Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi

Mucip DEMİR (Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü, Coğrafya Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, Kars, Türkiye)
Türk Coğrafya Dergisi
5 0
Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 81 Sayfa Aralığı: 157 - 172 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17211/tcd.1172416 İndeks Tarihi: 08-05-2023

Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi

Öz:
Rüzgâr enerjisi santrallerinin kurulacağı alanların belirlenmesi oldukça karmaşık ve analizi güç bir mekânsal karar alma problemi dizisi oluşturmaktadır. Bu problem dizisinin çözülmesi ve rüzgâr enerjisi santrallerinin kurulacağı alanların belirlenmesi için son yıllarda Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri tercih edilmektedir. Bu araştırmada, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) birlikte kullanılmasıyla, Kars ilin - de rüzgâr enerjisi üretim potansiyeli taşıyan alanların belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, literatürde kabul gören çalışmalar ve çevre alanlarda uygulanmış projelerin sonuçları doğrultusunda belirlenen kriterlerin analizlerinin yapılmasına yönelik olarak çeşitli açık kaynaklar- dan tedarik edilen raster ve vektör formatlı ham verilerin işlenmesiyle tematik altlık haritalar oluş - turulmuştur. Bu haritalardan, AHP analizleriyle hesaplanan kriter ağırlıkları baz alınarak, Kars ilinde rüzgar enerjisi santrali kurulumu için potansiyel taşıyan uygun alanlar CBS ortamında haritalanarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulumuna çok uygun ve uygun potansiyeli taşıyan 183 km2 alan belirlenmiş olup bu araziler toplam 10,193 km2 yüzölçü - müne sahip il yüzölçümünün ancak %’1,8’ini oluşturmaktadır. Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulumuna uygun potansiyel taşıyan araziler heterojen bir dağılım göstermekte olup bu özellikteki arazilerin büyük kısmı ili güneyden ve batıdan sınırlandıran sıra dağlar üzerinde bulunmaktadır.
Anahtar Kelime:

Determination of areas with potential for wind power plant installation in Kars province using GIS analysis and AHP method

