Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi

Nursel ÖKSÜZ, (Yozgat Bozok Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Yozgat, Türkiye)
Özge KABCUK, (Yozgat Bozok Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yozgat, Türkiye)
Mehmet SAVAŞ, (ETİ MADEN, Emet Bor İşletme Müdürlüğü, Kütahya, Türkiye)
İsmail KOÇAK (Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Balıkesir, Türkiye)
Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online)
6 2
Yıl: 2023 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 155 - 168 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.46387/bjesr.1260747 İndeks Tarihi: 09-05-2023

Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi

Öz:
İnceleme alanı Kütahya ili Emet ilçesi Güldüren Köyü sınırları içinde olup, il merkezine uzaklığı ortalama 93km, Emet’e ise 25km’dir. Bölgeden alınan cevher örneklerindeki Co/Ni değerleri cevherleşmenin hidrotermal bir kaynaktan geldiğini işaret ederken, V/(V+Ni) oranı ise bölgede gerçekleşen cevherleşmede oksik şartların da hakim olduğunu ifade etmektedir. Bunların yanında ∑NTE içerikleri ve HNTE/ANTE oranı değerlendirildiğinde ise inceleme alanındaki cevher oluşumlarında hidrotermal çözeltilerin önemli rol aldığı sonucuna varılabilir. Cevher parajenezi temel olarak manyetit ve hematitten oluşurken daha az oranda da götit ve pirit gözlenmiştir. Gang ise kuvarstan oluşmaktadır.Çalışma alanındaki cevherleşmenin Eğrigöz granitoidi ile rekristalize kireçtaşı arasında gelişen kontakt metasomatik bir oluşum olduğu sonucuna varılabilir. Ancak arazide damar şeklinde gözlenen cevherleşmelerin varlığı, jeokimyasal veriler, çizilen grafiklerdeki sonuçlar ve mineral parajenezi çalışma alanındaki demir oluşumlarının hem skarn hem de hidrotermal olmak üzere iki farklı kökende oluştuğunu düşündürmektedir.
Anahtar Kelime: Eğrigöz granitoidi Hidrotermal Skarn Manyetit Kütahya (Emet) demir

Geological, Mineralogical and Genetic Investigation of Iron Mineralization in Güldüren (Emet-Kütahya) Region

Öz:
The study area is in Güldüren Village, Emet district of Kütahya province, and its distance from the city center is 93 km on average and 25 km from Emet. While the Co/Ni values of the samples indicate that the mineralization comes from a hydrothermal source, the V/(V+Ni) ratio indicates that oxic conditions are also dominant in the mineralization in the region. In addition to these, when the ∑REE contents and the LREE/HREE ratio are evaluated, it can be concluded that hydrothermal solutions play an important role in the ore formations in the study area. It can be concluded that the mineralization is a contact metasomatic formation between Eğrigöz granitoid and recrystallized limestone. However, the presence of vein-shaped mineralizations in the field, geochemical data, the results in the graphs, and the paragenesis suggest that the iron formations in the study area occur in two different origins, both skarn and hydrothermal.
Anahtar Kelime: Eğrigöz Granitoid Hydrothermal Skarn Magnetite Kütahya (Emet) Iron

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1] A. Hasözbek, E. Akay, B. Erdoğan, M. Satır, W. Siebel “Early Miocene Granite Formation by Detachment Tectonics or Not? A Case Study from the Northern Menderes Massif (Western Turkey)”, Journal of Geodynamics, vol. 50, pp. 67–80 2010
  • [2] T. Oyman, İ. Özgenç, M. Tokçaer, M. Akbulut “Petrology, geochemistry, and evolution of the iron skarns along the northern contact of the Erigöz Plutonic Complex, Western Anatolia, Turkey”, Turkish Journal of Earth Sciences, vol. 21, pp. 1–41 2012
  • [3] E. Gürcan “Eğrigöz ve Koyunoba Plütonlari (Simav- Kütahya) Çevresindeki Pb-Zn-(Ag) Yataklarinin Jeolojisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 413s. 2018
  • [4] Ö. Albayrak “Eğrigöz Masifi Kuzey ve Batı Kesimi (Tavşanlı-Kütahya) Polimetalik Cevherleşmelerinin Jenetik İncelenmesi ve Jeodinamik Ortam Koşullarının Tanımlanması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 90s. 2003
  • [5] O.G. Uğurcan “Kalkan ve Karaağıl (Simav- Kütahya) Skarn Tipi Demir Yataklarının Mineralojik, Petrografik ve Jeokimyasal İncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 216s. 2012
  • [6] H. Elibol, İ. Alan, V. Balcı, N. Böke, M. Soyakıl “Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi. 1/100.000 ölçekli Kütahya-J22 Paftası”, Jeoloji Etütleri Dairesi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, ANKARA No: 249 2018
  • [7] I. S.Carmichael, M.S. Ghiorso “Oxidation-reduction Relations in Basic Magma: a Case for Homogeneous Equilibria”, Earth and Planetary Science Letters, vol. 78, no. 2–3, pp. 200–210 1986
  • [8] A. Çağatay “Maden Mikroskopisi”, Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, no. 72 1979
  • [9] C. Van Der Zee, D.R. Roberts, D.G Rancourt, C. P. Slomp “Nanogoethite is the dominant reactive oxyhydroxide phase in lake and marine sediments”, Geology, vol. 31, no. 11, pp. 993–996 2003
  • [10] P. Larese-Casanova, S.B. Haderlein, A. Kappler “Biomineralization of Lepidocrocite and Goethite by Nitrate-Reducing Fe(II)-Oxidizing Bacteria: Effect of pH, Bicarbonate, Phosphate, and Humic Acids” Geochimica et Cosmochimica Acta, vol. 74, no. 13, pp. 3721–3734 2010
  • [11] K.I. Hayashi, H. Fujisawa, H.D. Holland, H. Ohmoto “Geochemistry of 1.9 Ga Sedimentary Rocks from Northeastern Labrador, Canada” Geochimica et Cosmochimica Acta, vol. 61, no. 19, pp. 4115–4137 1997
  • [12] K. Sugitani, Y. Horıuchi, M. Adachi, R. Sugisak “Anomalously Low Al2O3/TiO2 Values for Archean Cherts from the Pilbara Block, Western Australia- Possible Evidence for Extensive Chemical Weathering on the Early Earth” Precambrian Research, vol. 80, no. 1–2, pp. 49–76 1996
  • [13] F. Delian, S. Dasgupta, B.R. Bolton, H. Hariya, H. Momoi, L. Jiaju, S. Roy “Mineralogy and Chemistry of the Proterozoic Wafangzi Ferromanganese Deposit, China” Economic Geology, vol. 87, pp. 1430–1440 1992
  • [14] A. Fernández, M.C. Moro “Origin and Depositional Environment of Ordovician Stratiform Iron Mineralization from Zamora (NW Iberian Peninsula)” Mineralium Deposita, vol. 33, no. 6, pp. 606–619 1998
  • [15] J.R. Toth “Deposition of Submarine Crusts Rich in Manganese and Iron” Geological Society of America Bulletin, vol. 91, pp. 44–54 1980
  • [16] J. Nayan, J. Rongfen, W. Ziyu “Permian Palaeogeography and Geochemical Environment in Lower Yangtze Region, China” Petroleum Industry Press, Beijing, p. 206. 1994
  • [17] X. Jiancheng, Y. Xiaoyong, D. Jianguo “Geochemical Characteristics of Sedimantary Manganese Deposit of Guichi, Anhui Province, China” Journal of Earths, vol. 24, pp. 374–380 2006
