiye. Çizgi Kitabevi.
  • Önder, M.F. (2008). Kentli Hakları ve Yerel Siyaset. İçinde Yerel Siyaset (ss. 187-212). Okutan Yayıncılık.
  • Özbudun, E. (2007). Democratization Reforms in Turkey, 1993-2004. 8(2), 179-196.
  • Sadri, H. (2013). Kent Hakkından Kentte İnsan Haklarına. İçinde Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Sağlam, F. (2019). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde Tüm Hak ve Özgürlüklere Yönelik Kurallar Üzerine Bir Deneme. 25(2), 1236-1252.
  • Şenel, A. (1995). Siyasal Düşünceler Tarihi Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Tangör, B. (2001). Avrupa Birliği’ nde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi. 3, 233-248.
  • Tekeli, İ. (2001). Modernite Aşılırken Kent Planlaması. İmge Kitabevi.
  • Tekeli, İ. (2002). İnsan Haklarının Yerleşmeye ve Mekana İlişkin Boyutları Üzerine. İçinde Ferzan Yıldırım (Ed.), İnsan, Çevre, Kent (ss. 15-27). Demokrasi Kitaplığı Yayınevi.
  • Tepe, H. (2018). İnsan Hakları Felsefesi. Bilge Su Yayıncılık.
  • Tezcan, D., Erdem, M.R., Sancakdar, O., & Önok, R.M. (2011). İnsan Hakları El Kitabı. Seçkin Yayıncılık.
  • Uygun, O. (2000). İnsan Hakları Kuramı. İçinde Korkut Tankuter (Ed.), İnsan Hakları (ss. 13-44). Yapı Kredi Yayınları.
  • Uygun, O. (2011). Çağımızın İnsan Onuruna Yönelttiği Tehditler Karşısında İnsan Haklarının Önemi. İçinde İoanna Kuçuradi (Ed.), Hukuk Felsefesini Yeniden Düşünmek: Hukuk Teorileri, İnsan Hakları ve Anayasalar (ss. 67-97). Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi ve UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Yayınları.
  • Yaşar, C.G. (2014). Kent Hakkı Tartışmasında Kır Nerede Duruyor? Nasıl Dahil Olmalı? 83-99.
  • http://www.migm.gov.tr/kurumlar/migm.gov.tr/AVRUPAKONSEYI/AvrupaKentselSarti-2.pdf:, (18.06.2021).
  • http://www.mimarlarodasiankara.org/?id=964, (17.06.2021).
  • https://www.tbb.gov.tr/online/kitaplar/avrupa_kentsel_sarti_2017/html5forpc.html?page=2&bbv=0&pcode=, (17.06.2021).
  • https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_TUR.pdf, (30.05.2021).
  • https://www.etimolojiturkce.com/kelime/hak1, (23.05.2021).
APA Sadıç V (2023). İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. , 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
Chicago Sadıç Veli İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. (2023): 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
MLA Sadıç Veli İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. , 2023, ss.373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
AMA Sadıç V İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. . 2023; 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
Vancouver Sadıç V İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. . 2023; 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
IEEE Sadıç V "İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları." , ss.373 - 387, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
ISNAD Sadıç, Veli. "İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları". (2023), 373-387. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
APA Sadıç V (2023). İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58(1), 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
Chicago Sadıç Veli İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58, no.1 (2023): 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
MLA Sadıç Veli İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.58, no.1, 2023, ss.373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
AMA Sadıç V İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(1): 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
Vancouver Sadıç V İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(1): 373 - 387. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
IEEE Sadıç V "İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58, ss.373 - 387, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908
ISNAD Sadıç, Veli. "İnsan Haklarında Gelişimin Son Halkası: Kentli Hakları". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58/1 (2023), 373-387. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908