Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Güler, Serdar; Ersoy, İbrahim; Öğütveren, Muhammed Mürsel; Turker, Yasin; Kahraman, Fatih; Yilmaz, Ahmet Seyda; Oskay, Tülay; Adali, Mehmet Koray

Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Fatih KAHRAMAN, (Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği, Kütahya, Türkiye)

İbrahim ERSOY, (Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Ahmet Seyda YILMAZ, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Rize, Türkiye)

Tülay OSKAY, (Bucak Devlet Hastanesi Kardiyoloji Kliniği, Burdur, Türkiye)

Serdar GÜLER, (Acıpayam Devlet Hastanesi Kardiyoloji Kliniği, Denizli, Türkiye)

Mehmet Koray Adali, (Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Denizli, Türkiye)

Muhammed Mürsel ÖĞÜTVEREN, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Rize, Türkiye)

Yasin Turker (Özel Meddem Hastanesi Kardiyoloji Kliniği, Isparta, Türkiye)

MN Kardiyoloji

50 20

Yıl: 2023 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 14 - 19 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-05-2023

Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada stabil koroner arter hastalığı nedeniyle statin kullanması gereken hastaların statin bırakma nedenleri ve ilişkili kardiyovasküler olayların araştırılması planlandı. Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve çok merkezli olarak tasarlanan çalışmaya 4 farklı kardiyoloji polikliniğine ayaktan başvuran stabil koroner arter hastaları dahil edildi. Demografik özellikleri kaydedildi ve hastalar statin kullanıp kullanmadıklarına göre iki gruba ayrıldı. Statin kullanmakta olan ve kullanıp da bırakmış olan hasta grupları arasındaki klinik özellikler ve laboratuvar bulguları karşılaştırıldı. Statini bırakan hastaların statini neden bıraktıkları incelendi ve gruplar kardiyovasküler olay (anjina pektoris, revaskülarizasyon, akut miyokard enfarktüsü, atriyal fibrilasyon ve serebrovasküler olay) gelişimi açısından incelendi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 1.108 hastanın yaş ortalaması 64 (56 70) idi. Risk faktörleri ve kardiyovasküler hastalıklar bakımından her iki grup benzerdi fakat koroner arter baypas cerrahisi öyküsü statin bırakanlarda daha yüksekti (%30,7 (n=155) vs %22,2 (n=134), p=0,002) ve hiperlipidemi öyküsü statin kullananlarda daha yüksekti (%64,3 (n=388) vs %55,6 (n=281), p=0,004). Total kolesterol ve düşük dansiteli lipoprotein statin bırakanlarda daha yüksekti (p<0,001). Statini bırakan hasta sayısı 505 (%45,6) iken statine devam edenler 603 (%54,4) kişiydi. Statini hekim tarafından kesilen hastaların sayısı 214 (%42,4) idi. Statini bırakan hastalarda kardiyovasküler olay gelişimi istatistiki olarak daha fazlaydı (tüm değerler p<0,001). Sonuç: Stabil koroner arter hastalığı nedeniyle statin kullanması gereken hastalarda statin bırakma oranının oldukça fazla olduğu görüldü. Statini bırakanlarda kardiyovasküler olay gelişimi anlamlı olarak daha yüksekti. Bu bakımdan ülkemizde statin kullanımı ve gerekliliği açısından daha kalıcı çözümler üretilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Causes of Statin Inadherence and Discontinuation in Patients with Stable Coronary Heart Disease

Öz:

Objective: In this study, it was planned to investigate the reasons for statin withdrawal and related cardiovascular events in patients who needed to use statins due to stable coronary artery disease. Material and Method: Stable coronary artery disease patients admitted to 4 different cardiology outpatient clinics were included in this cross sectional and multicenter study. Demographic characteristics were recorded and patients were divided into two groups according to whether they used statins or not. The clinical features and laboratory findings were compared between the still statin using and discontinued groups. The reasons why patients discontinued their statins were examined and the groups were evaluated for the development of cardiovascular events (angina pectoris, revascularization, acute myocardial infarction, atrial fibrillation and cerebrovascular accident). Results: The mean age of 1108 patients included in the study was 64 (56 70). Both groups were similar in terms of risk factors and cardiovascular diseases, but a history of coronary artery bypass surgery was higher in those who discontinued statins (30.7% (n=155) vs 22.2% (n=134), p=0.002), and a history of hyperlipidemia was higher in statin users (%64.3 (n=388) vs 55.6% (n=281), p=0.004). Total cholesterol and low density lipoprotein were higher in statin quitters (p<0.001). The number of patients who discontinued statin was 505 (45.6%), while 603 (54.4%) patients continued to use statin. The number of patients whose statin was discontinued by the physician was 214 (42.4%). The development of cardiovascular events was statistically higher in patients who discontinued statin (all values p<0.001). Conclusion: It was observed that the rate of statin withdrawal was quite high in patients who needed to use statins due to stable coronary artery disease. The development of cardiovascular events was significantly higher in those who discontinued the statin. In this respect, it is necessary to produce more permanent solutions in terms of statin use and necessity in our country.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Anderson KM. Castelli WP. Levy D. Cholesterol and mortality. 30 years of followup from the Framingham study. JAMA. 1987;257(16):217680. doi: 10.1001/jama.257.16. 2176.
2. Stamler J. Daviglus M. Garside D. Dyer A. Greenland P. Neaton J. Relationship of Baseline Serum Cholesterol Levels in 3 Large Cohorts of Younger Men to Longterm Coronary, Cardiovascular, and AllCause Mortality and to Longevity. JAMA. 2000;284(3):3118.
3. Visseren FLJ. MacH F. Smulders YM. et al. 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. Eur Heart J. 2021;42(34):3227337.
4. Preiss D. Sattar N. Lipids, lipid modifying agents and cardiovascular risk: a review of the evidence. Clin Endocrinol (Oxf). 2009;70(6):81528.
5. Bonovas S. Nikolopoulos G. Sitaras NM. Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL cholesterol. Lancet. 2011;377(9767):715; author reply 7156.
6. Ho PM. Magid DJ. Shetterly SM. et al. Medication nonadherence is associated with a broad range of adverse outcomes in patients with coronary artery disease. Am Heart J. 2008;155(4):7729.
7. Rasmussen JN. Chong A. Alter DA. Relationship between adherence to evidencebased pharmacotherapy and longterm mortality after acute myocardial infarction. JAMA. 2007;297(2):17786.
8. Wei L. Wang J. Thompson P. Wong S. Struthers AD. Mac Donald TM. Adherence to statin treatment and readmission of patients after myocardial infarction: a six year follow up study. Heart. 2002;88(3):22933.
9. Heeschen C. Hamm CW. Laufs U. Snapinn S, Böhm M. White HD. Withdrawal of statins increases event rates in patients with acute coronary syndromes. Circulation. 2002;105(12):144652.
10. Doğan V. Başaran Ö. Özlek B. et al. Evaluation of perceptions, knowledge and compliance with guidelines in reallife practice: A survey on the undertreatment of hypercholesterolemia. Turk Kardiyol Dern Arş. 2019;47(7):599608.
11. Bayram F. Sonmez A. Haymana C. et al. Utilization of statins and LDLcholesterol target attainment in Turkish patients with type 2 diabetes a nationwide crosssectional study (TEMD dyslipidemia study). Lipids Health Dis. 2020;19(1):237.
12. Banach M. Stulc T. Dent R. Toth PP. Statin nonadherence and residual cardiovascular risk: There is need for substantial improvement. Int J Cardiol. 2016;225:18496. doi: 10.1016/j.ijcared.2016.09.075 .
13. Banach M. Rizzo M. Toth PP. et al. Statin intolerance an attempt at a unified definition. Position paper from an International Lipid Expert Panel. Arch Med Sci. 2015;11(1):123.
14. Stroes ES. Thompson PD. Corsini A. et al. Statinassociated muscle symptoms: impact on statin therapyEuropean Atherosclerosis Society Consensus Panel Statement on Assessment, Aetiology and Management. Eur Heart J. 2015;36(17):101222.
15. Tokgözoğlu L. Özdemir R. Altindağ R. et al. Patient characteristics and statin discontinuationrelated factors during treatment of hypercholesterolemia: An observational noninterventional study in patients with statin discontinuation (stay study). Turk Kardiyol Dern Arş. 2016;44(1):5364.
16. de Vera MA. Bhole V. Burns LC. Lacaille D. Impact of statin adherence on cardiovascular disease and mortality outcomes: a systematic review. Br J Clin Pharmacol. 2014;78(4):68498.
17. Gomez Sandoval YH. Braganza M. Daskalopoulou S. Statin discontinuation in highrisk patients: a systematic review of the evidence. Curr Pharm Des. 2011;17(33):366989.
18. Serban MC. Colantonio LD. Manthripragada AD. et al. Statin Intolerance and Risk of Coronary Heart Events and AllCause Mortality Following Myocardial Infarction. J Am Coll Cardiol. 2017;69(11):138695.
19. Bytyçi I. Penson PE. Mikhailidis DP. et al. Prevalence of statin intolerance: a metaanalysis. Eur Heart J. 2022;43 (34):321323.

