Yıl: 2022 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 430 - 473 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30561/sinopusd.1193900 İndeks Tarihi: 27-03-2023

Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan

Öz:
Dünyanın en küçük ama en güçlü devletlerinden biri olan Vatikan aynı zamanda dünyanın en esrarengiz devletidir. Vatikan’da hiçbir devletin yapamayacağı bir sistem ve yönetim anlayışı yürürlüktedir. Bürokrasisi 1000 kişiyi geçmemesine rağmen 1,3 milyar ile dünyanın en kalabalık dinsel topluluğu olan Katolikleri yöneten bu devletin tarihi cinayet, skandal ve entrikalarla doludur. Dünyanın önde gelen birçok şirketinin hissedarı olan, sayısız gayrimenkullere ve paha biçilemez sanat eserlerine sahip olan bu devletin servetinin ne kadar olduğu hiçbir zaman açıklanmamıştır. Dünya siyasetinde önemli rol oynayan Vatikan’la ilişkilerimiz 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren resmi olarak başlamıştır. Vatikan-Türkiye ilişkileri hakkındaki az sayıdaki akademik çalışmaya katkı sağlamak amacıyla kaleme alınan bu çalışmada genel hatları ile Vatikan’ın yapısı ve Osmanlı’dan günümüze Vatikan ile olan münasebetler ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: vatikan, Papalık Osmanlı Türkiye Katolik Kilisesi

Small State, Big Power: Vatikan

Öz:
The world's smallest but most powerful state, the Vatican is also the world's most mysterious state. The Vatican has a system and management understanding that no state can do. The history of this state, which rules Catholics, the world's most populous religious community with 1.3 billion, although its bureaucracy does not exceed 1000, is full of murder, scandals and intrigues. The wealth of this state, which is a shareholder of many of the world's leading companies and owns numerous real estate and priceless works of art, has never been revealed. Our relations with the Vatican, which played an important role in world politics, started for- mally in the second half of the 19th century. For the purpose of providing a few academic contributions related to the Vatican and Vatican-Turkey, the structure of Vatican in general terms and its relations with the Ottoman Empire to the present will be discussed in this study.
Anahtar Kelime: Vatican Papacy Ottoman Turkey Catholic Church

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağkuş, Y., Altuncu, A. (2017). Yahudi Kutsal Metinlerinde ve Kur'an'da Şabat (Cumartesi) Yasakları ve Mesh Hadisesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6/5 s. 2775-2794.
  • Altındal, A. (2015). Vatikan ve Tapınak Şövalyeleri. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
  • Arslantaş, N. (2011). İslam Toplumunda Yahudiler. İstanbul: İz Yayınları.
  • Aydın, F. (2011). Pavlus Hıristiyanlığına Giriş. Ankara: Eski Yeni Yayınları.
  • Aydın, M. (2010). Dinler Tarihine Giriş. Konya: Literatürk Yayınları
  • Aydın, M., Eroğlu, A. “Papalık”. TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi. org.tr/papalik (Erişim Tarihi:01.09.2022).
  • Bahadır, G. (2013). Hıristiyanlığın Antakya’da Şekillenmesi ve Habib-i Neccar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10/23, s. 204-214.
  • Berk, F. (2012). Azizi Paul ve Şam Vizyonu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1/1 s. 505-516.
  • Caka, E. (2009). Pavlus’un Mektupları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Caka, E. (2014). Bir Mistik Olarak Pavlus. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Collins, M. (2011). The Vatican. New York: DK Publishing.
  • Çalık, E. (2020). Hıristiyan Medeniyetinin Siyasi Kaynakları. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3, s. 85-94.
  • Çalışkan, S. (2018). Papalığın Osmanlılara Karşı Faaliyetleri ve Osmanlı Kaynaklarında Papalık (1302-1622). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
  • Çavuş, R. (2015). Plevne Müdafaası’nda Topun Önemi. OTAM, S.38, s. 1-12.
  • Çoban, B. (2020). Geçmişten Günümüze Papalık. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Çoban, B. (2017). Angelo Giuseppe Roncalli’nin İstanbul Günleri. Tarih ve Gelecek Dergisi, 3/3, s. 46-61.
  • Çoban, B. (2007). Bir Yahudi Olarak Hz. İsa. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25, s. 43-58.
  • Çoban, B. (2008). Josephus’un Gözüyle İlk Dönem Yahudi Fırkaları. Dokuz Eylül Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, s. 57-69.
  • Çoban, B. ‘’Pelin Çift İle Gündem Ötesi’’ Program, Vatikan Ve Papalar, TGRT 1, 18 Tem- muz 2020.
  • Demirci, S. (2021). Papa XV. Benedictus’a Hitaplı Kırgızistan’daki Ürkün’ü Anlatan Mek- tup. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10/3, s. 1990-2007.
  • Demirci, K. "Engizisyon," TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi. org.tr/engi- zisyon (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
  • Demirci, K.''Hıristiyanlık,'' TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/hiris- tiyanlik#1 (Erişim Tarihi: 09.01.2022).
  • Doğrul, Ö. (1947). Yeryüzündeki Dinler Tarihi. İstanbul: İnkılap Yayınları.
  • Eliade, M. (20179. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. İstanbul:Kabalcı Yayınları.
  • Eraslan, O. (2021). Vatikan’ın Koruyucuları İsviçreli Muhafızlar Ve Kökenleri Hakkındaki İddialar. İFD İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/2 s. 94-102.
  • Esgin, M. (2013). İşkence ve Engizisyon. Bozok Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, 3, s. 39-60.
  • Güllü, R. (2019). Vatikan’ın Devletleşmesi ve Türk Kamuoyu. Yakın Dönem Türkiye Araş- tırmaları, 36, s. 1-28.
  • Ghraeı, H. (2020). 2013 Sonrası Vatikan’ın Orta Doğu Politikası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi Yönetimi Anabilim Dalı Stratejik Araştırmalar Programı.
  • Gündüz, Ş. (2007). Yaşayan Dünya Dinleri. İstanbul: Diyanet Yayınları.
  • Güngör, A. (2009). Papa’nın Yanılmazlığı Konusundaki Tartışmalar ve Katoliklerin Yakla- şımları. Dini Araştırmalar 12 / 34, s. 7-26.
  • Has, K. Hz. İsa ve Tarihsel Yaşamın Bilgi Kaynakları. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, (2000), s. 193-207.
  • https://www.vatican.va/content/vatican/en/holy-father.index.html#holy-father (Erişim Ta- rihi:07.09.2022).
  • https://web.archive.org/web/20150924164133/http://en.radiovati- cana.va/news/2015/09/21/united_nations_to_raise_holy_see_flag_on_septem- ber_25/1173557 ( Erişim Tarihi:15.09.2022).
  • https://kutsalkitap.info.tr/?q=mat%2016:19 (Erişim tarihi:15.09.2022).
  • https://www.youtube.com/watch?v=ngXwCpRn_GM (Erişim Tarihi:15.09.2022).
  • https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1830345-hazreti-alinin-papanin-mihra- bindaki-sozu (Erişim Tarihi:20.09.2022)
  • https://www.mfa.gov.tr/turkiye-vatikan-siyasi-iliskileri.tr.mfa (Erişim tarihi:20.09.2022).
  • https://www.mfa.gov.tr/vatikan-siyasi-gorunumu.tr.mfa (Erişim Tarihi:20.09.2022.)
  • http://vatikan.be.mfa.gov.tr/Mission/MissionChiefHistory (Erişim Tarihi: 20.09.2022).
  • Demirci, K.''Hıristiyanlık,'' TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/hiris- tiyanlik#1 (Erişim Tarihi: 09.01.2022).
  • Doğrul, Ö. (1947). Yeryüzündeki Dinler Tarihi. İstanbul: İnkılap Yayınları.
  • Eliade, M. (20179. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. İstanbul:Kabalcı Yayınları.
  • Eraslan, O. (2021). Vatikan’ın Koruyucuları İsviçreli Muhafızlar Ve Kökenleri Hakkındaki İddialar. İFD İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/2 s. 94-102.
  • Esgin, M. (2013). İşkence ve Engizisyon. Bozok Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, 3, s. 39-60.
  • Güllü, R. (2019). Vatikan’ın Devletleşmesi ve Türk Kamuoyu. Yakın Dönem Türkiye Araş- tırmaları, 36, s. 1-28.
  • Ghraeı, H. (2020). 2013 Sonrası Vatikan’ın Orta Doğu Politikası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi Yönetimi Anabilim Dalı Stratejik Araştırmalar Programı.
  • Gündüz, Ş. (2007). Yaşayan Dünya Dinleri. İstanbul: Diyanet Yayınları.
  • Güngör, A. (2009). Papa’nın Yanılmazlığı Konusundaki Tartışmalar ve Katoliklerin Yaklaşımları. Dini Araştırmalar 12 / 34, s. 7-26.
  • Has, K. Hz. İsa ve Tarihsel Yaşamın Bilgi Kaynakları. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, (2000), s. 193-207.
  • https://www.vatican.va/content/vatican/en/holy-father.index.html#holy-father (Erişim Ta- rihi:07.09.2022).
  • https://web.archive.org/web/20150924164133/http://en.radiovati- cana.va/news/2015/09/21/united_nations_to_raise_holy_see_flag_on_septem- ber_25/1173557 ( Erişim Tarihi:15.09.2022).
  • https://kutsalkitap.info.tr/?q=mat%2016:19 (Erişim tarihi:15.09.2022).
  • https://www.youtube.com/watch?v=ngXwCpRn_GM (Erişim Tarihi:15.09.2022).
  • https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1830345-hazreti-alinin-papanin-mihra- bindaki-sozu (Erişim Tarihi:20.09.2022)
  • https://www.mfa.gov.tr/turkiye-vatikan-siyasi-iliskileri.tr.mfa (Erişim tarihi:20.09.2022).
  • https://www.mfa.gov.tr/vatikan-siyasi-gorunumu.tr.mfa (Erişim Tarihi:20.09.2022.)
  • http://vatikan.be.mfa.gov.tr/Mission/MissionChiefHistory (Erişim Tarihi: 20.09.2022).
  • https://www.haberler.com/guncel/istanbul-un-gobeginde-papa-heykeli-6742476-haberi/ ( Erişim tarihi:20.09.2022).
  • https://tr.wikipedia.org/wiki/Papalar_listesi (Erişim Tarihi:21.09.2022)
  • https://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=cardinal (Erişim Tarihi:24.09.2022).
  • https://press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2017/04/06/170406e.html (Erişim Tarihi:24.09.2022).
  • 17https://www.milliyet.com.tr/gundem/vatikan-hakkinda-bilgiler-vatikan-bayragi-anlami- 2022-nufusu-baskenti-para-birimi-ve-saat-farki-6300300 (Erişim Ta- rihi:14.09.2022).
  • https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1830345-hazreti-alinin-papanin-mihra- bindaki-sozu (Erişim Tarihi:20.09.2022).
  • https://kuran.diyanet.gov.tr/ (Erişim Tarihi:24.10.2022).
  • Işık, H. (2001). Günümüzde Papalık Teşkilatı. Yayımlanmış Doktora Tezi, İstanbul: Mar- mara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kahraman, Ö,. ‘’İsa,’’ TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/isa (Erişim Tarihi: 09.09.2022).
  • Kızıloğlu, S. (2012). İsrail Devleti’nin kuruluşuna kadar geçen sürede Yahudiler ve Siyo- nizm’in Gelişimi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/1, s. 35-64.
  • Koca, A. (2008). Vatikan’ın Türkiye’ye Bakışının Avrupa Birliği Perspektifinde Analizi. Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul: T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü.
  • Kitab-ı Mukaddes ( 2020) İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
  • Küçük, A., Tümer, G. & Küçük, M. (2014). Dinler Tarihi. Ankara: Berikan.
  • Lewis, B. (2019). Papalığın Karanlık Tarihi. İstanbul: Ketebe Yayınevi.
  • Mayer, J. (2020). II. Vatikan Konsili’nden Sonra Hıristiyan Dünyasındaki Yeni Temayüller Ve Gelişmeler. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 9, s. 75-112.
  • Meydan, E. (2009). Hıristiyan Kilise Otoritesinde Aforoz. Basılmamış Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Norwich, J. (2011). Absolute Monarchs: A History of the Papacy. New York: Random Ho- use.
  • Sargın, C. (2022). Orta Bizans Dönemi Marjinal Psalterlerde Çarmıh Sahnesi. Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sevinç, H. (2017). ‘’Din Üç devlet(Suudi Arabistan-Vatikan ve İsrail’in Siyasal Sitem Ana- lizi. Researcher, 5/3, s. 169-199.
  • Özalp, M. (2017).Papalık Tarihinden Bir Kesit: IX. Pius Dönemindeki Dini ve Siyasi Geliş- meler. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 s. 324-325.
  • Özatik, İ. (2019). Katolik Kilisesinin Moden-Seküler Siyasetle İlişkisi, Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Parmaksızoğlu, C. (2017). "Sultan II. Abdülhamid’in Papa XIII. Leo’yu İstanbul’a Da- veti". Türk Dünyası Araştırmaları, 116, s. 145-158.
  • Renan, E. (1964). Havariler. Z. İshan (Çev.), Ankara: MEB Yayınları.
  • Schımmel, A. (2007). Dinler Tarihi. İstanbul: Kırkambar Yayınları.
  • Şakiroğlu, M. ‘’Vatikan’’, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/vati- kan (Erişim Tarihi:03.03.2021).
  • Tevfiki, H. (2013). Büyük Dinleri Tanımak. M. Karaduman (Çev.). İstanbul: El-Mustafa Yayınları.
  • Troll, C. (1999). Tarihi Bir Olay Olarak Hıristiyanlık. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, s. 257 – 272.
  • Türkan, A. (2014). Osmanlı ile Papalık Arasındaki İlk Dostane İlişkiler ve Bunun Doğu Kiliseleri Açısından Önemi. Journal of History Studies 6/6, s. 195-214.
  • Türkan, A., Akbulut, B. (2019). Osmanlı’dan Cumhuriyete Türkiye Vatikan İlişkileri. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4/1, s. 123-158.
  • Vüqar A. (2015). Dinin Yaygınlaştırılmasında Çağdaş Bilgi Teknolojileri (Vatikan Örneği). Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8 / 2, s. 157-163.
  • Usta, Y. (2009). Vatikan'ın "Devlet"leşme Süreci ile Fener Rum Patrikhanesi'nin Politikalarının Bu Süreçle Benzeşen Yanlarının Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Harp Akademileri Komutanlığı / Stratejik Araştırmalar Enstitüsü.
  • Ünal, M. “Sümerce ve Etrüskçe Arkaik Türk Dilleridir”. İçinde Tarihten Bir Kesit, Etrüskler Sempozyumu Bildirileri, ( Bodrum 2-4 Haziran 2007).
  • Yazıcı, S. (2014). Sultan II Abdülhamid Örneğinde Tarihsel Algılamanın Değişimi. History Studies İnternational Journal of History, 6/5, s.233-247.
  • Yılmaz, Z. (2021). El-Esas Fi’t-Tefsir’de (Said Havva) Hıristiyanlık İle İlgili Bilgilerin Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yılmaz, A. (2009). Dinler Tarihi. Ankara: Alter Yayıncılık.
  • Yılmaz, M. (2017). Hukuk Tarihi Açısından Hıristiyanlık. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 3/3, s.12-31.
  • Yiğit. D. (2022). Kral VI (I). James Döneminde İskoçya’da ve İngiltere’de Cadı Avı. Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7/1, s.422-466.
  • Zeyzeveli, H. (2015). Hz. İsa’nın Akıbeti Hakkında Bazı Tespitler, Erişim Adresi: http://ti- entertainment.com/dosya/hzisaninakibeti.pdf
  • Zinkeisen, J. (2004). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. N. Erçeli (Çev.). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
APA ACAR h, KARTIN C (2022). Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. , 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
Chicago ACAR handan,KARTIN Cengiz Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. (2022): 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
MLA ACAR handan,KARTIN Cengiz Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. , 2022, ss.430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
AMA ACAR h,KARTIN C Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. . 2022; 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
Vancouver ACAR h,KARTIN C Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. . 2022; 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
IEEE ACAR h,KARTIN C "Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan." , ss.430 - 473, 2022. 10.30561/sinopusd.1193900
ISNAD ACAR, handan - KARTIN, Cengiz. "Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan". (2022), 430-473. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1193900
APA ACAR h, KARTIN C (2022). Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 6(2), 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
Chicago ACAR handan,KARTIN Cengiz Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi 6, no.2 (2022): 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
MLA ACAR handan,KARTIN Cengiz Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, vol.6, no.2, 2022, ss.430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
AMA ACAR h,KARTIN C Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi. 2022; 6(2): 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
Vancouver ACAR h,KARTIN C Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan. Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi. 2022; 6(2): 430 - 473. 10.30561/sinopusd.1193900
IEEE ACAR h,KARTIN C "Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan." Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 6, ss.430 - 473, 2022. 10.30561/sinopusd.1193900
ISNAD ACAR, handan - KARTIN, Cengiz. "Küçük Devlet, Büyük Güç: Vatikan". Sinop Üniversitesi sosyal bilimler dergisi 6/2 (2022), 430-473. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1193900