THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS
Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 141 - 167 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.33431/belgi.1029606 İndeks Tarihi: 06-05-2023
THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS
Öz: Opium poppy that is one of the native crops of Anatolia has been known for centuries in the Mediterranean geography. Opium that was one of the important commodities in the 19th century is a juice of opium poppy. Opium poppy is a multi-dimensional crop. In this context, it is in the group of oil crop, forage crop, cash crop, and medicinal and aromatic plants. Since it is medicinal and aromatic plants, it is demanded by pharmaceutical industry. However, opium is considered as one of the reasons of drug addiction at the same time. From this aspect, opium poppy is both remedy and poison for humanity. In other words, it contains two contradictions within itself such as both therapeutical drug and narcotic drug at the same time. This study analyses the social, political, and economic dynamics of opium in Eastern Thrace within the context of the opium policy of Turkey and opium issue at an international level in the 20th century. In fact, in pursuit of the Balkan Wars of 1912- 1913, the loss of Dedeağaç Port and the Western Thrace hinterlands of Edirne directed the region to İstanbul market. As it is in the example of opium, this situation caused the economic competition of Eastern Thrace with Anatolian provinces. This study analyses the production of poppy seed and opium juice in Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul (European side) and Çanakkale (European side) between 1927 and 1933. The opium juice produced in Eastern Thrace supplied the demands of raw material of the pharmaceutical industries in İstanbul. However, the data that take part in literature as to opium poppy farming in Thrace is very limited and dispersed. This study observes the local press of the region, the reports of Turkish Statistical Institute, the Official Gazette, proceedings of the parliaments, and the public records of the Presidency of the Republic of Turkey as primary sources and the secondary literature. Thus, the reasons for the encouragement of opium cultivation in Eastern Thrace, opium poppy farming, the production of opium, and marketing mechanisms in the period concerned. In this context, it provides a new perspective considering the geographical position of Thrace.
Anahtar Kelime: DOĞU TRAKYA’NIN AFYON TARİHİ (1927-1933): İÇ VE DIŞ DİNAMİKLER
Öz: Anadolu’nun yerli ürünlerinden biri olan haşhaş Akdeniz coğrafyasında yüzyıllardır bilinmektedir. 19. yüzyılda önemli bir ticari meta olan afyon haşhaşın özsuyudur. Haşhaş çok yönlü bir bitkidir. Bu bağlamda haşhaş yağ bitkisi, yem bitkisi, endüstri bitkisi ve tıbbi aromatik bitkiler gurubunda değerlendirilmektedir. Afyon tıbbi aromatik bitki olduğundan eczacılık endüstrisi tarafından talep edilmektedir. Ancak afyon aynı zamanda uyuşturucu bağımlılığının da bir nedeni olarak değerlendirilmektedir. Bir diğer ifade ile afyon hem tedavi edici ilaç hem de uyuşturucu gibi iki zıt özelliği aynı anda barındırmaktadır. Bu yönüyle de afyon, insanlık için hem bir deva hem de bir zehirdir. Bu çalışma 20. yüzyılda Türkiye’nin afyon siyaseti ve uluslararası alanda afyon konusu bağlamında Doğu Trakya’daki afyonun toplumsal, iktisadi ve siyasi dinamiklerini incelemektedir. Nitekim Balkan Savaşlarının ardından Edirne’nin Dedeağaç Limanı ve Batı Trakya hinterlandını kaybetmiş olması bölgeyi İstanbul piyasasına yönlendirmiştir. Bu durum afyon örneğinde olduğu gibi Doğu Trakya’nın Anadolu vilayetleri ile iktisadi bir yarışa neden olmuştur. Bu çalışma 1927 ve 1933 tarihleri arasında Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul (Avrupa tarafı) ve Çanakkale (Avrupa tarafı) illerindeki haşhaş tohumu ve afyon sakızı üretimini incelemektedir. Doğu Trakya’da üretilen afyon sakızı İstanbul’da kurulan ilaç fabrikalarının hammadde talebini karşılamıştır. Ancak, Doğu Trakya’da haşhaş yetiştiriciliğine dair literatürde yer alan veriler çok sınırlı ve dağınıktır. Bu çalışma birincil kaynak olarak bölgenin yerel basını, Türkiye İstatistik Kurumu raporları, resmî gazete, Parlamento tutanakları ve Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri ve de ikinci literatürü incelemektedir. Böylece, Trakya’da haşhaş tarımının teşvik edilme nedenleri, haşhaş yetiştiriciliği, afyon üretimi ve pazarlama mekanizmaları ele alınmaktadır. Bu bağlamda literatüre Doğu Trakya’nın coğrafi konumundan kaynaklı yeni bir bakış açısı da kazandırılmaktadır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- (BCA) 30-18-1-2/41-91-3 (27.12.1933).
- (BCA) 30-18-1-2/40-75-12 (23.10.1933).
- The Republic of Turkey Official Gazette, 26 January 1933.
- Republic of Turkey, Official Gazette 4 April 1933.
- The Republic of Turkey Official Gazette, 8 June 1933.
- The Republic of Turkey Official Gazette, 22 June 1935.
- The Republic of Turkey, Grand National Assembly of Turkey, Parliamentary Minutes, Term 4, Vol. 15, 64. Session, May 31, 1933.
- The Republic of Turkey, Grand National Assembly of Turkey, Parliamentary Minutes, Term 4, Vol. 9, 81. Session, July 9, 1932.
- The Republic of Turkey, Grand National Assembly of Turkey, Parliamentary Minutes, Term 4, Vol. 12, 24. Session, January 14, 1933.
- The Republic of Turkey, Turkish Statistical Institute, Osmanlı Dönemi Tarım İstatistikleri (The Agricultural Statistics of the Ottoman Period) 1909,1913 and 1914, Ed. Tevfik Güran, Vol 3, DİE Matbaası, Ankara, 1997.
- The Republic of Turkey Turkish Statistical Institute (Devlet İstatistik Enstitüsü) (1970), 1927 Tarım Sayımı, Agricultural Census 1927) Ankara: DİE Matbaası.
- The Republic of Turkey Turkish Statistical Institute (Devlet İstatistik Enstitüsü), (1936), Zirai Bünye ve İstihsal (Aricultural Structure and Production 1928-1934, Ankara: DİE Matbaası.
- Trakya Umumi Müfettişliği İstatistik Bürosu, (1936). Trakya İstatistik Yıllığı Vol. I, Ankara: Mehmet İhsan Matbaası.
- Akşam
- Cumhuriyet
- Edirne Millî Gazete,
- Edirne Postası,
- Resmi Edirne
- Altan, Suna (2021), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Haşhaş: Sosyo-ekonomik ve Dış Politik Boyutlarıyla, Ankara: Son Çağ Yayınları.
- Babaoğlu Ali N (1997), Uyuşturucu ve Tarihi Bağımlılık Yapan Maddeler, İstanbul: Kaynak Yayınları.
- (1938) Birinci Köy ve Ziraat Kalkınma Kongresi, Ankara: Ziraat Vekaleti Neşriyatı Kongre Yayını.
- Booth, Martin (1996), Haşhaştan Eroine: Uyuşturucunun 600 Yıllık Öyküsü, (Çev. Öden Arıkan), İstanbul: Sabah Kitapları.
- Doğukan, Suphi Rıza (1950), Türkiye’de Haşhaş Ziraatı ve Afyon İstihsali, Ankara: TMO Genel Müdürlüğü Neşriyatı.
- Dursunkaya Ali Rıza (1948), Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Kırklareli: Yeşilyurt Basımevi.
- Erhan Çağrı (2018), Beyaz Savaş- Türk Amerikan İlişkilerinde Afyon Sorunu, İstanbul: Nobel Akademik Yayınları.
- Erdinç F. Cengiz (2004), Overdose Türkiye Türkiye’de Eroin Kaçakçılığı Bağımlılığı ve Politikalar, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Göker, Galip Bahtiyar (1933), Afyon: Türkiye İstihsalatı: Haşhaş Ziraatı Ziraat Mıntıkaları, Afyon İstihsalatı, İstatistik Ahdi ve Kanuni Mevzuat, İstanbul: İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası.
- Hilmi Ahmet (1915), Afyonculuk, Kastamonu: Kastamonu Matbaası.
- Kayıhan, S. (1946), Afyon ve Diğer Uyuşturucu Maddeler, İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.
- Kürçay Ali (1946), Haşhaşların Kültür Şekline Girmesinde Türk Çeşitlerinin Mevki ve Rolü, Ankara: Çankaya Matbaası.
- Özmen, Abidin (1948), Trakya, Ankara: Kanaat Basımevi.
- Rıza, Kazım (1935), Türkiye Ziraatı ve Türkiye Ziraatının Mühim Şübeleri, Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü.
- Schery, Robert N. (1972), Plants for Man, New Jersey: Prentice Hall.
- Songar Ayhan (1974), Haşhaş Meselesi ve Türkiye, İstanbul: Hareket Yayınları.
- Standage Tom (2014), Altı Bardakta Dünya Tarihi, (Trans. Ahmet Fethi), İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
- (1944), Trakya Coğrafyası: Tabi, Zirai, Beşerî ve Veteriner, Genelkurmay Başkanlığı Coğrafya Encümeni, Vol.8, İstanbul: Askeri Matbaa.
- Wang Dong (2005), China’s Unequal Treaties: Narrating National History. Lanham: Lexington Books.
- Usman Mazhar Osman (1934), Keyif Veren Zehirler, İstanbul: Kader Matbaası.
- Yazıcıoğlu, Turgut (1945), Türkiye’nin Nebati Yağ Zenginliği, Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü Basımevi.
- (1937), Yeşilköy Tohum Islah ve Deneme İstasyonu (1926/7-1936/7), İstanbul: Kenan Basımevi ve Klişe Fabrikası.
- Akçasu Alaettin (1952), “The Changes Experienced by the Narcotics Monopoly in Turkey,” Bulletin on Narcotics, Vol. 1, p.6-9; https://www.unodc.org/unodc/en/ data-and-analysis/bulletin/bulletin_1952-01-01_1_page003.html (Erişim Tarihi: 20.11.2021).
- Altan Suna (2019), “Cenevre Afyon Konferansları ve Türkiye’nin Tutumu,” Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Year 17, No.26, p.45-70.
- Arıkan, Suphi Rıza (1940), “Türkiye’de Haşhaş Ziraatı,” Dönüm, Vol.5, No.10, 1940, p.433- 435.
- Ateş, Hacer (2011), “Tekirdağ,” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Vol.40, p.359- 362.
- Brown J. B. (1973), “Politics of the Poppy: The Society for the Suppression of the Opium Trade, 1874-1916,” Journal of Contemporary History, Vol.8, No.3, p.97-111.
- Ceylan, Okan (2021), “Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Edirne Serüveni: Türkiye Demokrasi Tarihinden Notlar,” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Vol.21, No.42, p.269-294.
- Ceylan, Okan (2021), “Devlet, Sağlık ve Ekonomi Üçgeninde İki Mahsul: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Çeltik ve Haşhaş Tartışmaları (1920-2018)” TBMM’nin Açılışının 100. Yılı: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Demokrasi Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, s.933-975.
- Ceylan Okan (2019), “Türkiye’deki Haşhaş Ekim Yasağının Afyon İlindeki Yansımaları (1971-1974)”, VIII. Uluslararası Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı, Afyonkarahisar Belediyesi, p.1087-1097.
- Çolak, Filiz (2013), “Anadolu’da Afyon Ziraatı ve Ticaretine Dair İzlenimler,” The Journal of Academic Social Science Studies, Vol 6, No.1, p.513-529.
- Dalev, D. Iliev, L. and Ilieva R (1960), “Poppy Cultivation in Bulgaria, and the Production of Opium,” Bulletin On Narcotics, Vol.1, p.25-36. https://www.unodc.org/unodc/en/ data-and-analysis/bulletin/bulletin_1960-01-01_1_page005.html (Erilişim Tarihi: 23.11.2021).
- Engin, Vahdettin (2008), “Rumeli Demiryolu,” Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, Vol. 35, İstanbul, p.235- 237
- Erol Ayşe Fatma & Yanık Erman (2019), “Haşhaş Bitkisinin Anadolu Kültüründeki Yeri ve İzleri,” Milli Folklor, Vol. 31, No. 124, p.202-212.
- “Eskiden Buralar Hep Uyuşturucuydu,” Liste List, 23 September 2014; https://listelist. com/istanbuldaki-eroin-fabrikalari/ (Erişim Tarihi 20.11.2021).
- Evered, Kyle T. (2011), “The Opium Poppy in Turkey: Alternative Perspectives on a Controversial Crop,” Focus on Geography, Vol.54, No.1, p.1-10.
- Gieringer Dale H. (1999), “The Origins of Cannabis Prohibition in California,” Contemporary Drug Problems, Vol 26 No.2, p.237-288.
- Gümüşçü Ahmet & Gümüşçü Osman (1997), “Türkiye’de Haşhaş ve Haşhaş Tarımının Coğrafi Dağılışı,” Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, No. 6, p.123-148.
- Gürsoy, Özgür Burçak (2013), “Losing Wealth or Restricting the Poison? Changing Opum Policy in Early Republican Turkey 1923-1945, Histoira Agraria, No.61, p.115-143.
