Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma

İçer, Mehmet Arif; Gezmen Karadağ, Makbule

doi:10.33076/2023.BDD.1733

Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma

Mehmet Arif İÇER, (Amasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Amasya, Türkiye)

Makbule GEZMEN KARADAĞ (Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Beslenme ve Diyet Dergisi

10 4

Yıl: 2023 Cilt: 51 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 39 - 49 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33076/2023.BDD.1733 İndeks Tarihi: 07-08-2023

Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma

Öz:

Amaç: Müslüman nüfusundaki hızlı büyüme, artan farkındalık ve gayrimüslimler arasında helal gıda tüketimine yönelik artan popülarite helal gıda pazarının giderek daha fazla önem kazanan bir pazar haline gelmesini sağlamıştır. Bu araştırmada Türkiye’deki yetişkin tüketicilerin helal gıdaya yönelik bilgi, tutum ve tercihlerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bireyler ve Yöntem: Bu çalışma yaşları 18-65 yıl arasında değişen 296 erkek ve 297 kadın olmak üzere toplam 593 birey üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada anket formuyla katılımcılara ait tanımlayıcı bilgiler ve helal gıda ile ilgili bilgi, tutum ve tercihlerinin ölçülmesine yönelik bilgiler sorgulanmıştır. Bulgular: Çalışmada helal gıdanın tanımını doğru bilenlerin oranı kadın bireylerde erkeklerden daha yüksekken (erkek bireylerde %64.5, kadın bireylerde %75.4) (p<0.05), satın alınan ürünün helal olup olmadığına dikkat etme oranı ise erkek bireylerde daha yüksektir (p<0.05). Kadın bireylerde ve toplam katılımcılarda helal gıdanın tanımını doğru bilenlerin bilmeyenlere göre “İşlenmiş gıdalar helal gıda kapsamına girer mi?” sorusuna daha yüksek bir oranla evet yanıtını verdiği görülmektedir (p<0.05). Ayrıca, alınan ürünün helal gıda olmama endişesini en aza indirmek için erkek bireylerin en yüksek oranla (%32.8) bildiği yerden almayı tercih ettiği, kadın bireylerin ise en yüksek oranla (%33.7) ürünün içeriğini incelerim seçeneğini seçtiği görülmektedir (p<0.001). Sonuç: Çalışmadan elde edilen sonuçlar, helal gıdanın tanımının doğru bilinmesinin helal gıda ile ilgili bilgi düzeyini etkilediği ve satın alım tercihini belirleyen faktörler içerisinde “Helal gıda” kavramının erkek cinsiyette daha önemli bir yere sahip olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca, çalışma verileri kadın bireylerin helal gıda olmayan ürün tüketiminden kaçınmak için besin etiketlerine ve helal sertifikaya daha fazla dikkat etmiş olabileceklerini düşündürmektedir.

Anahtar Kelime: Helal gıda helal sertifika tüketici bilgisi tüketici tutumu

Consumers’ Knowledge, Attitudes and Choices towards Halal Food: An Observational Descriptive Study

Öz:

Aim: The rapid growth in the Muslim population, increasing awareness, and increasing popularity of halal food consumption among non-Muslims have made the halal food market an increasingly important market. This research, aimed to evaluate the knowledge, attitudes, and choices of adult consumers toward halal food in Turkey. Subjects and Method: This study was conducted on a total of 593 individuals, 296 males and 297 females, aged between 18-65 years. The participants’ descriptive information and information about measuring their knowledge, attitudes, and choices about halal food were questioned with a questionnaire. Results: While the rate of those who knew the definition of halal food correctly was higher in females (64.5% in men, 75.4% in women) (p<0.05), the rate of paying attention to whether the purchased product was halal was higher in males (p<0.05). It was found that those who knew the definition of halal food correctly by both females and total participants, who answered as yes to the “Do processed foods fall within the scope of halal food?” question were in higher rates (p<0.05). Additionally, in order to minimize the concern that the product was not halal food, male individuals preferred to buy the food from the same place they knew (32.8%), while female individuals preferred to examine the content of the product (33.7%) (p<0.001). Conclusion: The results of the study indicate that knowing the correct definition of halal food affects the level of knowledge about halal food and that the concept of “Halal food” has a more important place in the male gender among the factors that determine the purchasing preference. In addition, the study data suggest that female individuals may have paid more attention to food labels and halal certification to avoid the consumption of non-halal food products.

Anahtar Kelime: Halal food halal certification consumer knowledge consumer attitude

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. İçer M, Bulduk S. Dini inançların besin alımı, beslenme alışkanlıkları ve yapay beslenme uygulamaları üzerindeki etkileri. Sağlik Bilimlerinde Akademik Çalışmalar. Ed. Dolicanın Z, Oğuz KF.), 2018. ISBN • 978-9940-540-42-5.
2. Ayers S, Baum A, McManus C, Newman S, Wallston K, Weinman J, West R, editors. Cambridge Handbook of Psychology, Health and Medicine. Cambridge University Press. 2nd Ed. 2007. ISBN • 9780511543579
3. Rucker RB, Rucker MR. Nutrition: ethical issues and challenges. Nutrition Research. 2016;36(11):1183-92.
4. Awan HM, Siddiquei AN, Haider Z. Factors affecting Halal purchase intention–evidence from Pakistan’s Halal food sector. Management Research Review. 2015;38(6):640-60.
5. Eliasi JR, Dwyer JT. Kosher and Halal: religious observances affecting dietary intakes. (The Business of Dietetics). Journal of the American Dietetic Association. 2002;102(7):911-4.
6. Temporal P. Islamic branding and marketing: Creating a global Islamic business: John Wiley & Sons; 2011.
7. Wibawa BM, Pranindyasari C, Bhawika GW, Mardhotillah RR. Discovering the importance of halal tourism for Indonesian Muslim travelers: perceptions and behaviors when traveling to a non-Muslim destination. Journal of Islamic Marketing. 2021;14(1):61-81.
8. Ali A, Sherwani M, Ali A, Ali Z, Sherwani M. Investigating the antecedents of halal brand product purchase intention: an empirical investigation. Journal of Islamic Marketing. 2021;12(7):1339-62.
9. Iranmanesh M, Senali MG, Ghobakhloo M, Nikbin D, Abbasi GA. Customer behaviour towards halal food: a systematic review and agenda for future research. Journal of Islamic Marketing. 2022;13(9):1901-17.
10. Kazkondu İ, Şalli G, Kadam S. Mutfak Personelinin Helâl Gıda Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Ölçülmesi. Proceedings Books. 2017:1156.
11. Ali B. Türkiye’de helal (mahzursuz) gıda ve helal belgelendirme sistemi. Electronic Journal of Food Technologies. 2012;7(1):51-61.
12. Al-Ansi A, Olya HG, Han H. Effect of general risk on trust, satisfaction, and recommendation intention for halal food. International Journal of Hospitality Management. 2019;83:210-9.
13. Olya HG, Al-Ansi A. Risk assessment of halal products and services: Implication for tourism industry. Tourism Management. 2018;65:279-91.
14. Türkiye İstatistik Kurumu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2022. 06.02.2023. Erişim: https://data. tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
15. Haque A, Sarwar A, Yasmin F, Tarofder AK, Hossain MA. Non-Muslim consumers’ perception toward purchasing halal food products in Malaysia. Journal of Islamic marketing. 2015.
16. Ayyub RM. Exploring perceptions of non-Muslims towards Halal foods in UK. British Food Journal. 2015.
17. Schlegelmilch BB, Khan MM, editors. Animosity against religious minorities: A conceptual model of antecedents and intentions to purchase products with religious endorsements. Marketing in Transition: Scarcity, Globalism, & Sustainability: Proceedings of the 2009 World Marketing Congress; 2015: Springer.
18. Demirer B, Özdemir M. Helâl Gıda ve Gıda Etiketi. Academic Platform Journal of Halal Lifestyle. 2020;2(2):102-8.
19. Commission CA. General guidelines for the use of the term “HALAL”. Adopted by the Codex Alimentarius Commission at its 22nd Session. 1997.
20. Batu A, Regenstein JM, Dogan IS. Gelatin Issues in Halal Food Processing for Muslim Societies. Electronic Turkish Studies. 2015;10(14).
21. Jovanović B. Critical review of public health regulations of titanium dioxide, a human food additive. Integrated environmental assessment and management. 2015;11(1):10-20.
22. Boutillier S, Fourmentin S, Laperche B. Food additives and the future of health: An analysis of the ongoing controversy on titanium dioxide. Futures. 2020;122:102598.
23. Demir G, Gökoğlu F, Kiliçkalkan B, Baş BB, Altunel H. Kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Food and Health. 2020;6(4):225-37.
24. Bazhan M, Mirghotbi M, Amiri Z. Food labels: An analysis of the consumers’ reasons for non-use. Archives of Advances in Biosciences. 2015;6(1).
25. CIA-Central Intelligence Agency. February 27, 2023. Available at: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/turkey-turkiye/ Accessed March 11, 2023.
26. Varinli İ, Erdem E, Avcılar MY. Exploring the factors affecting purchase intention of halal certified foods in Turkey: A pls-path modeling study. European Journal of Business and Management. 2016;8(4):68-78.
27. Rarick C, Falk G, Barczyk C, Feldman L. Marketing to Muslims: The growing importance of Halal products. Journal of the international academy for case studies. 2012;18(2):101-6.
28. Oflaç BS, Göçer A. Genç tüketicilerin algilanan çevresel bilgi düzeyleri ve eko-etiketli ürünlere karşi yaklaşimlari üzerine bir çalişma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015;17(2):216-28.
29. Mumuni AG, Veeck A, Luqmani M, Quraeshi ZA, Kamarulzaman Y. Religious identity, community and religious minorities’ search efforts for religiously sanctioned food: The case of halal food in non Muslim majority markets. International Journal of Consumer Studies. 2018;42(6):586-98.
30. Nurhayati T, Hendar H. Personal intrinsic religiosity and product knowledge on halal product purchase intention: Role of halal product awareness. Journal of Islamic Marketing. 2020;11(3):603-20.
31. Khalek AA. Young consumers’ attitude towards halal food outlets and JAKIM’s halal certification in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2014;121:26-34.
32. Azam A. An empirical study on non-Muslim’s packaged halal food manufacturers: Saudi Arabian consumers’ purchase intention. Journal of Islamic Marketing. 2016.
33. Ozturk A. The effect of halal product knowledge, halal awareness, perceived psychological risk and halal product attitude on purchasing intention. Business and Economics Research Journal. 2022;13(1):127-41.

APA	İçer M, Gezmen Karadağ M (2023). Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. , 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
Chicago	İçer Mehmet Arif,Gezmen Karadağ Makbule Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. (2023): 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
MLA	İçer Mehmet Arif,Gezmen Karadağ Makbule Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. , 2023, ss.39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
AMA	İçer M,Gezmen Karadağ M Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. . 2023; 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
Vancouver	İçer M,Gezmen Karadağ M Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. . 2023; 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
IEEE	İçer M,Gezmen Karadağ M "Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma." , ss.39 - 49, 2023. 10.33076/2023.BDD.1733
ISNAD	İçer, Mehmet Arif - Gezmen Karadağ, Makbule. "Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma". (2023), 39-49. https://doi.org/10.33076/2023.BDD.1733

APA	İçer M, Gezmen Karadağ M (2023). Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 51(1), 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
Chicago	İçer Mehmet Arif,Gezmen Karadağ Makbule Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi 51, no.1 (2023): 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
MLA	İçer Mehmet Arif,Gezmen Karadağ Makbule Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.51, no.1, 2023, ss.39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
AMA	İçer M,Gezmen Karadağ M Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2023; 51(1): 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
Vancouver	İçer M,Gezmen Karadağ M Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2023; 51(1): 39 - 49. 10.33076/2023.BDD.1733
IEEE	İçer M,Gezmen Karadağ M "Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma." Beslenme ve Diyet Dergisi, 51, ss.39 - 49, 2023. 10.33076/2023.BDD.1733
ISNAD	İçer, Mehmet Arif - Gezmen Karadağ, Makbule. "Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Bilgi, Tutum ve Tercihleri: Gözlemsel Tanımlayıcı Bir Çalışma". Beslenme ve Diyet Dergisi 51/1 (2023), 39-49. https://doi.org/10.33076/2023.BDD.1733