TY  - JOUR
TI  - Taha Abdurrahman’ın Fıkhı Ahlaka Dayandırma Çabası:  İ’timârî Fıkıhtan İ’timânî Fıkha Geçiş Önerisi
AB  - Taha Abdurrahman çağdaş meydan okumalara ilişkin incelemelerinde, bu meydan okumalara birinci derecede kaynaklık ettiğini düşündüğü Batılı paradigmayı eleştirmekle kalmamış, yanı sıra İslami telakkinin çağdaş meydan okumaların üstesinden gelmeyi zorlaştıran yönleri üzerine de eleştirel diyebileceğimiz değerlendirmeler serdetmiştir. Anılan meydan okumaların üstesinden ahlak merkezli bakışın hâkim kılınmasıyla gelinebileceğine vurgu yapan Taha Abdurrahman, bir Müslüman için bunun, varoluşunu Allah’ın emaneti bilen bir anlayışa bağlamak anlamına geleceğini belirtmiştir. Fıkhi düşünceyi de bu pradigma ışığında okumaya çalışan Taha Abdurrahman, fıkıh öğretisinin i’timârî fıkıh olarak kavramlaştırdığı emirgören yaklaşımı değil, i’timânî fıkıh olarak kavramlaştırdığı emanetgören yaklaşımı esas almasının gereğine işaret etmiştir. Kendine mal etme, benliği tahkim etme, maddi olanla kayıtlanma ve dini fıkha indirgeme şeklindeki olumsuzlukları bünyesinde barındıran i’timârî fıkıh telakkisinden ve onun beraberinde getirdiği tüm olumsuzluklardan uzak tutacak, buradan hareketle de gerek eşya ile gerekse de Allah’la sağlıklı bir ilişki kurmaya imkân verecek olan şey, fıkhı, manevi-ahlaki bir esasa dayandırmak olacaktır. Taha Abdurrahman’a göre işte bu esas, her şeyi Allah’ın emaneti bilmekle ve fıkhı, ahlaklanmayı sonuç verecek değerlerin tespitini de içine alacak bir genişliğe kavuşturmakla yakalanabilecektir. Böyle bir esas yakalanabildiğinde Allah-insan-âlem arasında i’timârî telakkinin kurmuş olduğu indirgemeci, sahiplenmeci, soyutlayıcı ve maddileştirici ilişki terk edilebilecek ve yerine, sahip olunan her şeyi Allah’ın emaneti gören bir bilinci tahkim edecek ve fıkhın ahlaklanmayı sonuç verecek bir faaliyete dönüşmesini sağlayacak bir yaklaşım geçebilecektir ki Taha Abdurrahman bu yaklaşımı i’timânî/emanetgören fıkıh anlayışı olarak isimlendirmektedir. İşte bu yazıda Taha Abdurrahman’ın önerdiği ahlak merkezli bakışın, fıkhî yaklaşıma sunacağı katkıyı ve çağdaş sorunların üstesinden gelmede fıkhi düşünceye sağlayacağı avantajları özet bir biçimde ele almaya çalışacağız, buradan hareketle de Taha Abdurrahman’ın fikriyatına esas teşkil eden kavramsal çerçeveyi daha yakından tanıma imkânı bulacağız.
AU  - Maşalı, Münteha
DO  - 10.37697/eskiyeni.1220759
PY  - 2023
JO  - Eskiyeni
IS  - 48
SN  - 1306-6218
SP  - 115
EP  - 134
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1162106
ER  -