KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ

KOÇ, Özlem; Doğan Yüksekol, Özlem; Baltacı, Nazlı

doi:10.21763/tjfmpc.1119611

KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ

Özlem KOÇ, (Tarsus Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Mersin, Türkiye)

Özlem DOĞAN YÜKSEKOL, (Munzur Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Tunceli, Türkiye)

Nazlı BALTACI (19 Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Samsun, Türkiye)

Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care

9 3

Yıl: 2023 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 31 - 41 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21763/tjfmpc.1119611 İndeks Tarihi: 16-05-2023

KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ

Öz:

Amaç: Kadınların serviks kanserinin erken teşhisine yönelik tarama programlarına ve serviks kanserine karşı geliştirilen Human Papilloma Virüs (HPV) aşısına yönelik bilgi ve tutumlarının belirlenmesi, serviks kanserinin önlenmesi açısından önemlidir. Bu nedenle bu araştırma kadınların serviks kanseri taramasına yönelik inançlarının HPV aşısına yönelik inançları ile ilişkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki bu araştırma üreme çağında bulunan 584 kadınla yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Kişisel Bilgi Formu, Rahim Ağzı Kanseri Taraması İnanç Ölçeği (RAKTİÖ) ve Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu ve Aşılamasına İlişkin Sağlık İnanç Modeli Ölçeği(HPVA-SİMÖ) ile toplandı. Bulgular: Katılımcıların, %82’si düzenli olarak kadın doğum muayenesi yaptırmadığını, %75,5’i smear ya da HPV testi yaptırmadığını, %96,6’sı HPV aşısı yaptırmadığını ifade etti. Katılımcıların RAKTİÖ toplam puan ortalamaları ile HPVA-SİMÖ yarar algısı alt boyutu(r=0,322, p<0,001 ), HPVA-SİMÖ duyarlılık algısı alt boyutu (r=0,252 p<0,001 ) ve HPVA-SİMÖ ciddiyet algısı alt boyutu(r=0,227, p<0,001 ) puan ortalamaları arasında zayıf ve çok zayıf düzeylerde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Sonuç: Araştırma sonucunda katılımcıların serviks kanseri taraması ile ilgili olumlu tutumları ile HPV aşısı yaptırma niyetleri ve tutumları arasında pozitif yönlü korelasyon olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelime: Serviks kanseri pap smear HPV aşısı.

THE RELATIONSHIP OF WOMEN'S CERVICAL CANCER SCREENING BELIEFS WITH THEIR BELIEFS ON HPV VACCINE

Öz:

Objective: Determining the knowledge and attitudes of women towards screening programs for the early detection of cervical cancer and the Human Papilloma Virus (HPV) vaccine developed against cervical cancer is important for the prevention of cervical cancer. Therefore, this study was conducted to determine the relationship between women's beliefs about cervical cancer screening and their beliefs about the HPV vaccine. Method: This descriptive and cross-sectional study was conducted with 584 women of reproductive age. The data of the study were collected with the Personal Information Form, Pap Smear Belief Questionnaire (PSBQ) and Health Belief Model Scale for Human Papilloma Virus and its Vaccination (HBMS-HPVV). Results: Of the participants, 82% stated that they did not have a regular obstetric examination, 75.5% did not have a smear or HPV test, 96.6% did not have HPV vaccination. The participants' total mean scores of PSBQ and the perception of benefit sub-dimension of HBMS-HPVV (r=0.322, p<0,001 ), the perception of susceptibility sub-dimension of HBMS-HPVV (r=0.252, p<0,001 ) and the perception of severity of HBMS-HPVV sub-dimension (r=0.227, p<0,001 ) mean score was found to have a positive and significant relationship at weak and very weak levels. Conclusion: As a result of the research, it was found that there was a positive correlation between the positive attitudes of the participants about cervical cancer screening and their intentions and attitudes to have HPV vaccination.

