COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi
Yıl: 2022 Cilt: 27 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 601 - 608 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5578/flora.20229609 İndeks Tarihi: 09-05-2023
COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi
Öz: Giriş: Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), ateş ve kanamalarla seyreden ve bölgemizde endemik olarak görülen zoonotik bir hastalıktır. Bu çalışmada, COVID-19 ile benzer klinik özelliklere sahip olan KKKA hastalarındaki semptomları, bulaş yollarını, risk faktörlerini belirlemek, KKKA’nın endemik olarak görüldüğü bölgemizde KKKA vaka sayılarının COVID-19 kısıtlamaları ile ilişkisini araştırmayı planladık. Materyal ve Metod: Çalışmaya, infeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji kliniğinde Nisan 2021 ile Eylül 2021 tarihleri arasında 159 KKKA tanısı konulan hastalar dahil edildi. KKKA tanılı hastalara demografik verileri, geliş şikayetleri, risk faktörleri ve COVID-19 pandemi dönemindeki alışkanlıklarının değerlendirildiği bir takım sorulardan oluşan anket formu dolduruldu. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 159 KKKA hastasının yaş ortalaması 50.9 ± 18.5 yıl ve %59.7’si erkekti. Hastalar tarafından en sık bildirilen şikayetler halsizlik (%94.5), kas-eklem ağrısı (%79.9) ve ateş (%74.2) idi. Hastalık döneminde %62.3’ünde COVID-19’dan şüphe edildi, bunların tümüne PCR testi uygulandı ve sadece bir hastada sonuç müspet çıktı. Hastalık döneminde hastalarda ikamet yeri değişikliği yoktu. Pandemi dolayısıyla hastalarda ikamet bölgesinin nüfusunda ya da ziyaret sıklığında belirgin artış yoktu. Çevresinde gördüğü kene sayısında artışın olduğunu bildiren hastaların sayısı 44 (%27.8) idi. Hastaların COVID-19 pandemisi nedeniyle kırsal alan ziyareti ya da piknik yapma gibi aktivitelerinin sayısında belirgin bir artış olmadığı tespit edildi. Hayvancılık ya da tarla işleriyle uğraşan hastaların yalnızca %32.2’si pandemi öncesi döneme kıyasla bu işlerinin sıklığında artış olduğunu bildirdi. Sonuç: Merkezimizdeki KKKA vaka sayılarındaki artışın sebebi COVID-19 pandemi döneminde hastaların kırsal alanlara ziyaret sıklığında artış olması ya da ikamet yerlerinin değişimi ile ilişkilendirilmedi.
Anahtar Kelime: Evaluation of Crimean-Congo Hemorrhagic Fever Cases During the COVID-19 Pandemic Period
Öz: Introduction: Crimean-Congo Hemorrhagic Fever (CCHF) is a zoonotic disease that progresses with fever and bleeding and is endemic in our region. In this study, we aimed to determine the symptoms, transmission routes and risk factors in CCHF patients who have similar clinical features with COVID-19, and to investigate the relationship between CCHF cases and COVID-19 restrictions in our region where CCHF is endemic. Materials and Methods: One hundred fifty-nine patients diagnosed with CCHF in the infectious diseases and clinical microbiology clinic between April 2021 and September 2021 were included in the study. A questionnaire consisting of a set of questions was filled in for patients diagnosed with CCHF, in which demographic data, admission complaints, risk factors and habits during the COVID-19 pandemic were evaluated. Results: The mean age of the 159 CCHF patients included in the study was 50.9 ± 18.5 years and 59.7% were male. The most frequently reported complaints by the patients were fatigue (94.5%), muscle-joint pain (79.9%) and fever (74.2%). During the disease period, COVID-19 was suspected in 62.3% of them, PCR test was applied to all of them, and the result was positive in only one patient. There was no change of residence of the patients during the illness period. There was no significant increase in the population of the residence area or the frequency of visits due to the pandemic. The number of patients who reported an increase in the number of ticks in their environment was 44 (27.8%). It was determined that there was no significant increase in the number of activities such as visiting rural areas or having a picnic due to the COVID-19 pandemic. Only 32.2% of patients engaged in animal husbandry or field work reported an increase in the frequency of these jobs compared to the pre-pandemic period. Conclusion: The reason for the increase in the number of CCHF cases in our center was not associated with the increase in the frequency of visits to rural areas or the change of residence during the COVID-19 pandemic period.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Leblebicioğlu H. Crimean-Congo haemorrhagic fever in Eurasia. Int J Antimicrob Agents 2010;36:43-6. https://doi. org/10.1016/j.ijantimicag.2010.06.020
- 2. Leblebicioğlu H, Özaras R, Irmak H, Şencan İ. Crimean- Congo hemorrhagic fever in Turkey: Current status and future challenges. Antiviral Res 2016;126:21-34. https:// doi.org/10.1016/j.antiviral.2015.12.003
- 3. Leblebicioğlu H. Crimean-Congo Hemorrhagic Fever. UpToDate. MA Hirsch. Waltham MA: UpToDate.
- 4. Anagnostou V, Papa A. Evolution of Crimean-Congo hemorrhagic fever virus. Infect Genet Evol 2009;9(5):948- 54. https://doi.org/10.1016/j.meegid.2009.06.018
- 5. Lauterbach R, Wells K, O’Hara RB, Kalko EKV, Renner SC. Variable strength of forest stand attributes and weather conditions on the questing activity of Ixodes ricinus ticks over years in managed forests. PLoS One 2013;8(1):e55365. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0055365
- 6. Gray JS, Dautel H, Estrada-Peña A, Kahl O, Lindgren E. Effects of climate change on ticks and tick-borne diseases in europe. Interdiscip Perspect Infect Dis 2009;2009:593232. https://doi.org/10.1155/2009/593232
- 7. Mertens M, Schmidt K, Özkul A, Groschup MH. The impact of Crimean-Congo hemorrhagic fever virus on public health. Antiviral Res 2013;98(2):248-60. https://doi. org/10.1016/j.antiviral.2013.02.007
- 8. Chisholm K, Dueger E, Fahmy NT, Samaha HAT, Zayed A, Dayem MA, et al. Crimean-Congo hemorrhagic fever virus in ticks from imported livestock, Egypt. Emerg Infect Dis 2012;18(1):181-2. https://doi.org/10.3201/ eid1801.111071
- 9. Jameson LJ, Ramadani N, Medlock JM. Possible drivers of Crimean-Congo hemorrhagic fever virus transmission in Kosova. Vector Borne Zoonotic Dis 2012;12(9):753-7. https://doi.org/10.1089/vbz.2011.0773
- 10. Leblebicioğlu H, Eroğlu C, Erciyas-Yavuz K, Hokelek, M, Açıcı M, Yılmaz H. Role of migratory birds in spreading Crimean-Congo hemorrhagic fever, Turkey. Emerg Infect Dis 2014;20(8):1331-4. https://doi.org/10.3201/ eid2008.131547
- 11. Ahmed A, Tahir MJ, Siddiqi AR, Dujaili J. Potential of Crimean-Congo hemorrhagic fever outbreak during Eid-Ul- Adha Islamic festival and COVID-19 pandemic in Pakistan. J Med Virol 2021;93(1):182-3. https://doi.org/10.1002/ jmv.26285
- 12. Yılmaz GR, Buzgan T, Irmak H, Safran A, Uzun R, Çevik MA, et al. The epidemiology of Crimean-Congo hemorrhagic fever in Turkey, 2002-2007. Int J Infect Dis 2009; 13(3):380-6. https://doi.org/10.1016/j.ijid.2008.07.021
- 13. Coleman JJ, Manavi K, Marson EJ, Botkai AH, Sapey E. COVID-19: To be or not to be; that is the diagnostic question. Postgrad Med J 2020; 96(1137):392-8. https://doi. org/10.1136/postgradmedj-2020-137979
- 14. Büyüktuna SA, Hasbek M, Öksüz C, Baysal C, Öz M, Elaldı N, et al. COVID-19 co-infection in a patient with Crimean- Congo hemorrhagic fever: A case report. Mikrobiyol Bul 2021;55(3):445-51. https://doi.org/10.5578/ mb.20219813
- 15. Barkay O, Binay UD, Gül Ö, Karakeçili F. COVID-19 pandemisinde Kırım-Kongo kanamalı ateşi vaka sayısında önemli artış: Neler oluyor? Klimak Derg 2020;33:197-8.
- 16. Harapan H, Ryan M, Yohan B, Abidin RS, Nainu F, Rakib A, et al. COVID-19 and dengue: Double punches for dengueendemic countries in Asia. Rev Med Virol 2021;31(2):e2161. https://doi.org/10.1002/rmv.2161
- 17. Jain S, Rocha IC, Maheshwari C, Costa ACDS, Tsagkaris C, Aborode AT, et al. COVID-19 in Brazil: The danger of overlapping crises. J Med Virol 2021;93(7):4090-1. https:// doi.org/10.1002/jmv.26952
- 18. World Health Organization Weekly Epidemiological Monitor. Available from: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/ files/resources/22244220201318-eng.pdf (Accessed date: 20.11.2021).
- 19. Fillâtre P, Revest M, Tattevin P. Crimean-Congo hemorrhagic fever: An update. Med Mal Infect 2019;49(8):574-85. https://doi.org/10.1016/j.medmal.2019.09.005
- 20. Albayrak A, Alay H, Yılmaz SI. Comorbidity of Crimean- Congo hemorrhagic fever and COVID-19. Rev Soc Bras Med Trop 2021;54:e0429. https://doi.org/10.1590/0037- 8682-0429-2021
- 21. Dülger AC, Yakarışık M, Uzun YE, Şahin AM. Yeni koronavirüs koenfeksiyonu olan bir hastada Kırım-Kongo kanamalı ateşinin favipiravir ile tedavisi . Eur J Case Rep Stajyer Med 2020;7(12):002042.
- 22. Özaras R, Dilek A, Sünbül M, Leblebicioğlu H. Association between Crimean-Congo hemorrhagic fever (CCHF) and Coronavirus disease 2019 (COVID-19): A systematic review. Infect Control Hosp Epidemiol 2021:1-2. https:// doi.org/10.1017/ice.2021.388
- 23. Mehmood Q, Tahir MJ, Jabbar A, Siddiqi AR, Ullah I. Crimean-Congo hemorrhagic fever outbreak in Turkey amid the Coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic; a debacle for the healthcare system of Turkey. Infect Control Hosp Epidemiol 2021:1-2.
- 24. Ahmed W, Malik MW, Wattoo MM, Nadeem F, Ahmed Chaudhry MS, Afzal MS, et al. Impact of COVID-19 pandemic on surveillance of Crimean-Congo haemorrhagic fever (CCHF) in Pakistan. Travel Med Infect Dis 2021;41:102011. https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2021.102011
| APA | Alay H, KESMEZ CAN F, Yılmaz S, Inan Sarikaya R, Sahin Z, Albayrak A, OZDEN K (2022). COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. , 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| Chicago | Alay Handan,KESMEZ CAN Fatma,Yılmaz Sinan,Inan Sarikaya Rukiye,Sahin Zeynep Selin,Albayrak Ayse,OZDEN KEMALETTIN COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. (2022): 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| MLA | Alay Handan,KESMEZ CAN Fatma,Yılmaz Sinan,Inan Sarikaya Rukiye,Sahin Zeynep Selin,Albayrak Ayse,OZDEN KEMALETTIN COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. , 2022, ss.601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| AMA | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. . 2022; 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| Vancouver | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. . 2022; 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| IEEE | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K "COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi." , ss.601 - 608, 2022. 10.5578/flora.20229609 |
| ISNAD | Alay, Handan vd. "COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi". (2022), 601-608. https://doi.org/10.5578/flora.20229609 |
| APA | Alay H, KESMEZ CAN F, Yılmaz S, Inan Sarikaya R, Sahin Z, Albayrak A, OZDEN K (2022). COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 27(4), 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| Chicago | Alay Handan,KESMEZ CAN Fatma,Yılmaz Sinan,Inan Sarikaya Rukiye,Sahin Zeynep Selin,Albayrak Ayse,OZDEN KEMALETTIN COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 27, no.4 (2022): 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| MLA | Alay Handan,KESMEZ CAN Fatma,Yılmaz Sinan,Inan Sarikaya Rukiye,Sahin Zeynep Selin,Albayrak Ayse,OZDEN KEMALETTIN COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, vol.27, no.4, 2022, ss.601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| AMA | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2022; 27(4): 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| Vancouver | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2022; 27(4): 601 - 608. 10.5578/flora.20229609 |
| IEEE | Alay H,KESMEZ CAN F,Yılmaz S,Inan Sarikaya R,Sahin Z,Albayrak A,OZDEN K "COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi." Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 27, ss.601 - 608, 2022. 10.5578/flora.20229609 |
| ISNAD | Alay, Handan vd. "COVID-19 Pandemi Döneminde Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Vakalarının Değerlendirilmesi". Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 27/4 (2022), 601-608. https://doi.org/10.5578/flora.20229609 |