  • [18] L. Marynowski, M. Zatoń, M. Rakociński, P. Filipiak, S. Kurkiewicz, T.J. Pearce. “Deciphering the Upper Famennian Hangenberg Black Shale Depositional Environments Based on Multi-proxy Record.” Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, vol. 346, pp. 66–86. 2012
  • [19] K. Nicholson ”Genetic Types of Manganese Oxide Deposist in Scotland: Indicators of Paleo-Ocean- Spreading Rate and a Devonian Geochemical Mobility Boundary” Economic Geology, vol. 87, pp. 1301–1309 1992
  • [20] S. Metz, J. Trefry “Chemical and Mineralogical Influences on Concentrations of Trace Metals in Hydrothermal Fluids” Geochimica et Cosmochimica Acta, vol. 64, no. 13, pp. 2267–2279 2013
  • [21] C. Wohlgemuth-Ueberwasser, F. Vilioen, S. Petersen, C. Vorster “Distribution and solubility Limits of Trace Elements in Hydrothermal Black Smoker Sulfides: An in-situ LA-ICP-MS study.” gca, vol. 159, pp. 16–41 2015
  • [22] J.R. Hein, M.S. Schulz, R.E. Dunham, R.J. Stern, S.H. Bloomer “Diffuse Flow Hydrothermal Manganese Mineralization Along the Active Mariana and Southern Izu Bonin Arc System, Western Pacific” Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 113(B8) 2008
  • [23] A. Şaşmaz, B. Turkyilmaz, N. Öztürk, F. Yavuz, M. Kumral “Geology and Geochemistry of Middle Eocene Maden Complex Ferromanganese Deposits from Elazig-Malatya Region, Eastern, Turkey” Ore Geology Reviews, vol. 56, pp. 352–372 2014
  • [24] R. Del Rio Salas, J. Ruiz, I. Ochoa-Landín, O. Noriega, F. Barra, D. Meza-Figueroa, F. Pazmoreno “Geology, Geochemistry and Re-Os systematics of Manganese Deposits from the Santa Rosalía Basin and Adjacent Areas in Baja California Sur, México” Mineralium Deposita, vol. 43, no. 4, pp. 467–482 2008
  • [25] M. Adachi, K. Yamamoto, R. Sugisaki. “Hydrothermal Cherts and Associated Siliceous Rocks From the Northern Pacific: Their geological significance as indication of ocean ridge activity.” Sediment Geology, vol. 47, pp. 12–148 1986
  • [26] J.H. Choi, Y. Hariya “Geochemistry and Depositional Environment of Mn Oxide Deposits in the Tokoro Belt. Northeastern Hokkaido, Japan” Economic Geology, vol. 87, pp. 1265–1274 1992
  • [27] D.A. Crerar, J. Namson, M.S. Chyi, L. Williams, M.D. Feigenson “Manganiferous Cherts of the Fransiscan Assemblage: I. General Geology, Ancient and Modern Analogues, and Implications for Hydrothermal Conyection at Oceanic Spreading Centers.” Economic Geology, vol. 77, pp. 519–540 1982
  • [28] T. Peters “Geochemistry of Manganese-bearing Cherts Associated with Alpine Ophiolites and the Hawasina Formations in Oman” Marine Geology, vol. 84, no. 3-4, pp. 229– 238 1988
  • [29] M.T. Shah, C.J. Moon “Manganese And Ferromanganese Ores From Different Tectonic Settings. In The NW Himalayas, Pakistan” Journal of Asian Earth Sciences, vol. 29, pp. 455–465 2007
  • [30] E. Bonatti, T. Kraemer, & H. Rydel. “Classification and genesis of submarine iron-manganese deposits.” In D. R. Horn (Ed.), Ferromanganese deposits on the ocean floor (pp. 149–166). National Science Foundation. 1972
  • [31] E. Varol. “Akdağ (Divriği-Sivas) Demir Yatağinin Oluşumunun Mineralojik, Jeokimyasal Ve İzotopik Bulgular Yardimiyla İncelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstisüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, 139s, 2014
  • [32] Wonder, J. D., Spry, P. G., Windom, K. E. “Geochemistry and origin of manganese-rich rocks related to iron-formation and sulfide deposits, western Georgia.” Economic Geology, 83(5), 1070- 1081 1988