Öz:
In this research, it is aimed to determine the areas with wind energy production potential in Kars province by using the Multi-Criteria Decision Making Methods, Analytical Hierarchy Process (AHP) and Geographic Information Systems (GIS).In the research, thematic base maps were created by processing raw data in raster and vector formats, which were obtained from various open sources, in order to analyze the determined criteria. From these maps, based on the criteria weights calculated by AHP analysis, suitable areas with potential for wind power plant installation in Kars province were mapped in GIS environment. As a result of the research, 183 km2 area, which is very suitable and suitable for wind power plant installation in Kars province, has been determined and these lands constitute only 1.8% of the province’s surface area with a total surface area of 10,193 km2. The lands that have the potential to establish a wind power plant in Kars province show a heterogeneous distribution, and most of the lands with this feature are located on the mountain ranges that border the province from the south and west.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ASF (2022 Temmuz 7). Alos Palsar Maps of Kars Province [Veri seti]. https://doi.org/10.5067/NXY378J3DFZQ
  • Can, G., & Yücel, M. A. (2019, Nisan 25-27). Coğrafi bilgi sistemleri ve analitik hiyerarşi prosesi kullanarak rüzgâr enerji santralleri için yer tespiti [Konferans Sunumu]. TMMOB Harita ve Kadastro Mü- hendisleri Odası, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. Ankara, Türkiye.
  • Charabi, Y., & Gastli, A. (2011). PV site suitability analysis using GIS-based spatial fuzzy multi-criteria evaluation. Renewable Energy, 36 (9), 2554-2561. https://doi.org/10.1016/j.rene- ne.2010.10.037
  • CORINE, COPERNICUS Land Monitoring Service (2022, Temmuz 9). CORINE, COPERNICUS land use land cover maps [Veri seti]. https://land.copernicus.eu/paneuropean/CORINE-land-cover
  • Demir, M. (2013). Kars kent coğrafyası. (Yayın no: 326848) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. Demir, M. (2015). Kars ilinin nüfus gelişimi ve başlıca demografik özellikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(34), 127-156. https://doi. org/10.17295/dcd.76933
  • Demir, M. (2021). CORINE sistemine göre Kars ilinde arazi örtüsü/ arazi kullanımı, değişimi ve projeksiyonu. Coğrafya Dergisi, (43), 93-110. https://doi.org/10.26650/JGEOG2021-887753
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2020). Gümüştepe rüzgâr enerji santrali, ni- hai ÇED raporu (Yayın No. 24840). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2020). İpektepe rüzgâr enerji santrali, ni- hai ÇED raporu (Yayın No. 24840). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
  • Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (2021). Meteorolojik ve- ri-bilgi sunum ve satış sistemi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlı- ğı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. https://mevbis. mgm.gov.tr/mevbis/ui/index.html#/Workspace
  • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2022). Türkiye rüzgâr enerjisi po- tansiyeli atlası. T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı https:// repa.enerji.gov.tr/REPA/iller/KARS-REPA.pdf
  • Esmap. (2022 Temmuz 7). Global Wind Atlas 2.0 [Veri seti]. https:// globalwindatlas.info/download/turkey
  • Forman, Ernest H. Saul I. Gass (2001). “The analytical hierarchy process an exposition”. Operations Research. 49 (4): 469-487. https://doi.org/10.1287/opre.49.4.469.11231
  • Garni A., Hassan Z,. & Awasthi A (2017) Solar PV power plant site selection using a GIS-AHP based approach with application in Saudi Arabia. Applied Energy, 1225–1240 https://doi. org/10.1016/j.apenergy.2017.10.024
  • Greene, R., Devillers, R., Luther, J. E., & Eddy, B. G. (2011). GIS-based multiple-criteria decision analysis. Geography compass, 5(6), 412-432. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2011.00431.x
  • Goepel, K.D. (2018). Implementation of an Online Software Tool for the Analytic Hierarchy Process (AHP-OS). International Journal of the Analytic Hierarchy Process, 10(3) pp 469- 487. https://doi. org/10.13033/ijahp.v10i3.590
  • Googlemaps (2022, Temmuz 7). Google Maps of Kars Province [Veri seti]. https://www.google.com/maps
  • Gouneres, D. (1982). Wind power plants; theory and design. Elsevier. Harita Genel Müdürlüğü (2021). İl ve ilce yüzölçümleri. T.C. Millî Sa- vunma Bakanlığı, Harita Genel Müdürlüğü. https://www.harita. gov.tr/urun/il-ve-ilce-yuz-olcumleri/176
  • Juneja, P (2022, Temmuz 19). What is Analytical Hierarchy Process (AHP) and How to Use it. https://www.managementstudyguide. com/analytical-hierarchy-process.htm.
  • Kars İl Özel İdaresi (2021). Faaliyet raporları Kars Valiliği, Kars İl Özel İdaresi. http://www.karsozelidare.gov.tr/kurumlar/karsozelida- re.gov.tr/faaliyetler/2021-faalıyet-raporu-son2.pdf
  • Karayolları Genel Müdürlüğü (2021). Karayolu ağı. T.C Ulaştırma Ba- kanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü. https://www.kgm.gov.tr/ Sayfalar/KGM/SiteTr/Bolgeler/18Bolge/YolAgi.aspx