- (1953), “Historical Survey,” Bulletin on Narcotics, Vol.3, p.3-8; https://www.unodc.org/ unodc/en/data-and-analysis/bulletin/bulletin_1953-01-01_3_page003.html (Erişim Tarihi: 20.11.2021).
- Krikorian, A.D & Ladbetter Myron C. (1975), “Some observations on the cultivation of opium poppy (Papaver somniferum L.) for its latex,” Botanical Review, Vol.41, No.1, p.30-103.
- N. M (1934), “İktisadi Buhran ve Devlet,” Altıok, No.12, p.3-5.
- Poroy, İbrahim İhsan (1981), “Expansion of Opium Production in Turkey and the State Monopoly of 1828-1839”, Middle Eastern Studies, No.13, p.191-211.
- “The Harrison Narcotic Act (1920),” Virginia Law Reviews, Vol.6, No.7, p.534-540.
- Ulusan, Şayan (2008), “Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne (Cemiyet-i Akvam) Girişi -Öncesi ve Sonrası,” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Vol.7, No.16, p.237-258.
- Uzmay Ümit (2011), “Türkiye’de Eroin Kaçakçılığı ve Politikalar Üzerine Cengiz Erdinç İle Söyleştik,” Kebikeç, No.31, p.177-188.
- Ünsal Süha & Göçmez, H. Murat (2004), “Anadolu’nun Yerlisi Haşhaş, Sakini Kenevir,” Kebikeç, No.18, p.207-220.
- Windle James (2014), “A Very Gradual Suppression: A History of Turkish Opium Controls (1933-1974),” European Journal of Criminology, Vol.11, No.2, p.195-212.
- Wright Hamilton (1909), “The International Opium Commission,” The American Journal of International Law, Vol. 3, No. 3, 1909, p.648-673.
- Taşlıgil Nuran & Şahin Güven (2018), “Tarihsel Süreçte Haşhaş ve Afyon,” Tarih Okulu Dergisi, Vol. 11, No. XXXIV, p.163-196.
- Çıtır Burak (2015), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Afyon Ziraatı ve Ticareti (1900- 1939), Sakarya Üniversitesi Master Thesis.
- Gürsoy Özgür Burçak (2007), The Opium Problem in Turkey, Boğaziçi University Master Thesis.
- Kahraman, Murat (2011), Türkiye’de Haşhaşta Uygulanan Politikalar ve Haşhaşın Türkiye İçin Önemi, Namık Kemal Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
- Okumuş Nuray (2018), Türk Amerikan İlişkilerinde Haşhaş Ekim Krizi (1968-1975) Yıldız Teknik Üniversitesi, Master Thesis.
- Tekin Murat (2005), Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Uyuşturucu Kullanımı ile Mücadele (1920-1940) Yıldız Teknik Üniversitesi Master Thesis.
| APA | CEYLAN O (2022). THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. , 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| Chicago | CEYLAN OKAN THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. (2022): 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| MLA | CEYLAN OKAN THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. , 2022, ss.141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| AMA | CEYLAN O THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. . 2022; 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| Vancouver | CEYLAN O THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. . 2022; 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| IEEE | CEYLAN O "THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS." , ss.141 - 167, 2022. 10.33431/belgi.1029606 |
| ISNAD | CEYLAN, OKAN. "THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS". (2022), 141-167. https://doi.org/10.33431/belgi.1029606 |
| APA | CEYLAN O (2022). THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. BELGİ DERGİSİ, 0(23), 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| Chicago | CEYLAN OKAN THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. BELGİ DERGİSİ 0, no.23 (2022): 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| MLA | CEYLAN OKAN THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. BELGİ DERGİSİ, vol.0, no.23, 2022, ss.141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| AMA | CEYLAN O THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. BELGİ DERGİSİ. 2022; 0(23): 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| Vancouver | CEYLAN O THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS. BELGİ DERGİSİ. 2022; 0(23): 141 - 167. 10.33431/belgi.1029606 |
| IEEE | CEYLAN O "THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS." BELGİ DERGİSİ, 0, ss.141 - 167, 2022. 10.33431/belgi.1029606 |
| ISNAD | CEYLAN, OKAN. "THE OPIUM HISTORY OF EASTERN THRACE (1927-1933): INTERNAL AND EXTERNAL DYNAMICS". BELGİ DERGİSİ 23 (2022), 141-167. https://doi.org/10.33431/belgi.1029606 |
