41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 670 - 680 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.1279115 İndeks Tarihi: 07-05-2023
41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi
Öz: İslamiyet’te şaire bakış meselesi, Şu‘arâ Sûresi’nin 224 ile 227. ayetleri arasındaki ifadelere ve Hz. Peygamber’in bu konu hakkındaki düşüncelerine bağlı olarak çokça tartışılmıştır. Bununla birlikte Türk-İslam medeniyeti dairesinde yetişen âlimler, arifler, mutasavvıflar ve mütefekkirler; edebiyatı etkili bir tebliğ ve telkin aracı olarak kullanmışlardır. 19. yüzyıl mutasavvıflarından “Mûr ‘Alî Baba” olarak tanınan Kâdirî şeyhi Şeyh Mehmed ‘Alî Nûr Bey de hayatı boyunca sürdürdüğü irşat faaliyetlerinde edebiyatın gücünden faydalanmış; Tenbîhü's-Sâlikîn adlı tasavvufi mensur eseri başta olmak üzere, bu yolda birçok manzume kaleme almıştır. Bu çalışmada; pek çok eserinin bulunduğu kaynaklarda kaydedilen fakat bugüne kadar Tenbîhü's-Sâlikîn adlı kitabı ve bazı manzumelerinden başka eseri ele geçmeyen Mûr ‘Alî Baba’nın 6 mektubunun birer suretinin yer aldığı mecmuaya kaydedilen tasavvufi bir manzumesi incelenmiş ve manzumenin metni verilmiştir. Mektupların ve manzumenin Mûr ‘Alî Baba’nın bir müridi tarafından istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Adı geçen manzume, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz A 392/5’de kayıtlı mecmuanın 181b-182b sayfalarında bulunmaktadır. 28 beyitten oluşan manzume, mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Manzumenin ana konusu, bir mürşid-i kâmile bağlanmanın gereği, velilerin, erenlerin değeri etrafında şekillenmiştir. Bu çalışma ile hakkında menkıbevi birçok anlatının bulunan, Kâdirîlik tarikatında hürmet edilen, halk tarafından sevilen Mûr ‘Alî Baba’nın yeni bir tasavvufi manzumesi ortaya çıkarılmış, mektuplarının varlığı ilim âleminin dikkatine sunulmuştur.
Anahtar Kelime: A sufi poem of Mur Ali Baba
Öz: The issue of looking at the poetry in Islam is related to the expressions between the 224th and 227th verses of the Suara Sure. It has been widely discussed depending on the Prophet's thoughts on this subject. But in the Turkish-Islamic civilization, scholars, savants, mystics and thinkers; they used poetry, literature as an effective means of communication and indoctrination. Mur Ali Baba, in the 19th century, benefited from the power of literature in his guidance activities that he continued throughout his life. He wrote many poems on this path, especially his mystical prose work Tenbihü's-Salikin. In this study; A mystical poem recorded in a manuscript book containing copies of 6 letters of Mur Ali Baba was examined and the text of the poem was given. It is understood that the letters and verse were copied by a disciple of Mur Ali Baba. The aforementioned verse is on pages 181b-182b of the journal registered in the National Library of Manuscripts Collection 06 Mil Yz A 392/5. The poem, which consists of 28 couplets, was written in masnavi verse. The main subject of the poem is to connect to a sheikh. With this study, a new mystical poem of Mur Ali Baba, who was counted in the Qadiri order and loved by the people, was revealed, and the existence of his letters was brought to the attention of the scientific community.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdulkadir Gulâmî (1291). Dîvân-ı Gulâmî. İstanbul: Matbaâ-i Âmire.
- Arslan, M. (2021). ‘Alî, Kerküklü Şeyh Mehmed ‘Alî Nûr, Mûr ‘Alî. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-kerkuklu-seyh-mehmed-ali-nur Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022.
- Aşkun, V. C. (1948). Sivas Şairleri. Sivas: Kâmil Matbaası.
- Ateş, S. (2004). İslam Tasavvufu. İstanbul: Yeni Ufuklar.
- Kıbrıs, M. (2015). Mûr ‘Alî Baba ve Tenbîhü’s-Sâlikîn İsimli Eseri (Metin ve İnceleme) [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Milli Kütüphane Yazma Eserler Koleksiyonu, Nu. 06 Mil Yz A 392/5, vr. 182b-183a.
- Öngören, R. (2010). Şeyh. İslam Ansiklopedisi (Cilt 39, s. 50-52). içinde TDV.
- Öngören, R. (2011). Tasavvuf. İslam Ansiklopedisi (Cilt 40, s. 119-126). içinde TDV.
- Özgül, M. K. (2000). İbnü’l-Emîn Mahmûd Kemâl İnâl, Son Asır Türk Şairleri. Ankara: AKM Başkanlığı.
- Perinçek, S. (Tarihsiz). İbrahim Olcaytu, Folklor Defterleri-II. Ankara: Kalan.
- Terzibaşı, A. (1968). Kerkük Şairleri. Kerkük: Cumhuriyet Basımevi.
- Yılmaz, A. ve Akkuş, M. (2006). Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ. İstanbul: Kitabevi.
| APA | Çelik A (2023). 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. , 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| Chicago | Çelik Aysun 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. (2023): 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| MLA | Çelik Aysun 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. , 2023, ss.670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| AMA | Çelik A 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. . 2023; 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| Vancouver | Çelik A 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. . 2023; 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| IEEE | Çelik A "41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi." , ss.670 - 680, 2023. 10.29000/rumelide.1279115 |
| ISNAD | Çelik, Aysun. "41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi". (2023), 670-680. https://doi.org/10.29000/rumelide.1279115 |
| APA | Çelik A (2023). 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (33), 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| Chicago | Çelik Aysun 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , no.33 (2023): 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| MLA | Çelik Aysun 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol., no.33, 2023, ss.670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| AMA | Çelik A 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (33): 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| Vancouver | Çelik A 41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (33): 670 - 680. 10.29000/rumelide.1279115 |
| IEEE | Çelik A "41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, , ss.670 - 680, 2023. 10.29000/rumelide.1279115 |
| ISNAD | Çelik, Aysun. "41. Kâdirî Şeyhi Mûr ‘Alî Baba’nın tasavvufi bir manzumesi". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 33 (2023), 670-680. https://doi.org/10.29000/rumelide.1279115 |
