EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI

Yıl: 2022 Cilt: 18 Sayı: 63 Sayfa Aralığı: 284 - 308 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-05-2023

EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI

Öz:
Sezai Karakoç 2021 yılında “Uzatma dünya sürgünümü benim” dediği sevgilisine kavuşmuştur. Ar- dında pek çok eser bırakan İkinci Yeni Akımının kıymetli şairi & yazarı & düşünürünün eserleri Türk Edebiyatı’nın güzide parçalarını oluşturmakla beraber çeşitli akademik alanlara da kaynaklık edebile- cek niteliktedirler. Bu alanlardan biri de ekolojidir. Ekolojik düşünce, batıda 17. Yüzyıldan sonra ortaya çıkan, insanın doğaya efendi olma durumu ve mekanik evren görüşlerinin post-modern düşüncelerle sarsılmasının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ekolojik düşünceler incelendiğinde, modernleşme eleş- tirisiyle ortaya çıkmış olmaları, özellikle derin ve tinsel ekolojik düşüncelerin modernleşmenin getir- diklerine zıtlıkları ve taşıdıkları manevi yanları açısından Sezai Karakoç’un doğa ve tabiat algısıyla örtüşmektedir. Derin ve tinsel ekolojik düşünceler insanı doğayla bütünleştiren önermeler sunmakta, bunları kadim kültürlere, geleneklere, ilahi olan ve olmayan dinlere dayandırmaktadırlar. Sezai Kara- koç’un eserleri incelendiğinde ciddi bir modernleşme eleştirisi, modernleşmenin insanı tabiattan kopar- dığı görülmektedir. Onun eserlerinin tabiat algısı da kültür, gelenek ve maneviyata dayanmaktadır. Ardında bıraktığı eserlerinde sıklıkla yağmur, deniz, güneş, gül, nehir, dağ, incir gibi tabiat unsurları manevi yönleriyle sıklıkla yer almaktadır. Ayrıca eserlerinde modernleşme sonucu ortaya çıkan doğadan kopuk kentler ve bu kentlerde betonlara hapsolmuş insanın krizi de eko-eleştiri şeklinde ifade edilmektedir. Bu krizdeki insanın maneviyata ve doğa dönmesi ile krizden kurtulacağı aksi takdirde betonlar arasında yok olup gideceği öğütlenmektedir.
Anahtar Kelime:

SEZAİ KARAKOÇ’S PERCEPTION OF NATURE AT THE CROSSING OF ECOLOGICAL THOUGHTS AND THE ISLAMIC RELIGION’S PERSPECTIVE TO THE ENVIRONMENT

Öz:
Sezai Karakoç met her lover in 2021, whom she said “Don’t extend my World exile”. The works of the valuable poet & writer & thinker of the Second New Movement, who left many works behind, are in the quality of being a source for various academic fields as well as forming the distinguished parts of Turkish Literature. One of these fields is ecology. Ecological thought emerged after the 17th century in the West, after the state of being the master of nature and the mechanical universe views were shaken by post-modern thoughts. When ecological thoughts are examined, the fact that they emerged with the criticism of modernization, especially in terms of the contrast of deep and spiritual ecological thoughts to those brought by modernization and the spiritual aspects they carry, coincide with Sezai Karakoç’s perception of nature and nature. Deep and spiritual ecological thoughts offer propositions that integrate people with nature and base them on ancient cultures, traditions, divine and non-divine religions. When the works of Sezai Karakoç are examined, it is seen that there is a serious criticism of modernization, that modernization separates people from nature. The perception of nature in her works is also based on culture, tradition and spirituality. In the works she left behind, natural elements such as rain, sea, sun, rose, river, mountain and fig are often included. In addition, the cities disconnected from nature that emerged as a result of modernization and the crisis of the people trapped in concrete in these cities are also expressed as eco-criticism. It is advised that the person in this crisis will get rid of the crisis by returning to spirituality and nature, otherwise she will disappear among the concrete.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgül, Ç. (2018). Doğal Kaynaklar, Savaşlar ve Kadınlar: Natural Resources, Wars and Women. Kebikec: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, 45, 205-219.
  • Altun, F. (2005). Modernleşme Kuramı. Küre.
  • Altunoğlu, M. (2017). Bir Sosyal Hareket Olarak Tinsel Ekoloji: Çevre Sorunlarına Maneviyatçı Çözüm. İçinde Yeşil ve Siyaset Siyasal Ekoloji Üzerine Yazılar (2. Baskı). Liberte.
  • Beriş, H. E. (2016). Siyasetin Yüzleri. Tezkire.
  • Capra, F. (1989). Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası. İnsan Yayınları.
  • Capra, F. (1994). Sistem Açısından Dünyamız. G. Tamkoç (Dü.) içinde, Derin Ekoloji (s. 35-42). İzmir: Ege.
  • Capra, F. (1995). Deep Ecology: A New Paradigm. İçinde Deep Ecology for the Twenty-First Century. Shamnhala.
  • Coşkun, S. (2009). Mekandaki Medeniyet-Medeniyetteki Mekan: Sezai Karakoç’un Şiirinde Mekan-Medeniyet İlişkisi Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22, 235-257.
  • Çiğdem, A. (1997). Toplum, Doğa ve Eko-Politik Hareketler. Birikim Dergisi, 98, 31-38.
  • Çüçen, A. (2011). Derin Ekoloji. International Symposium on Kazdağları.
  • Demirağ, D. (2017). Doğayı Yardıma Çağırmak: Anarşist Ekolojizm. İçinde Yeşil ve Siyaset Siyasal Ekoloji Üzerine Yazılar (2. Baskı, ss. 331-385). Liberte.
  • Devall, B. (1994). Ekolojik Benliğimiz. İçinde Derin Ekoloji (ss. 43-56). Ege.
  • Durkheim, E. (2011). Dini hayatın ilkel biçimleri. Eskiyeni Yayınları.
  • Elkins, S. (1994). Mistik Ekolojik Politika. Birikim Dergisi, 57-58.
  • Furtana, F. (2014). Sezai Karakoç Şiirlerinde Tabiat ve Kültür Unsurları. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(4), 41-48. https://doi.org/10.18493/kmusekad.36553
  • Görmez, K. (2020). Çevre Sorunları (5. Basım). Nobel.
  • Heywood, A. (2016). Siyasi İdeolojiler. BB101.
  • Horkheimer, M., & Adorno, T. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar. Kabalcı.
  • Karakoç, S. (1989). Son İstasyona Doğru. Diriliş, 7(56).
  • Karakoç, S. (2014). Gündönümü (9. Baskı). Diriliş Yayınları.
  • Karakoç, S. (2021a). Gün Doğmadan (28. Baskı). Diriliş Yayınları.
  • Karakoç, S. (2021b). İnsanlığın Dirilişi (40. Baskı). Diriliş Yayınları.
  • Keleş, R., & Hamamcı, C. (1998). Çevrebilim (3. Baskı). İmge.
  • Kesebir, E. (2016). Sezai Karakoç’un Medeniyet Tasavvurunda Tabiat. 3rd International Symposium on Environment and Morality (ISEM2016) 4-6 Nov 2016 Alanya/ Antalya - Turkey. https://i-sem.info/PastConferences/ISEM2016/ISEM2016/ Allpapers/11-ISEM2016ID73.htm
  • Merchant, C. (1992). Radical Ecology. Routledge.
  • Metzner, R. (1994). Ekoloji Çağı. İçinde Derin Ekoloji. Ege.
  • Naess, A. (1994). Derin Ekolojinin Temelleri. İçinde Derin Ekoloji. Ege.
  • Naess, A. (1995a). The Deep Ecological Movement Some Philosophical Aspects. İçinde Deep Ecology for the Twenty-First Century. Shamnhala.
  • Naess, A. (1995b). The Shallow And The Deep, Longrange Ecology Movements A Summary. İçinde Deep Ecology for the Twenty-First Century (ss. 151-155). Shamnhala.
  • Nasr, S. H. (1990). Islam And The Envıronmental Crısıs. 20.
  • Önder, T. (2001). Bir “Yeni Toplumsal Hareket” Olarak Ekoloji Hareketinin Gelişimi Ve İdeolojik Yönelimleri. Gazi Üniversitesi.
  • Önder, T. (2003). Derin Ekoloji Üzerine. Lİberal Düşünce, 8(30-31), 95-111.
  • Şahin, Ü. (2017). Yeşil Düşünce. İçinde Yeşil ve Syaset Siyasal Ekoloji Üzerine Yazılar (2. Baskı, ss. 17-73). Liberte.
  • Taylor, C. (2020). Modernliğin Sıkıntıları (4. Basım). İstanbul: Ayrıntı.
  • Touraine, A. (2012). Modernliğin Eleştirisi (8. Basım). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Yaylı, H., & Yaslıkaya, R. (2015). İnsan Doğa İlişkisi Tasarımında Radikal Dönüşüm: Derin Ekoloji. International journal of Science Culture and Sport, 3(11), 452-452. https://doi.org/10.14486/IJSCS312
  • Yaylı, H., & Çelik, V. (2011). Çevre Sorunlarının Çözümü İçin Radikal Bir Öneri: Derin Ekoloji. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 369-377.
  • Yücel, A., & Konak, N. (2021). Derin ekoloji ve İslam’da insan-doğa İlişkisi. NOSYON: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 8, 28-38.
APA Kara P (2022). EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. , 284 - 308.
Chicago Kara Pelin Sultan EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. (2022): 284 - 308.
MLA Kara Pelin Sultan EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. , 2022, ss.284 - 308.
AMA Kara P EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. . 2022; 284 - 308.
Vancouver Kara P EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. . 2022; 284 - 308.
IEEE Kara P "EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI." , ss.284 - 308, 2022.
ISNAD Kara, Pelin Sultan. "EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI". (2022), 284-308.
APA Kara P (2022). EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 18(63), 284 - 308.
Chicago Kara Pelin Sultan EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. Muhafazakar Düşünce Dergisi 18, no.63 (2022): 284 - 308.
MLA Kara Pelin Sultan EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. Muhafazakar Düşünce Dergisi, vol.18, no.63, 2022, ss.284 - 308.
AMA Kara P EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2022; 18(63): 284 - 308.
Vancouver Kara P EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2022; 18(63): 284 - 308.
IEEE Kara P "EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI." Muhafazakar Düşünce Dergisi, 18, ss.284 - 308, 2022.
ISNAD Kara, Pelin Sultan. "EKOLOJİK DÜŞÜNCELER VE İSLAM DİNİNİN ÇEVREYE BAKIŞININ KESİŞİMİNDE SEZAİ KARAKOÇ’UN TABİAT DOĞA ALGISI". Muhafazakar Düşünce Dergisi 18/63 (2022), 284-308.