Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri

Alimoglu, Orhan; Şimşek, Feride İrem; Hassan, Mohamed Yusuf; Farah, Hashim Mohamed; Özdilek, Nisanur; Fiqi, Abdirahman Mo'allim; Mohamed (Dufle), Osman Mahmud; Hassan, Mohamed  Mohamoud

doi:10.5505/vtd.2023.47827

Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri

Hashim Mohamed FARAH, (Benadir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Mogadişu, Somali)

Nisanur ÖZDİLEK, (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Afrika Sağlık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (MASAM), İstanbul, Türkiye)

Feride İrem ŞİMŞEK, (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Afrika Sağlık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (MASAM), İstanbul, Türkiye)

Abdirahman Mo'allim Fiqi, (Benadir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Mogadişu, Somali)

Mohamed Yusuf Hassan, (Benadir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Mogadişu, Somali)

Osman Mahmud Mohamed (Dufle), (Benadir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Gastroenteroloji & Hepatoloji Bilim Dalı, Mogadişu, Somali)

Mohamed Mohamoud Hassan, (Benadir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Kardiyoloji Bilim Dalı, Mogadişu, Somali)

Orhan ALİMOĞLU (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Van Tıp Dergisi

11 9

Yıl: 2023 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 94 - 98 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/vtd.2023.47827 İndeks Tarihi: 04-05-2023

Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri

Öz:

Amaç: Yaralanmalar dünya genelinde sıkça görülen sağlık sorunlarındandır. Patlamalar, yaralanmaların başlıca sebeplerindendir. Doğaçlama İnfilak Aygıtıları’nın (DİA) yaklaşık yarısına sebep olduğu patlamalar, dikkate değer sayıda insanın hayatını etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı 1 Ocak 2018- 31 Aralık 2018 tarihleri arasındaki, Somali’de bir hastanedeki DİA patlamaları sonucu yaralanıp sağ kurtulan hastaların demografik özelliklerini ve yaralanma paternlerini incelemektir. Gereç ve Yöntem: 907 hasta anket yoluyla prospektif ve kesitsel olarak değerlendirilmiştir. Verileri analiz etmek için SPSS programı kullanılmıştır. Bulgular: DİA patlamalarının yarıdan fazlası (%64.1, n=581) saldırı amaçlı yapılmış, %35.9’u (n=326) ise kazara gerçekleşmiştir. DİA hastalarının çoğunluğu genç ve erişkin nüfusu oluşturan 21-50 yaşlarındaki (n = 600, %66.1) kişilerdir. Bunu 20 yaşın altında 199 (%21.9) ve 50 yaşın üzerinde 108 (%11.9) birey izlemektedir. Yaralananların %65.1’i (n=590) erkek, %34.9’u (n=317) kadındır. DİA patlamaları sonucu ekstiremiteler (n = 580, % 63.9), abdomen (n = 235, % 25.9), baş-boyun (n = 85, % 9.4) ve diğer vücut kısımları (n = 7, % 0.8) yaralanmıştır. Hastanede uygulanan işlemler şu şekildedir: 520 (% 57.3) hastaya cerrahi eksplorasyon uygulanmıştır ve 387 (% 42.7) hastaya debridman yapılmıştır. Sonuç: Çalışmanın sonuçları DİA patlamalarından en sık yaralanan vücut bölgesinin ekstiremiteler olduğunu ve daha çok erkeklerin bu durumundan etkilendiğini göstermektedir. Olayın kapsamını daha iyi anlamak için ülke genelinde çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelime:

Pattern of Injuries from Improvised Explosive Devices Who Survived in Somalia

Öz:

Introduction: Injury is a common health problem globally. Explosions are one of the major causes of injuries. Explosions, about half of which are caused by Improvised Explosive Device (IED), impact on the lives of a considerable number of people. The objective of this study is to examine the demographic characteristics and injury patterns of patients who injured and survived in the one hospital of Somalia as a result of IED explosions between January 1-December 31, 2018. Materials and Methods: A prospective, cross-sectional study was conducted using a checklist of 907 patients identified and version 20 SPSS was used to analyze the data. Results: More than half (64.1%, n=581) of IED explosions were assault, and 35.9% (n=326) were accidental. The majority of IED patients are young adults aged 21-50 years (n = 600, 66.1%). This is followed by 199 (21.9%) individuals under the age of 20 and 108 (11.9%) over the age of 50. 65.1% (n=590) of the injured are men and 34.9% (n=317) are women. The extremities (n = 580, 63.9%), abdomen (n = 235, 25.9%), headneck (n = 85, 9.4%), and other body parts (n = 7, 0.8%) were injured by IED blasts. The procedures performed in the hospital were as follows: 520 (57.3 %) patients underwent surgical exploration and 387 (42.7 %) patients received debridement only. Conclusion: This study shows that most injured body part is extremities by IED explosions, and men are the most suffer from this condition. Studies should be done across the country to better understand the extent of the event.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. WHO. Injuries and violence (2021). https://www.who.int/news-room/factsheets/ detail/injuries-and-violence, (Erişim Tarih: 25 Ocak 2021).
2. CDC, WHO. Injury Surveillance Guidelines (2001). https://apps.who.int/iris/bitstream/handl e/10665/42451/9241591331.pdf;jsessionid =dff5b83ef821f69a15bbf0b14664ad1d?seq uence=1, (Erişim Tarihi: 2 Ocak 2021).
3. Overton I, Davies R, Tumchewics L. Action on Armed Violence (AOAV). Improvised Explosive Devices: Past, Present and Future (2020). https://reliefweb.int/report/world/improv ised-explosive-devices-past-present-andfuture, (Erişim Tarihi: 2 Ocak 2021).
4. National Academies and the Department of Homeland Security. IED Attack Improvised Explosive Devices. https://www.dhs.gov/xlibrary/assets/prep _ied_fact_sheet.pdf. (Erişim Tarihi: 2 Ocak 2021).
5. US Deparmant of Homeland Security. Bomb Threat Stand-off Chart. https://www.hsdl.org/?view&did=4506. (Erişim Tarihi: 2 Ocak 2021).
6. Chauhan R, Copeland CC, Murray M. (2018). Improvised Explosive Devices: Anesthetic Implications. Current Anesthesiology Reports, 8(1):71-77. doi: 10.1007/s40140-018-0260-y
7. Yang KH (Ed). (2018). Basic Finite Element Method as Applied to Injury Biomechanics. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/ar ticle/pii/B9780128098318000180?via%3Di hub.
8. Ramasamy A, Harrisson SE, Clasper JC, Stewart MP. (2008). Injuries from roadside improvised explosive devices. J Trauma, 65(4):910-914. doi: 10.1097/TA.0b013e3181848cf6
9. Kang DG, Lehman RA Jr, Carragee EJ. (2012). Wartime spine injuries: understanding the improvised explosive device and biophysics of blast trauma. Spine J, 12(9):849-857. doi: 10.1016/j.spinee.2011.11.014
10. Champion HR, Holcomb JB, Young LA. (2009). Injuries from explosions: physics, biophysics, pathology, and required research focus. J Trauma, 66(5):1468-1477. doi: 10.1097/TA.0b013e3181a27e7f
11. Dhaysane M. Roadside bomb blast kills 6 soldiers in Somalia (2020). https://www.aa.com.tr/en/africa/roadside -bomb-blast-kills-6-soldiers-insomalia/ 1999056. (Erişim Tarihi: 7 Ocak 2021).
12. Associated Press. Explosions in two Somali cities leave four dead (2020). https://www.theguardian.com/world/2020 /jul/04/explosions-in-two-somali-citiesleave- four-dead. (Erişim Tarihi: 7 Ocak 2021).
13. Anonymus, UN Assistance Mission in Somalia. Improvised Explosive Devices continue to pose a grave threat to civilians in Somalia (2018). https://reliefweb.int/report/somalia/impr ovised-explosive-devices-continue-posegrave- threat-civilians-somalia (Erişim Tarihi: 7 Ocak 2021).
14. Chianakwana GU, Mbonu OO, Egwuonwu AO, Azike J, Eleweke N, Ekwunife C, Agu KA. Mıssıle and blast ınjurıes ın nıgerıa - the southeast experıence. J West Afr Coll Surg, 7(4):18-33.
15. Ramasamy A, Hill AM, Clasper JC. (2009). Improvised explosive devices: pathophysiology, injury profiles and current medical management. J R Army Med Corps, 155(4):265-272. doi: 10.1136/jramc-155-04-05
16. Smith SA, DaCambra MP, McAlister VC. (2018). Impact of traumatic upperextremity amputation on the outcome of injury caused by an antipersonnel improvised explosive device. Can J Surg, 61(6):203-207. doi: 10.1503/cjs.014518
17. Meel BL. (2004). Incidence and patterns of violent and/or traumatic deaths between 1993 and 1999 in the Transkei region of South Africa. J Trauma, 57(1):125-129. doi: 10.1097/01.TA.0000101492.77304.0E
18. Omar MM, Sönmez RE, Hassan MY, Alimoğlu O. (2020). Prevalence of war vıctıms ın Madına Hospıtal Mogadıshu Somalıa. Bangladesh J. Medical Sci, 19(3): 401-403. doi: 10.3329/bjms.v19i3.45855
19. Alimoğlu O, Colapkulu N, Leblebici IM. (2019). The analysis of Sub-Saharan African surgical publications. IJHHS, 3(2):101-104. doi: 10.31344/ijhhs.v3i2.83
20. Kalayci M, Er S, Tahtabasi M. (2020). Bomb Explosion: Ocular Effects of Primary, Secondary and Tertiary Mechanisms. Clin Ophthalmol, 14:1145- 1151. doi: 10.2147/OPTH.S253438

APA	Farah H, Özdilek N, Şimşek F, Fiqi A, Hassan M, Mohamed (Dufle) O, Hassan M, Alimoglu O (2023). Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. , 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
Chicago	Farah Hashim Mohamed,Özdilek Nisanur,Şimşek Feride İrem,Fiqi Abdirahman Mo'allim,Hassan Mohamed Yusuf,Mohamed (Dufle) Osman Mahmud,Hassan Mohamed Mohamoud,Alimoglu Orhan Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. (2023): 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
MLA	Farah Hashim Mohamed,Özdilek Nisanur,Şimşek Feride İrem,Fiqi Abdirahman Mo'allim,Hassan Mohamed Yusuf,Mohamed (Dufle) Osman Mahmud,Hassan Mohamed Mohamoud,Alimoglu Orhan Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. , 2023, ss.94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
AMA	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. . 2023; 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
Vancouver	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. . 2023; 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
IEEE	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O "Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri." , ss.94 - 98, 2023. 10.5505/vtd.2023.47827
ISNAD	Farah, Hashim Mohamed vd. "Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri". (2023), 94-98. https://doi.org/10.5505/vtd.2023.47827

APA	Farah H, Özdilek N, Şimşek F, Fiqi A, Hassan M, Mohamed (Dufle) O, Hassan M, Alimoglu O (2023). Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. Van Tıp Dergisi, 30(1), 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
Chicago	Farah Hashim Mohamed,Özdilek Nisanur,Şimşek Feride İrem,Fiqi Abdirahman Mo'allim,Hassan Mohamed Yusuf,Mohamed (Dufle) Osman Mahmud,Hassan Mohamed Mohamoud,Alimoglu Orhan Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. Van Tıp Dergisi 30, no.1 (2023): 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
MLA	Farah Hashim Mohamed,Özdilek Nisanur,Şimşek Feride İrem,Fiqi Abdirahman Mo'allim,Hassan Mohamed Yusuf,Mohamed (Dufle) Osman Mahmud,Hassan Mohamed Mohamoud,Alimoglu Orhan Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. Van Tıp Dergisi, vol.30, no.1, 2023, ss.94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
AMA	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. Van Tıp Dergisi. 2023; 30(1): 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
Vancouver	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri. Van Tıp Dergisi. 2023; 30(1): 94 - 98. 10.5505/vtd.2023.47827
IEEE	Farah H,Özdilek N,Şimşek F,Fiqi A,Hassan M,Mohamed (Dufle) O,Hassan M,Alimoglu O "Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri." Van Tıp Dergisi, 30, ss.94 - 98, 2023. 10.5505/vtd.2023.47827
ISNAD	Farah, Hashim Mohamed vd. "Somali’de Doğaçlama İnfilak Aygıtı Patlamalarında Sağ Kalanların Yaralanma Paternleri". Van Tıp Dergisi 30/1 (2023), 94-98. https://doi.org/10.5505/vtd.2023.47827