  • Koç, T. (1998). Ayvalık’ta rüzgâr enerjisi potansiyeli. Balıkesir Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 1-18. https://dergi- park.org.tr/tr/pub/baunsobed/issue/50357/652262
  • Köksalan, M. M., Wallenius, J., & Zionts, S. (2011). Multiple criteria decision making: from early history to the 21’st century. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
  • Köse, F., & Özgören, M. (2005). Rüzgâr enerjisi potansiyeli ölçümü ve rüzgâr türbini seçimi. Mühendis ve Makina, 46(551), 20-30.
  • Lacroix, A., & Manwell, J. F. (2000). Wind energy: Cold weather issu- es. Renewable Energy (11), 1-17
  • OpenStreetMap (2022, Temmuz 7). OpenStreetMap of Kars Pro- vince map [Veri seti]. https://www.openstreetmap.org/#- map=9/40.4908/42.6736
  • Özşahin, E., & Kaymaz, Ç. (2013). Rüzgâr Enerji Santrallerinin (RES) kuruluş yeri seçiminin CBS ile analizi: Hatay Örneği. TÜBAV Bi- lim Dergisi, 6(2), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubav/ issue/21531/230992
  • Pereira, J. M., & Duckstein, L. (1993). A multiple criteria decision- making approach to GIS-based land suitability evaluation. International journal of geographical Information science, 7(5), 407-424. https://doi.org/10.1080/02693799308901971
  • Saaty, T.L. (1980). Analytic hierarchy process. RWS Publications. Saaty T.L. (1990). “How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process”. European Journal Of Operational Research, 48(1), 9-26, https://doi.org/10.1016/0377-2217(90)90057-I
  • Saaty, T.L. (1994) How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces, 24(6), 19–43. http://www.jstor.org/stab- le/25061950
  • Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. International journal of services sciences, 1(1), 83-98. https://doi.org/10.1504/IJSSci.2008.01759
  • Sánchez L, Henggeler, A., García, C,. & Dias L. (2013). GIS-based photovoltaic solar farms site selection using Electre-Trı: evalu- ating the case for Torre Pacheco, Murcia, Southeast of Spain. Renew Energy (66):478–494. https://doi.org/10.1016/j.rene- ne.2013.12.038
  • Tavana, M., Soltanifar, M., & Santos-Arteaga, F. J. (2021). Analytical hierarchy process: Revolution and evolution. Annals of Operations Research, 1-29. https://doi.org/10.1007/s10479- 021-04432-2
  • Tarım ve Orman Bakanlığı (2005). Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Planlan- masına Dair Yönetmelik (Kanun Numarası: 5403 Sayı: 25880). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2017/12/20171209-3.htm
  • Uyan. M., (2017). Güneş enerjisi santrali kurulabilecek alanların AHP yöntemi kullanılarak CBS destekli haritalanması. Pamukkale Üni- versitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(4), 343-351. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/pajes/issue/30878/334967
  • YEGM (2022). Rüzgâr potansiyel atlası. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, http://www. eie.gov.tr/MyCalculator/pages/36.aspx
  • Yolcan, O. O., & Köse. R. (2020). Türkiye’nin güneş enerjisi durumu ve güneş enerjisi santrali kurulumunda önemli parametreler. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 6 (2), 196-215. https://doi.org/10.34186/klujes.793471
APA DEMIR M (2022). Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. , 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
Chicago DEMIR MUCIP Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. (2022): 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
MLA DEMIR MUCIP Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. , 2022, ss.157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
AMA DEMIR M Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. . 2022; 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
Vancouver DEMIR M Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. . 2022; 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
IEEE DEMIR M "Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi." , ss.157 - 172, 2022. 10.17211/tcd.1172416
ISNAD DEMIR, MUCIP. "Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi". (2022), 157-172. https://doi.org/10.17211/tcd.1172416
APA DEMIR M (2022). Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi, (81), 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
Chicago DEMIR MUCIP Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi , no.81 (2022): 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
MLA DEMIR MUCIP Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi, vol., no.81, 2022, ss.157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
AMA DEMIR M Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi. 2022; (81): 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
Vancouver DEMIR M Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi. 2022; (81): 157 - 172. 10.17211/tcd.1172416
IEEE DEMIR M "Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi." Türk Coğrafya Dergisi, , ss.157 - 172, 2022. 10.17211/tcd.1172416
ISNAD DEMIR, MUCIP. "Kars ilinde rüzgâr enerjisi santrali kurulum potansiyeli taşıyan alanların CBS analizleri ve AHP yöntemi kullanılarak belirlenmesi". Türk Coğrafya Dergisi 81 (2022), 157-172. https://doi.org/10.17211/tcd.1172416
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 6:50

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları