Yıl: 2023 Cilt: 11 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 325 - 336 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.33692/avrasyad.1219956 İndeks Tarihi: 30-03-2023

The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy

Öz:
As its institutional structure and powerful presence of more than three hundred years in Southern Russia – Caucasia zone, the Khazar Qaganate was one of the most prominent Turkic state in history. The issue of the adoption of new “universal” religions by the Eurasian steppe nomads was a common situation. But in a time period when the Islam spread of rapidly and the Muslim – Christian conflict had begun to be flourished intensely, the conversion of Khazar royal elites to Judaism made their history much more remarkable. Here, we would not to examine the questions on why-how-when did the Khazars embrace the Judaism; but to try to illuminate the issues about their ruling system, so-called “Dual Kingship/Royal Diarchy or Sacral Kingship” by researchers, which is one of the most striking feature of the political structure of the Khazar Judaism. Although this model does not match the functional structure of the Qaganal office observed in the old Turkic steppe tradition which scholars generally relate to the "äb/eb Qagan and/or Yabgu Qagan" models–in particular Gök Türk administrative structure – the dual kingship/royal diarchy (sacral kingship) of Khazar Qaganate has been interpreted as a traditional but also a unique system. In this article, by the way on the clues obtained from written sources it has been hypothesized that this “unique” model of the Khazar’s Royal Diarchy (Sacral Kingship) was probably a TaNaKh-based Judaic form, inheriting only some symbolic essences from old Altaic-Turkic origin steppe-state motifs.
Anahtar Kelime: Khazar (s) Khazar Qaganate Dual Kingship Sacred Diarchy Judaism.

Hazar Kağanlığının Kutsal-İkili Yönetiminin Judaik Şifreleri

Öz:
Askeri ve iktisadi gücü, kurumsal ve hukuksal alanlardaki sağlam yapısıyla, Hazar Kağanlığı,tarihteki en göze çarpan Türk devletlerinden biri olmuştur. Üç yüz yılı aşkın siyasi varlığı; Karadeniz’in Kuzey kuşağı, Güney Rusya, Kafkasya ve Hazar Denizi kıyıları üzerindeki jeo-stratejik konumu itibariyle Kağanlık, Bizans İmparatorluğu, İslam Halifeliği ve atlı-savaşçı Avrasya göçebeleri arasında uzun müddet bir nevi tambon devlet rolü oynamak durumunda kalmıştır. Söz konusu zaman diliminde, İç Asya kökenli bozkır göçebelerinin, “evrensel” dinleri benimsemesi meselesi sıradan bir durum olmakla beraber, İslam dininin hızla yayıldığı ve “Müslüman–Hristiyan” çatışmasının tohumlarının yoğun bir şekilde yeşerdiği bir dönemde, Hazar elitlerinin Yahudiğili benimsemesi (MS. 8.-9. yy.) onların tarihini daha da dikkat çekici bir hale getirmektedir. Bu makalede, Hazarlar’ın neden/nasıl/ne zaman Yahudiliği benimsediği sorularına cevap aramıyoruz, Amacım, Hazar siyasi yapısının en çarpıcı hususiyetlerinden biri olan ve araştırmacılar tarafından “İkili Krallık/İkili Yönetim ya da Kutsal Hükümranlık” adı verilen bu yönetim sisteminin (Kutsal-İkili Yönetim olarak tanımlamaktayım), kökenleri ve fonksiyonlarıyla ilgili meseleleri açıklığa kavuşturmaya çalışmak ya da en azından bu hususta araştırmacıların dikkatinden kaçan bazı önemli şifrelerin çözümüne yardımcı olmaktır. Eski Türk bozkır geleneğindeki Kağanlık müessesesinde rastlamadığımız bu hususi yapı, bilim çevrelerince bilhassa Gök Türkler’deki “äb/eb (ev) Kağan ve/veya Yabgu Kağan” modeliyle benzeştirilmiş; buna rağmen söz konusu İkili Krallık idare anlayışı geleneksel ve aynı zamanda nevi şahsına münhasır bir model olarak yorumlanmıştır. Bu çalışmada, yazılı kaynaklardaki ipuçlarından yola çıkılarak Hazarlar’ın bu benzersiz “Kutsal İkili-Yönetim” modeli, kadim Altay-Türk bozkır devlet motiflerinden yanlızca sembolik bazı öğeler barındıran, muhtemelen TaNaKh temelli bir yönetim formu olduğu hipotize edilmektedir.
Anahtar Kelime: Hazar(lar) Hazar Kağanlığı İkili Hükümranlık Kutsal-İkili Yönetim Yahudilik.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağırakça. Ahmet. 2000. “İhşîd”. ss. 550-551 içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA). C. 21. Ankara: TDV Yayınları.
  • Dunlop, D. M. 1954. The Jewish Khazars, New jersey: Princeton University Press.
  • Easton, M. G. 1897. “barefoot”, Eastons Bible Dictionary, 3th. ed. (1897): 138. Accessed February 22, 2022. Easton's Bible Dictionary (archive.org); https://ccel.org/e/easton/ebd/ebd3.html.
  • _________________ “Fire”, Eastons Bible Dictionary, 3th. ed. (1897): 435-436. Accessed February 22, 2022. Easton's Bible Dictionary (archive.org); https://ccel.org/e/easton/ebd/ebd3.html .
  • Frazer, J. G. 1917. “The Killing of The Khazar Kings”. Folklore. 28 (4): 382-407.
  • Golden, Peter B. 2007a. “The conversion of khazars to Judaism” içinde The World of the Khazars, ed. P. Golden, H. Ben-Shammai, András Roná-Tas, HdO studies. 8 (17): 123-162.
  • ______________ 2007b. “Irano-Turcica: The Khazar Sacral Kingship Revisited” Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hung., 60 (2): 161-194.
  • _______________ 1980. Khazar Studies. C. 1. Budapest: Akadémiai Kiadó.
  • Ha-Yashar, Sefer (Midrash). 1876. (Çev. Edward B.M. Browne). New York: accessed July 20, 2022.https://www.sefaria.org/Sefer_HaYashar_(midrash)%2C_Book_of_Exodus.31?la ng=bi
  • Hirsch, Emil G. ve Ryssel, Victor. 1901. “Judges, Period of”. ss. 381-384 içinde The Jewish Encyclopedia. C. 7. New York–London: Funk&Wagnalls.
  • Jacobs, Joseph vd. 1901. “Moses”. ss. 44-57 içinde The Jewish Encyclopedia. C. 9. New York– London: Funk&Wagnalls.
  • JPS Hebrew-English Tanakh (The Traditional Hebrew Text And The New JPS Translation). 2003. (2. baskı). Philadelphia: Jewish Publication Society.
  • Karatay, Osman. 2008. “Hazarların Musevileşmesine Dair Bir Belge: Kenize Mektubu”. Karadeniz Araştırmaları. 18: 1-17.
  • Mccurdy, J. Frederic ve Kohler, Kaufmann. 1901. “Aaron”. ss. 2-5 içinde The Jewish Encyclopedia, C. 1.New York–London: Funk&Wagnalls.
  • Miller, Madeleine S. ve Miller. J. Lane. 1973. “Isaiah”. ss. 284-287 içinde Harper’s Bible Dictionary, 8.th ed. New York: Harper&Row Publishers.
  • Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Ortaçağ’da Türkler. 2004. (der. ve çev. Yusuf Ziya Yörükan). İstanbul: Gelenek Yayınları.
  • Noegel, Scott B. ve Wheeler, Brannon M. 2010. The A to Z of Prophets in Islam and Judaism. UK: The Scarecrow Press.
  • Petrukhin, Vladimir. 2013. “Sacral Kingship and the Judaism of the Khazars”. ss. 291-301 içinde Conversions: Looking for Ideological Change in the Early Middle Ages/Studia Medievalia Septentrionalia. Bd. 23. Ed. Leszek Slupecki ve Rudolf Simek. Vienna: Fassbaender.
  • __________________ 2004. “A Note on the sacral status of the Khazarian Khagan: Tradition and reality”. ss. 269-275 içinde Monotheistic Kingship (The Medieval Variants). Ed. Aziz Al-Azmeh ve Janos M. Bak. Budapest: Central European University Press.
  • Pritsak, Omeljan. 1978. “The Khazar Kingdom’s Conversion to Judaism”, Harvard Ukrainian Studies. 2 (3): 261-281.
  • Schechter, Solomon ve Hirsch, Emil G. 1901. “Fire”. ss. 391-393 içinde The Jewish Encyclopedia, c. 5. New York–London: Funk&Wagnalls.
  • Smith, James E. 2001. Isaiah:A Christian Interpretation. Lulu Enterprises Incorporated.
  • Şeşen, Ramazan. 2001. İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • ______________2010. İbn Faḍlân Seyahatnamesi (Ve Ekleri). İstanbul: Yeditepe Yayınları.
  • The Holy Bible (Old and New Testaments). 1952. RSV (Revised Standart Version), US: Thomas Nelson And Sons Ltd.
  • The Holy Qur-Ān (English translation of the meanings and Commentary). AH. 1411. Revised&Edited by The Presidency of Islamic Researches, IFTA, Call and Guidance, Al-Madinah Al-Munawarah: King Fahd Holy Qur-ān Printing Complex.
  • The New Bible Dictionary. 1962. “Fire”. ss. 422-423. (ed. J. D. Douglas). Leicester: InterVarsity Press.
  • ______________________________ “Isaiah, Book of”. ss. 570-578 (ed. J. D. Douglas). Leicester: InterVarsity Press.
  • The Oxford Dictionary of Jewish Religion. 1997. “Burning Bush”. ss. 143. (ed. R.J. Zwi Werblowsky, Geoffrey Wigoder). Oxford University Press.
  • _______________________________ “Judges, Book of”. ss. 384-385. (ed. R.J. Zwi Werblowsky ve Geoffrey Wigoder). Oxford University Press.
  • Zuckerman, Constantin. 1995. “On the Date of the Khazars Conversion to Judaism and the Chronology of the Kings of the Rus Oleg and Igor. A Study of the Anonymous Khazar Letter from the Genizah of Cairo”, Revue des études byzanties, 53: 237-270.
  • https://www.biblegateway.com/passage/?search=Acts+13&version=NIV [Holy Bible, New International Version® NIV® Copyright © 1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Accessed 2 Şubat 2022)].
  • https://www.chabad.org/library/bible_cdo/aid/9864/jewish/Chapter-3.htm (© copyright The Judaica Press) Accessed 17 Aralık 2021.
APA Mızrak E (2023). The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. , 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
Chicago Mızrak Egemen Çağrı The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. (2023): 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
MLA Mızrak Egemen Çağrı The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. , 2023, ss.325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
AMA Mızrak E The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. . 2023; 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
Vancouver Mızrak E The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. . 2023; 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
IEEE Mızrak E "The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy." , ss.325 - 336, 2023. 10.33692/avrasyad.1219956
ISNAD Mızrak, Egemen Çağrı. "The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy". (2023), 325-336. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1219956
APA Mızrak E (2023). The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 11(34), 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
Chicago Mızrak Egemen Çağrı The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 11, no.34 (2023): 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
MLA Mızrak Egemen Çağrı The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.11, no.34, 2023, ss.325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
AMA Mızrak E The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2023; 11(34): 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
Vancouver Mızrak E The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2023; 11(34): 325 - 336. 10.33692/avrasyad.1219956
IEEE Mızrak E "The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 11, ss.325 - 336, 2023. 10.33692/avrasyad.1219956
ISNAD Mızrak, Egemen Çağrı. "The Judaıc Codes of The Khazar Qaganate’s Sacred-Dıarchy". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 11/34 (2023), 325-336. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1219956