APA	Kahraman F, Ersoy İ, Yilmaz A, Oskay T, Güler S, Adali M, Öğütveren M, Turker Y (2023). Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. , 14 - 19.
Chicago	Kahraman Fatih,Ersoy İbrahim,Yilmaz Ahmet Seyda,Oskay Tülay,Güler Serdar,Adali Mehmet Koray,Öğütveren Muhammed Mürsel,Turker Yasin Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. (2023): 14 - 19.
MLA	Kahraman Fatih,Ersoy İbrahim,Yilmaz Ahmet Seyda,Oskay Tülay,Güler Serdar,Adali Mehmet Koray,Öğütveren Muhammed Mürsel,Turker Yasin Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. , 2023, ss.14 - 19.
AMA	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. . 2023; 14 - 19.
Vancouver	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. . 2023; 14 - 19.
IEEE	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y "Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi." , ss.14 - 19, 2023.
ISNAD	Kahraman, Fatih vd. "Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi". (2023), 14-19.

APA	Kahraman F, Ersoy İ, Yilmaz A, Oskay T, Güler S, Adali M, Öğütveren M, Turker Y (2023). Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. MN Kardiyoloji, 30(1), 14 - 19.
Chicago	Kahraman Fatih,Ersoy İbrahim,Yilmaz Ahmet Seyda,Oskay Tülay,Güler Serdar,Adali Mehmet Koray,Öğütveren Muhammed Mürsel,Turker Yasin Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. MN Kardiyoloji 30, no.1 (2023): 14 - 19.
MLA	Kahraman Fatih,Ersoy İbrahim,Yilmaz Ahmet Seyda,Oskay Tülay,Güler Serdar,Adali Mehmet Koray,Öğütveren Muhammed Mürsel,Turker Yasin Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. MN Kardiyoloji, vol.30, no.1, 2023, ss.14 - 19.
AMA	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. MN Kardiyoloji. 2023; 30(1): 14 - 19.
Vancouver	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. MN Kardiyoloji. 2023; 30(1): 14 - 19.
IEEE	Kahraman F,Ersoy İ,Yilmaz A,Oskay T,Güler S,Adali M,Öğütveren M,Turker Y "Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi." MN Kardiyoloji, 30, ss.14 - 19, 2023.
ISNAD	Kahraman, Fatih vd. "Stabil Koroner Arter Hastalarında Statin Tedavi Uyumu ve Tedavi Bırakma Nedenlerinin Değerlendirilmesi". MN Kardiyoloji 30/1 (2023), 14-19.