Anahtar Kelime: cervical cancer HPV vaccine pap smear

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Karasu AFG, Adanir I, Aydin S, Ilhan GK, Ofli T. Nurses’ knowledge and opinions on HPV vaccination: a cross-sectional study from Istanbul. Journal of Cancer Education 2019; 34: 98-104.
2. Short MB, Rosenthal SL, Sturm L, Black L, Loza M, Breitkopf D, Zimet GD. Adult women's attitudes toward the HPV vaccine. Journal of Women's Health 2010;19:1305-1311.
3. Ferlay J, Soerjomataram I, Dikshit R, Eser S, Mathers C, Rebelo M, Parkin DM, Forman D, Bray F. Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012. International Journal of Cancer2015; 136: E359-E386.
4. Türkiye Kanser İstatistikleri 2017. Ed. Kara F, Keskinkılıç B., T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017.pdf Ankara, 2021.
5. Ak M, Canbal M, Turan S. Aile hekimligi poliklinigine basvuran kadinlarda papsmear testinin farkindaliklarinin degerlendirilmesi. Konuralp Tip Dergisi 2010; 2: 1-4.
6. Güner H, Taşkıran Ç. Serviks kanseri epidemiyolojisi ve human papilloma virüs. Uzmanlık Sonrası Eğitim ve Güncel Gelişmeler Dergisi 2007; 4: 11-19.
7. Finocchario-Kessler S, Wexler C, Maloba M, Mabachi N, Ndikum-Moffor F, Bukusi E. Cervical cancer prevention and treatment research in Africa: a systematic review from a public health perspective. BMC women's health 2016; 16: 1-25.
8. Aydoğdu SGM, Özsoy Ü. Serviks kanseri ve HPV. Androloji Bülteni. 2018; 20: 25-29.
9. Basen Engquist K, Paskett ED, Buzaglo J, Miller SM, Schover L, Wenzel LB, Bodurka DC. Cervical Cancer: Behavioral factors related to screening, diagnosis, and survivors' quality of life. Cancer: Interdisciplinary International Journal of the American Cancer Society 2003; 98: 2009-2014.
10. Lockwood-Rayermann S. Characteristics of participation in cervical cancer screening. Cancer Nursing 2004;27(5):353-63
11. T.C Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kanser Dairesi Başkanlığı, Serviks Kanseri Taraması Ulusal Standartları, 2017.
12. Yanikkerem E, Selçuk A, Esmeray N. Women's attitude and beliefs about cervical cancer and Pap smear test by using the health belief model. Int J Cancer Clin Res 2018; 5: 102-111.
13. Giambi C, D'Ancona F, Del Manso M, De Mei B, Giovannelli I, Cattaneo C, Possenti V, Declich S. Exploring reasons for non-vaccination against human papillomavirus in Italy. BMC Infectious Diseases 2014; 14: 1-9.
14. Dodd RH, McCaffery KJ, Marlow LA, Ostini R, Zimet GD, Waller J. Knowledge of human papillomavirus (HPV) testing in the USA, the UK and Australia: an international survey. Sexually Transmitted Infections 2014; 90: 201-207.
15. Saylam K.G, Cihan F.G., Ataseven A, Özer İ, Turhan Can Z. On sekiz yaş üzeri kadınların genital verru, servikal kanser ve Human Papilloma virüs aşısı hakkında bilgi, tutum ve davranışları. Türk Dermatoloji Dergisi 2016; 10: 105-109.
16. Yılmaz B, Hat BN, Yürekli Y, Oskay Ü. Genç erişkinlerin human papilloma virüs (hpv) ve hpv aşisina ilişkin bilgi ve görüşleri: Analitik kesitsel bir çalişma. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021; 7(2): 138-148.
17. Ackerson K, Doane LS. Psychometric testing of the pap smear belief questionnaire: Measuring women’s attitudes and beliefs toward cervical cancer screening. Journal of Nursing Measurement 2017; 25: 77-89.
19. Gürel Z. Rahim ağzi kanseri taramasi inanç ölçeği‘nin (rakti ölçeği) türkçe‘ye uyarlanmasi ve ankara‘da bir üniversitenin 30 yaş ve üzeri kadin idari personelinin ulusal rahim ağzi kanseri tarama programina katilimi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi: Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara, 2020; 60-156.
18. Buron A, Auge JM, Sala M, Román M, Castells A, Macià F, Comas M, Guiriguet C, Bessa X, Castells X. Association between socioeconomic deprivation and colorectal cancer screening outcomes: Low uptake rates among the most and least deprived people. PLoS One, 2017; 12: e0179864.
20. Guvenc G, Seven M, Akyuz A. Health belief model scale for human papilloma virus and its vaccination: adaptation and psychometric testing. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology 2016; 29: 252-258.
21. Okunowo AA, Daramola ES, Soibi-Harry AP, Ezenwankwo FC, Kuku JO, Okunade KS, Anorlu RI. Women's knowledge of cervical cancer and uptake of Pap smear testing and the factors influencing it in a Nigerian tertiary hospital. Journal of Cancer Research and Practice 2018; 5: 105-111.
22. Uludağ G, Gamsızkan Z, SUNGUR MA. Kadınların serviks kanseri ve taraması ile ilgili sağlık inançlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2020; 10: 357-362.
23. Kim HW. Knowledge about human papillomavirus (HPV), and health beliefs and intention to recommend HPV vaccination for girls and boys among Korean health teachers. Vaccine 2012; 30: 5327-5334.
24. Yağız RA, Erciyas ŞK, Ertem G. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin serviks kanseri ile human papilloma virüs enfeksiyonu aşılamasına ilişkin sağlık inanç düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2022; 15(1): 40-49.
25. Van Dyne EA, Henley SJ, Saraiya M, Thomas CC, Markowitz LE, Benard VB. Trends in human papillomavirus–associated cancers—United States, 1999–2015. Morbidity and Mortality Weekly Report 2018; 67: 918.
26. Saei Ghare Naz M, Ebadi A, Darooneh T, Rashidi Fakari F, Kholosi Badr F, Ghasemi V, Ozgoli G. Cross-cultural adaptation and psychometric evaluation of the Pap smear belief questionnaire in Iranian women. Evidence Based Care 2018; 8: 27-34.
27. Durmaz S, Özvurmaz S, Adana F, ve Kurt F. Kadınlarda serviks kanserinin tanısına ilişkin tutum ve düzenli jinekolojik muayene ilişkisinin kesitsel olarak değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2021; 5(1): 26-36.
28. Gözüyeşil E, Düzgün AA, Aslan KSÜ. Kadınların serviks kanserinden korunma ve erken tanıya yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2019; 28(4): 229-238.
29. Yılmazel G, Duman NB. Knowledge, attitudes and beliefs about cervical cancer and human papilloma virus vaccination with related factors in Turkish university students. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 2014; 15(8): 3699-3704.
30. Altıntaş RY, Erciyas ŞK, Ertem G. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin serviks kanseri ile human papilloma virüs enfeksiyonu aşılamasına ilişkin sağlık inanç düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2022; 15(1): 40-49.
31. Marlow LA, Waller J, Evans RE, Wardle J. Predictors of interest in HPV vaccination: a study of British adolescents. Vaccine 2009; 27(18):2483-2488.
32. Leung SS, Leung I. Cervical cancer screening: knowledge, health perception and attendance rate among Hong Kong Chinese women. International Journal of Women's Health 2010; 2: 221.
33. Tonguc E, Gungor T, Var T, Kavak E, Yucel M, Uzunlar O. Knowledge about HPV, relation between HPV and cervix cancer and acceptance of HPV vaccine in women in eastern region of Turkey. Journal of Gynecologic Oncology 2013; 24: 7-13.
34. Nguyen TT, McPhee SJ, Gildengorin G, Nguyen T, Wong C, Lai KQ, Lam H, Mock J, Luong T-N, Bui-Tong N. Papanicolaou testing among Vietnamese Americans: results of a multifaceted intervention. American Journal of Preventive Medicine 2006; 31: 1-9.
35. Hansen LK, Feigl P, Modiano MR, Lopez JA, Sluder SE, Moinpour CM, Pauler DK, Meyskens FL. An educational program to increase cervical and breast cancer screening in Hispanic women: a Southwest Oncology Group study. Cancer Nursing, 2005; 28: 47-53.
36. Lam TK, Mc Phee SJ, Mock J, Wong C, Doan HT, Nguyen T, Lai KQ, Ha Iaconis T, Luong TN. Encouraging Vietnamese American women to obtain Pap tests through lay health worker outreach and media education. Journal of General Internal Medicine 2003; 18: 516-524.
37. Allin S, Masseria C, Mossialos E. Measuring socioeconomic differences in use of health care services by wealth versus by income. American Journal of Public Health 2009; 99: 1849-1855.
38. Gupta S, Sussman DA, Doubeni CA, Anderson DS, Day L, Deshpande AR, Joseph Elmunzer B, Laiyemo AO, Mendez J, Somsouk M. Challenges and possible solutions to colorectal cancer screening for the underserved. JNCI: Journal of the National Cancer Institute 2014; 106(4): 1-12.
39. Jakab Z, Marmot M. Social determinants of health in Europe. The Lancet 2012; 379: 103-105.
40. Kerner J, Liu J, Wang K, Fung S, Landry C, Lockwood G, Zitzelsberger L, Mai V. Canadian cancer screening disparities: a recent historical perspective. Current Oncology 2015; 22: 156-163.
41. Morère J-F, Eisinger F, Touboul C, Lhomel C, Couraud S, Viguier J. Decline in cancer screening in vulnerable populations? Results of the EDIFICE surveys. Current Oncology Reports 2018; 20: 1-7.
42. Urrutia M-T, Araya A, Jaque M-F. Why do Chilean women choose to have or not have Pap tests? Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 2017; 46: e3-e12.
43. Bai Y, Liu Q, Chen X, Gao Y, Gong H, Tan X, Zhang M, Tuo J, Zhang Y, Xiang Q. Protection motivation theory in predicting intention to receive cervical cancer screening in rural Chinese women. Psycho Oncology, 2018; 27: 442-449.
44. Gu C, Chan CW, Twinn S, Choi KC. The influence of knowledge and perception of the risk of cervical cancer on screening behavior in mainland Chinese women. Psycho Oncology, 2012; 21: 1299-1308.
45. Shea J, Klainin Yobas P, Mackey S. Young Singaporean women's knowledge of cervical cancer and pap smear screening: a descriptive study. Journal of Clinical Nursing, 2013; 22: 3310-3319.
46. Güner PD, Gözükara KH. Kadın hekimlerin çocuklarına human papilloma virus aşısı yaptırma kararını etkileyen faktörler. Ankara Medical Journal 2019; 19: 539-549.
47. Weiss TW, Rosenthal SL, Zimet GD. Attitudes toward HPV vaccination among women aged 27 to 45. International Scholarly Research Notices, 2011; 2011: 670318.
48. Özdemir S, Akkaya R, Karaşahin KE. Analysis of community-based studies related with knowledge, awareness, attitude, and behaviors towards HPV and HPV vaccine published in Turkey: A systematic review. Journal of the Turkish German Gynecological Association 2020; 21: 111.
49. Al-Dubai S, Alshagga MA, Al-Naggar RA, Al-Jashamy K, Baobaid MF, Tuang CP, Ab Kadir S. Knowledge, attitudes and barriers for human papilloma virus (HPV) vaccines among Malaysian women. Asian Pac J Cancer Prev 2010; 11: 887-892.
50. Dursun P, Altuntas B, Kuscu E, Ayhan A. Women's knowledge about human papillomavirus and their acceptance of HPV vaccine. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology 2009; 49: 202-206.

APA	KOÇ Ö, Doğan Yüksekol Ö, Baltacı N (2023). KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. , 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
Chicago	KOÇ Özlem,Doğan Yüksekol Özlem,Baltacı Nazlı KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. (2023): 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
MLA	KOÇ Özlem,Doğan Yüksekol Özlem,Baltacı Nazlı KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. , 2023, ss.31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
AMA	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. . 2023; 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
Vancouver	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. . 2023; 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
IEEE	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N "KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ." , ss.31 - 41, 2023. 10.21763/tjfmpc.1119611
ISNAD	KOÇ, Özlem vd. "KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ". (2023), 31-41. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1119611

APA	KOÇ Ö, Doğan Yüksekol Ö, Baltacı N (2023). KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 17(1), 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
Chicago	KOÇ Özlem,Doğan Yüksekol Özlem,Baltacı Nazlı KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 17, no.1 (2023): 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
MLA	KOÇ Özlem,Doğan Yüksekol Özlem,Baltacı Nazlı KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, vol.17, no.1, 2023, ss.31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
AMA	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2023; 17(1): 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
Vancouver	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2023; 17(1): 31 - 41. 10.21763/tjfmpc.1119611
IEEE	KOÇ Ö,Doğan Yüksekol Ö,Baltacı N "KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ." Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 17, ss.31 - 41, 2023. 10.21763/tjfmpc.1119611
ISNAD	KOÇ, Özlem vd. "KADINLARIN SERVİKS KANSERİ TARAMASI İNANÇLARININ HPV AŞISINA YÖNELİK İNANÇLARI İLE İLİŞKİSİ". Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 17/1 (2023), 31-41. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1119611