  • [33] Dupuis, C., Beaudoin, G. “Discriminant diagrams for iron oxide trace element fingerprinting of mineral deposit types.” Mineralium Deposita, vol. 46, pp. 319–335 2011
  • [34] R.A. Mills, D. Wells, S. Roberts “Genesis of Ferromanganese Crusts from the TAG Hydrothermal Field” Chemical Geology, vol. 176, no. 3–293 2001
  • [35] D.E. Ruhlin, R.M. Owen “The Rare Earth Element Geochemistry of Hydrothermal Sediments from the East Pasific Rice: Examination of a Seawater Scavenging Mechanism”. Gechimica et Cosmochimica Acta vol. 50, pp. 393–400 1986
  • [36] A. Zarasvandi, D. Lentz, M. Rezai, H. Pourkaseb “Genesis of the Nasirabad Manganese Occurrence, Fars Province, Iran: Geochemical Evidences” Chemie der Erde, vol. 73, pp. 495–508 2013
  • [37] A. Danielson, P. Mȍller, P. Dulski “The Europium Anomalies in Banded Iron Formations and the Thermal History of the Oceanic Crust” Chemical Geology, vol. 97, pp. 89–100 1992
  • [38] C. Manikyamba, S.M. Naqvi “Geochemistry of Fe- Mn Formations of the Archean Sandur Schist Belt, India -- Mixing of Clastic and Chemical Processes at a Shallow Shelf” Precambrian Research, vol. 72, pp. 69–95 1995
  • [39] P. Mishra, B.K. Mohapatra, P.P. Singh “Mode of Occurrence and Characteristics of Mn-Ore Bodies in Iron Ore Group of Rocks, North Orissa, India and Its Significance in Resource Evaluation” Resource Geology, vol. 56, pp. 55–64 2006
  • [40] T. Moriyama, M.K. Panigrahi, D. Pandit, Y. Watanabe “Rare Earth Element Enrichment in Late Archean Manganese Deposits from the Iron Ore Group, East India” Resource Geology, vol. 58, pp. 402–413 2008
  • [41] N. Öksüz “Geochemical characteristics of the Eymir (Sorgun-Yozgat) manganese deposit, Turkey” Journal of Rare Earths, vol. 29, no. 3, pp. 287–296 2011
  • [42] S. Sun, W.F. McDonough “Chemical and Isotopic Systematics of Oceanic Basalts: Implications for Mantle Composition and Processes. ln: Saunders, A.D., Norry, M.J. Eds. Magmatism in Ocean Basins.” London Geol. Soc. Spec. Publ., pp. 313– 345 1989
  • [43] C. Ilouga, C.E. Suh, G.R. Tanwi “Textures and Rare Earth Elements Composition of Banded Iron Formations (BIF) at Njweng Prospect, Mbalam Iron Ore District, Southern Cameroon” International Journal of Geosciences, vol. 4, pp. 146–165 2013
  • [44] R.F. Dymek, C. Klein “Chemistry, Petrology and Origin of Banded Iron-Formation Lithologies from the 3800 MA Isua Supracrustal Belt, West Greenland.” Precambrian Research, vol. 39, pp. 247–302 1988
  • [45] C. Klein, N.J. Beukes “Time Distribution, Stratigraphy and Sedimentologic Setting and Geochemistry of Precambrian Iron Formation. In: Schopf, J.W. and Klein, C., Eds. The Proterozoic Biosphere: A Multidisciplinary Study” Cambridge University Press, New York, pp. 139–146. 1992
  • [46] J. Wright, H. Schrader, W.T. Holser “Paleoredox Variations in Ancient Oceans Recorded by Rare- Earth Elements in Fossil Apatite” Geochim Cosmochim Acta, vol. 51, pp. 631–644 1987
  • [47] İ. Koçak “Geochemistry of the Igdekoy-Doğanlar Na-Ca Borate Deposit, Emet Province (Western Anatolia, Turkey)” Geological Quarterly, vol. 64, no. 3, pp. 807–817 2020
  • [48] M. Bau, P. Dulski “Comparing yttrium and rare earths in hydrothermal fluids from the mid-atlantic ridge: Implications for Y and REE behaviour during near-vent mixing and for the Y/Ho ratio of proterozoic seawater” Chemical Geology, vol. 15, no. 1–2, pp. 77–90 1999
  • [49] R. Bolhar, B.S. Kamber, S. Moorbath, C.M. Fedo, M.J. Whitehouse “Characterisation of Early Archaean Chemical Sediments by Trace Element Signatures.” Earth and Planetary Sience Letters, vol. 222, no. 1, pp. 43–60 2004
  • [50] M.N. Evensen, P. Hamilton, R.K. O’nions “Rare- earth abundances in chondritic meteorites. Geochim” Cosmochim Acta, vol. 42, pp. 1199–1212 1978
  • [51] U. Von Stackelberg “Growth History of Manganese Nodules and Crusts of the Peru Basin” Geological Society, London, Special Publications. vol. 119, pp. 153–176 1997
  • [52] A. Usui, M. Someya “Distribution and Composition of Marine Hydrogenetic and Hydrothermal Manganese Deposits in the Northwest Pacific. In: Nicholson, K., Hein, J.R., Buhn, B., Dasgupta, S. (Eds.), Manganese Mineralization: Geochemistry and Mineralogy of Terrestrial and Marine Deposits” Geological Society of London Special Publication, vol. 119, pp. 177–198 1997
  • [53] A.I. Okay “Distribution and Characteristics of the Northwest Turkish Blueschists. The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean” Geological Society Special Publication vol. 17, pp. 455–466 1984
  • [54] S. Sherlock, S. Kelley, S. Inger, N. Harris, A. Okay “40Ar/39Ar and Rb-Sr Geochronology of High Pressure Metamorphism and Exhumation History of the Tavşanlı Zone, NW Turkey” Contributions to Mineralogy and Petrology, vol. 137, pp. 46–58 1999
APA OKSUZ N, KABCUK Ö, Savaş M, KOÇAK İ (2023). Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. , 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
Chicago OKSUZ Nursel,KABCUK Özge,Savaş Mehmet,KOÇAK İsmail Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. (2023): 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
MLA OKSUZ Nursel,KABCUK Özge,Savaş Mehmet,KOÇAK İsmail Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. , 2023, ss.155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
AMA OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. . 2023; 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
Vancouver OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. . 2023; 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
IEEE OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ "Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi." , ss.155 - 168, 2023. 10.46387/bjesr.1260747
ISNAD OKSUZ, Nursel vd. "Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi". (2023), 155-168. https://doi.org/10.46387/bjesr.1260747
APA OKSUZ N, KABCUK Ö, Savaş M, KOÇAK İ (2023). Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online), 5(1), 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
Chicago OKSUZ Nursel,KABCUK Özge,Savaş Mehmet,KOÇAK İsmail Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online) 5, no.1 (2023): 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
MLA OKSUZ Nursel,KABCUK Özge,Savaş Mehmet,KOÇAK İsmail Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online), vol.5, no.1, 2023, ss.155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
AMA OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online). 2023; 5(1): 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
Vancouver OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi. Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online). 2023; 5(1): 155 - 168. 10.46387/bjesr.1260747
IEEE OKSUZ N,KABCUK Ö,Savaş M,KOÇAK İ "Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi." Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online), 5, ss.155 - 168, 2023. 10.46387/bjesr.1260747
ISNAD OKSUZ, Nursel vd. "Güldüren (Emet-Kütahya) Bölgesindeki Demir Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Jenetik Açıdan İncelenmesi". Mühendislik bilimleri ve araştırmaları dergisi (Online) 5/1 (2023), 155-168. https://doi.org/10.46387/bjesr.1260747
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 6:54

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları