Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*
Yıl: 2023 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 423 - 463 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/iuitd.2023.1217476 İndeks Tarihi: 11-05-2023
Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*
Öz: Osmanlı Devleti’nde ağırlıklı olarak ulema ve bürokratlar tarafından siyaset düşüncesi alanında Arapça ve Farsçadan yapılan tercümeler Osmanlı siyaset düşüncesinin kurucu unsurlarını oluşturmaktadır. İslam siyaset düşüncesi eserlerinin Osmanlı döneminde Türkçeye tercüme edilme sebeplerine odaklanan bu makale, kendisini Osmanlı klasik dönemiyle (14-18. yy arası) sınırlamaktadır. Bu makale, anılan dönemde siyaset alanında yapıldığı tespit edilen 172 tercüme metnin, tercüme edilen eserlerin niçin seçildiği, aynı eserin varsa daha önceki tercümelerinin durumuna dair değerlendirme içerip içermediği, tercümelerde nasıl bir usulün niçin takip edildiği, tercümede yapılan eksiltme yahut ilave gibi tasarrufların gerekçelerinin neler olduğu gibi hususlara yer veren mukaddime kısımlarına odaklanacak ve daha ziyade mütercimlerin metinleri niçin tercüme ettiklerine dair verdikleri bilgiler incelenecektir. Böylece Osmanlı Devleti’nde siyaset düşüncesini üretme yollarından biri olan tercüme eserlerin ortaya çıkışında hangi saiklerin etkili olduğu belirlenmeye çalışılacaktır. Makalede kimi zaman birbiriyle iç içe geçen tercüme sebepleri olabildiğince ayrıştırılarak ve örneklendirilerek ele alınmış olup toplamda on dört farklı tercüme sebebi belirlenmiştir. Bu gerekçeler makalede şu başlıklar altında sıralanmıştır: Faydayı umuma teşmil etmek, devlet ricalinin talebi, önceki tercümelerin yetersiz, problemli yahut anlaşılması zor olması, alanının en iyi kitabı olduğu için tercüme, sevap elde etmek/hayır dua almak/âhireti kazanmak, emr bi’l-ma‘rûf kaygısı/şehzade eğitimi/irşad etme ve nasihat verme arzusu, şahsi tercihler/tercüme fikrinin mütercimin gönlüne doğması, metnin kolay ezberlenebilmesi, metnin kolay anlaşılıp yorumlanabilmesi, rızık endişesi/maişet kaygısı, metnin Türkçe ifade edilmesinin gerekli görülmesi, müellifin tercüme talebi, eser telif edilmesi durumunda kişiye yöneltilecek tenkitlerden kaçınmak, eser telif edecek birikimi olmamak.
Anahtar Kelime: Adorned with Roman Dress, Embellished with Turkish Style: Reasons for Translating of Political Thought Works into Ottoman Turkish
Öz: Translations from Arabic and Persian in the field of political thought mainly by Ottoman scholars and bureaucrats constitute the founding elements of Ottoman political thought. This article attempts to shed light on the reasons works on Islamic political thought were translated into Turkish during the Ottoman period by limiting itself to the Ottoman classical period between the 14 th-18th centuries. The article examines 172 translated texts that were found to have been made in the field of politics during this period, why these texts had been chosen, whether they contain an assessment of any previous translation of the same work, what procedures were followed when translating, and the reasons for making any omissions or additions to the translation. This study examines the information the translators provided as to why they had translated the texts in an attempt to determine which motives were effective in the emergence of translated works, which was one of the ways political thought had been produced in the Ottoman Empire. The article discusses the sometimes-overlapping reasons for translating by deconstructing and exemplifying as much as possible the 14 different reasons that were identified in total. The article lists these reasons under the following headings: extending benefits to the public; requested by politicians; the insufficiency, problems, or difficulties understanding previous translations; the work being the best in its field; hoping to obtain rewards, receive blessings, and earn paradise; wanting to commend what is right and forbid what is wrong, training princes, wanting to guide and advise; as a personal preference, the translator bears the idea of translating in their heart; the text having language that is easily memorized; the text being easily understandable and interpretable; for survival, to earn money; the need to express the text in Turkish; an author’s request for translation; avoiding criticisms directed at an author for original work; and lacking a sufficient intellectual capacity to create an independent work.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdullah b. eş-Şeyh Muhammed. [Terceme-i Risâle fî Hadîsi Tecdîdi’d-Dîn]. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, 2149.
- Abdullâh Mâhir. Enîsü’l-Mülûk. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY2714.
- Abdülazîz b. Hoca Sa‘deddîn. Terceme-i Miftâhu’s-Sa‘âde fî Kavâidi’s-Siyâseti ve’s-Siyâde. İstanbul: Nurosmaniye, 2335.
- Abdülazîz b. Hoca Sa’deddîn Muhammed b. Hasan Can. Ahlâk-ı Sultân Ahmedî. İstanbul: Nuruosmaniye, 2301.
- Ahmed (?). Adlnâme. İstanbul: Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Roman, 186. Ahmed b. Halîl. Tercüme-i Nasîhatu’l-Mülûk. Manisa: Manisa İl Halk Kütüphanesi, 5082.
- Ahmed b. Mahmud. ‘Ikdü’l-Cedîd Tercüme-i ‘Ikdü’l-Ferîd. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Ktp. 4514.
- Aişe Hubbî. ‘İmâdü’l-Cihâd (Fezâil-i Cihâd). Ankara: Milli Kütüphane, Yazma Eserler, A 3987.
- Ali b. Bâlî. Tercüme-i Nisâbü’l-İhtisâb. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, 722.
- Ali Halîfe. Tercüme-i Sultâniyye. İstanbul: Nuruosmaniye, 2314.
- Anonim. Terceme-i Ahidnâme-i İmâm ‘Ali li’l-Eşter en-Nehaî. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 3831.
- Anonim. Tercüme-i Ehâdîs-i Erba’în fî Fezâ’il-i Selâtîn ve Hukûki’l-Ümerâ’i’l-‘Âdilîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail, 32.
- Anonim. Tercüme-i Fevâyihü’l-Miskiyye. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Y.Yazma, 282.
- Anonim. Tercüme-i Kıyâfetnâme. Ankara: Milli Kütüphanesi, 3074. Anonim. Şerh-i Hadîs-i Erba‘în fi’l-Gazavât. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Nazif Paşa, 152.
- Âşık Çelebi. Terceme-i Ravzatü’l-Ahyâr el-müntehab min Rebî‘i’l-Ebrâr. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu, 604.
- Âşık Çelebi. Tercüme-i Tibrü’l-Mesbûk fî Nesâyihi’l-Mülûk. İstanbul: Nuruosmaniye, 3743.
- Atâyî. Nev’îzâde. Hadâi’ku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik. haz. Suat Donuk. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.
- Azmî, Pîr Mehmed. Enîsü’l-‘Ârifîn, Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi. nşr. Fatih Koyuncu. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019.
- Bâlî Zihnî Çelebi. Gencîne-i Sa‘âdet. İstanbul: Nuruosmaniye, 3890. Bağdatlı İsmail Paşa. Hediyyetü’l-Ârifin Esmâü’l-Müellifîn ve Âsârü’l-Musannifîn. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1951.
- Bosnevî Ömer Efendi. Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinîn. Kütahya: Kütahya Vahidpaşa İl Halk Kütüphanesi, 43Va717.
- Budinli. Risâle fî Nizâmi’d-Devle & Risâle-yi Nizâm-ı Devlet. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1865.
- Bursalı Mehmet Tahir. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matba‘a-i Âmire, 1333. Cafer Çelebi. Tercüme-i Enîsü’l-Ârifîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1825.
- Çelebizâde İsmail Âsım Efendi. Târîh-i Çelebizâde Efendi. İstanbul Matbaa-i Âmire, 1282.
- Dukâkinzâde Osmân Bey. Tercüme-i Fâkihetü’l-Hulefâ. İstanbul: Nuruosmaniye, 3730.
- Ebu’l-Fazl Mustafa. [Tercüme-i Hikâye-i Hazreti ‘Ömer/Risâle- Tuhfe-i Mebniyye ‘alâ Hikâye-i Hazreti ‘Ömer]. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine, 390.
- Ebü’l-Fazl Mehmed Efendi. Ahlâk-ı Muhsinî. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, 2828.
- el-Amâsî, Abdüsselâm bin Şükrullah. Tuhfetü’l-Ümerâ ve Minhatü’l-Vüzerâ. nşr. A. Mevhibe Coşar. İstanbul: Büyüyenay, 2012.
- el-Bayburdî, İbrâhîm b. Halîl b. Alî. Zahîretü’l-Mü’minîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail, 244.
- el-Bosnevî, Dervîş Alî b. Hacı Mustafâ. Tercüme-i Hadîs-i Erba‘în ve Hikaye-i Erba‘în. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi, 1025.
- el-Hüseynî, Seyyid Mehmed b. Şeyh İbrâhîm. Zuhrü’l-Mücâhidîn fî Âdâbi Cihâdi’d-Dîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail, 61.
- eş-Şerîf, Alâyî b. Muhibbî eş-Şirâzî. Düstûru’l-Vüzerâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu Ali Paşa, 788.
- eş-Şerîf, Alâyî b. Muhibbî. Netîcetü’s-Sülûk fî Terceme-i Nasîhatü’l-Mülûk. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Bağdat, 187.
- Firâkî. Tercüme-i Ahlâk-ı Muhsinî. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi, 1077.
- Gevrekzâde Hasan Efendi. [Hazreti Ali ile Hazreti Muâviye Mürâselesi]. İstanbul: İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet, K. 434.
- Gevrekzâde Hasan Efendi. Vekâyi‘nâme. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 2436.
- Hasanbeyzâde Ahmed. Usûlü’l-Hikem fî Nizâmi’l-‘Âlem. İstanbul: İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı, O. 49.
- İbn Talha, Ebû Sâlim Muhammed. el-‘İkdü’l-Ferîd li’l-Meliki’s-Sa‘îd, yy, 1310. İbn-i Fîrûz. Gurretü’l-Beyzâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu, 553.
- İbn-i Fîrûz. Gurretü’l-Beyzâ- Adaletin Aydınlığında. nşr. Mücahit Kaçar. İstanbul: Büyüyenay, 2012.
- İsmail b. Ali. Câmi‘ü’l-Hikâyât. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, 6248.
- Kanî‘î Ahmed. Şerefü’l-Mülûki fi’l-‘Adâleti ve’s-Sülûk. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1900.
- Kâni’î, Hasan Alî b. Hasan Alî b. Ebû Sa’îd. Ahlâk-ı Kâni‘î. Saraybosna: Gazi Hüsrev Bey, R-5336.
- Karahisârî, Kasım b. Mahmud. İrşâdü’l-Mürîd ile’l-Murâd fi Tercemeti Mirsâdü’l-‘İbâd. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, 1650.
- Kâtib Çelebi. Keşfü’z-Zünun an Esâmi’l-Kütüb ve’l-Fünûn. haz. M. Şerefettin Yaltkaya, Kilisli Rifat Bilge. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1971.
- Kâtib Mustafa b. Abdullah. Tercüme-i Zahîratü’l-Mülûk. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, 2859.
- Kemalpaşazâde. Nesâyih. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1781.
- Kethudâ Mustafa Efendi. Nûru’l-Hüdâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, 2593.
- Kırımlı Seyyid Osman Hamdî. Terceme-i Siyâset-i Şer’iyye. Kayseri: Kayseri Reşid Efendi, 853.
- Le’âlî Mehmed. Sülûku’l-Mülûk. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, 1485.
- Lutfullah Çelebi. Tercüme-i Fâzihatü’l-Mülhidîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, 2916.
- Lübbî Mehmed. Esne’t-Tuhaf fî Tercemeti’l-Müstetraf. İstanbul: Nuruosmaniye, 3737; İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi, 341.
- Mehmed Sânî. Tuhfetü’l-Vezîr. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY3030.
- Mehmed Selim Efendi. Tercüme-i [Şerh-i] Mektûb-ı Tâhir b. Hüseyin. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY1701.
- Muhammed b. Mevlâna Pîr Muhammed. Mir’ât-ı Umûr. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, 2901.
- Muhammed el-Hamidî İbnü’ş-Şeyh Ali. Keşfü’l-Estâr ‘an Sırrı’l-Esrâr. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, TY6958.
- Muhammed Hâsib. Tercüme-i Nasîhatü’l-Vüzerâ. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine, 382.
- Muslihuddîn Mustafa Surûrî. Tercüme-i Zahîratü’l-Mülûk. İstanbul: Nuruosmaniye, 2306.
- Mustafa Âlî. Mehâsinü’l-Edeb. İstanbul: Nuruosmaniye, 3668.
- Mustafa b. Hayreddin. İrşâdü’l-‘Âşıkîn. Bursa: Bursa Genel, 4393.
- Mustafa el-Aydinî el-Urlavî, Terceme-i Risâle Cihâdiyye. İstanbul: Nuruosmaniye, 4074.
- Mustafa Sâfî. Tercüme-i Celâl ü Cemâl. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye, 1068.
- Müderriszâde Mehmed Atâullah. Tercüme-i Kitâbü’l-Harâc. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi, TY4652.
- Nahîfî, Mehmed Emin. Tercüme-i Nehcü’s-Meslûk fî Siyâseti’l-Mülûk. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1909.
- Necmeddin-i Dâye - Karahisârî, Kasım b. Mahmud. Sufi Diliyle Siyaset İrşadü’l-Mürid ile’l-Murad fi Tercemeti Mirsadü’l-İbad: [mukaddime, beşinci bölüm, hatime]. nşr. Özgür Kavak, İstanbul: Klasik, 2010.
- Nevâlî, Nasuh. Ferruhnâme. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrevpaşa, 288.
- Nevâlî, Nasuh. Terceme-i Nasâyih-i Aristâtâlîs. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hafîd Efendi, 252.
- Nevşehrî, Süleyman b. Hasan. Tuhfe-i Haseniyye Şerh-i Risâletü’l-‘Adudiyye. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, 1797.
- Osmanzâde Ahmed Tâib. Sıhhat-Âbâd. İstanbul: Nuruosmaniye, 4958.
- Osmanzâde Ahmed Tâib. Simârü’l-Esmâr. İstanbul: Nuruosmaniye, 4958.
- Pertevî Efendi. Düstûru’l-Vüzerâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 2587.
- Pirozî, Mustafâ b. Abdülkerîm. Ehâdîsü’l-Erba’în fî Tergîbi’l-Cihâd. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, İbrahim Efendi, 190.
- Rıdvân bin Abdülmenân. Tercüme-i Ahlâk-ı Muhsinî. Tokat: Tokat İl Halk Kütüphanesi, 40; Ankara: Milli Kütüphane, 60 Hk 40.
- Rodosîzâde Mehmed. Tercüme-i Kitâbü’l-Harâc. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan, 615.
- Sofyevî Bâlî Efendi. Risâle der Sîret-i Pâdişâhân-ı Pîşîn. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu, 589.
- Şaban-ı Şifâî. Fezâil-i Âl-i Osman. İstanbul: Nuruosmaniye, 3404.
- Şabanzâde Mehmed Efendi. Âdâbü’l-Hükkâm. İstanbul: Nuruosmaniye, 4953.
- Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü. Düstûrü’l-Vüzerâ Tercümesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Ktp., TY 2690.
- Tûfî. Tercüme-i Sükkerdân-ı-Sultân. İstanbul: Nuruosmaniye, 3940.
- Vücûdî, Mehmed b. Abdülazîz. Fevâyihu’s-Sülûk fi Nesâyihi’l-Mülûk. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, İzmir, 355.
- Yusuf b. Abdülcemîl. Keşfü’l-Esrâr ve Zehâ’irü’l-Ebrâr. İstanbul: Nuruosmaniye, 2527.
- Akbulak, Özlem. Ferruhnâme: İnceleme-Metin-Sözlük. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
- Arıkan, Adem. “Damad İbrahim Paşa’nın (ö. 1010/1601) Dürzîler ile Mücadelesine Ulema Desteği: İsmail en-Nâblusî’nin (ö. 993/1585) Dürzîlere Reddiyesi”. İslam Tetkikleri Dergisi 12/2 (Eylül 2022): 559-587. https://doi.org/10.26650/iuitd.2022.1032302
- Avçin, Mehmet. Terceme-i Ahlâk-ı Muhsînîn (1a – 99b) İnceleme – Metin. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
- Aycibin, Zeynep. “Sultan I. Mahmûd ve Dârüssaâde Ağası Moralı Beşîr Ağa”. Gölgelenen Sultan, Unutulan Yıllar: I. Mahmûd ve Dönemi (1730-1754), I. Cilt. ed. Hatice Aynur. 72-89. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2020.
- Aydoğdu, Nergiz. Makyavelist Düşüncenin Türkiye’ye Girişi -Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Siyaset Felsefesi-. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
- Aykut, Nezihi. “Hasanbeyzâde Ahmed Paşa.” TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 21 Şubat 2023. https:// islamansiklopedisi.org.tr/hasanbeyzade-ahmed-pasa
- Beyhan, Mehmet Ali. “Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa.” TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 21 Şubat 2023. https://islamansiklopedisi.org.tr/sirvanizade-mehmed-rusdu-pasa
- Celep, Halil. Sofyalı Bâlî Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
- Ceyhan, Adem. “19. Asırda Bir Müderris, Müftü, Mütercim ve Şair: Manisalı Ahmed Esad Efendi”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches] 5/1 (Nisan 2022): 27-55.
- Ceyhan, Adem. “Azîz, Abdülazîz bin Hoca Sâdeddîn.” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim 21 Şubat 2023. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aziz-abdulaziz-bin-hoca-sadeddin
- Coşar, A. Mevhibe. “Giriş”. Abdüsselâm bin Şükrullah el-Amâsî. Tuhfetü’l-Ümerâ ve Minhatü’l-Vüzerâ. haz. A. Mevhibe Coşar. 17-43. İstanbul: Büyüyenay, 2012.
- Erünsal, E. İsmail. “Tâcîzâde Câfer Çelebi”. TDV İslâm Ansiklopedisi, Erişim 25 Temmuz 2022. https:// islamansiklopedisi.org.tr/tacizade-cafer-celebi
- Fazlıoğlu, İhsan. “Osmanlı Döneminde “Bilim” Alanındaki Türkçe Telif ve Tercüme Eserlerin Türkçe Oluş Nedenleri ve Bu Eserlerin Dil Bilincinin Oluşmasındaki Yeri ve Önemi”. Kutadgubilig: Felsefe - Bilim Araştırmaları 3 (2003), 151-184.
- Kaçar, Mücahit, Yazar, Sadık, (ed.), Teoriden Pratiğe Türk Edebiyatında Diliçi Çeviri. İstanbul: Ketebe, 2022. Kaçar, Mücahit. “Hubbî Hatun’un İmâdü’l-cihâd İsimli Eseri”. Uluslararası Amasya Şairleri Bilim Şöleni. 167-175. Amasya: 2018.
- Kaçar, Mücahit. “İbn-i Fîrûz ve Gurretü’l-Beyzâ Hakkında”. İbn Fîrûz, Gurretü’l-Beyzâ, Adaletin Aydınlığında. ed. Mücahit Kaçar, 19-45. İstanbul: Büyüyenay, 2012.
- Kavak, Özgür. “Halâsü’l-ümme’den Necâtü’l-ümme’ye -Osmanlı Siyaset Düşüncesinin Süreklilik Arz Eden Meselelerine Dair Birkaç Not-”. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 27 (2022), 27-70.
- Kavak, Özgür. ““Nazlı Budin’in” Düşüşünün Düşündürdükleri yahut Kimliği Meçhul Bir Müellifin “Nizâm-ı Devlet” Risâlesi”. Budinli, Nizâm-ı Devlet. ed. Özgür Kavak, 13-54. İstanbul: Klasik, 2021.
- Kavak, Özgür. Siyasi Tecdîd ve Osmanlılar, İstanbul: Klasik, 2021. Kavak, Özgür. Tercüme Eserlerin Osmanlı Klasik Siyaset Düşüncesindeki Rolü: Mukayeseli Bir İçerik Analizi. Ankara: TÜBİTAK, Temmuz 2022.
- Kaya, Süleyman. “Sak”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 17 Ekim 2022. https://islamansiklopedisi.org.tr/ sak--belge#2-osmanlilarda
- Kehhâle, Ömer Rızâ. Muʿcemü’l-Müʾellifîn: Terâcimü Musannifi’l-Kütübi’l-ʿArabiyye. Beyrut: Mektebetü Mesnâ, ts.
- Khanjanov, Shahin. Ali Cevheri’nin “Tercüme-i Nisabü’l-İhtisab” İsimli Eseri: Latinize ve Tahlil, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
- Koyuncu, Fatih, Ataç, Selma. “Rıdvan Bin Abdülmennan’ın Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî’si”. Uluslararası Yunus Emre Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (2020), 120-135.
- Köksal, Mehmet Fatih. “Firâkî.” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim 21 Şubat 2023. https://teis.yesevi. edu.tr/madde-detay/firaki
- Köse, Ensar. “Giriş”. Ebu’n-Necîb Şeyzerî, Nehcü’s-sülûk fî Siyaseti’l-Mülûk. haz. Ensar Köse. 17-60. İstanbul, Büyüyenay, 2013.
- Nur Yıldız, Sara. “Şükrullah”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 25 Temmuz 2022. https://islamansiklopedisi. org.tr/sukrullah
- Okumuş, Ahmet. “İslam Siyaset Düşüncesinde Siyasal Nerede Aranmalı?”. İslam Siyaset Düşüncesi, Adil Devlet, Erdemli Şehir, Mükellef İnsan. ed. Lütfi Sunar – Özgür Kavak. 361-383. İstanbul: İlem, 2018.
- Öngören, Reşat. “Mehmed Efendi, Şâbanzâde.” TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 20 Şubat 2023. https:// islamansiklopedisi.org.tr/mehmed-efendi-sabanzade
- Özcan, Abdulkadir. “Osmanlı Kroniklerinde “Sebeb-i Telif”ler Üzerine”. Tarih Dergisi - Turkish Journal of History 71 (2020), 145-159.
- Özcan, Abdülkadir. “Beşir Ağa, Hacı”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 25 Temmuz 2022. https:// islamansiklopedisi.org.tr/besir-aga-haci
- Özcan, Abdülkadir. “Osmanzâde Ahmed Tâib”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 21 Şubat 2023. https:// islamansiklopedisi.org.tr/osmanzade-ahmed-taib
- Özturan, Hümeyra. Êthostan Ahlaka Antik Yunan Ahlak Literatürünün İslam Dünyasına İntikali ve Alımlanışı. İstanbul: Klasik, 2020.
- Paker, Saliha. “Tercüme, Telif ve Özgünlük Meselesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları IX Metnin Halleri: Osmanlı’da Telif, Tercüme ve Şerh. ed. Hatice Aynur. 36-71. İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
- Sarıkaya, Hüseyin- Göger, Veysel. “Vücûdî.” TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 21 Şubat 2023. https:// islamansiklopedisi.org.tr/vucudi
- Sariyannis, Marinos. A History of Ottoman Political Thought up to the Early Nineteenth Century. Leiden: Brill, 2018.
- Sona, İbrahim. “Cevâmiu’l-Hikâyât ve Levâmiu’r-Rivâyât’ın Muhtasar Bir Çevirisi: Adlnâme”. Turkish Studies 11/15 (2016), 391-410.
- Soylu, Nursena. Osmanlı İmparatorluğu’nda Sipariş Tercümeler: 1299-1730 (III. Ahmed’e Kadar). Ankara: TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
- Uslu, Recep. “Hasan Efendi, Gevrekzâde.” TDV İslâm Ansiklopedisi, Erişim 20 Şubat 2023. https:// islamansiklopedisi.org.tr/hasan-efendi-gevrekzade.
- Yağmur, Ömer. Terceme-i Kitab-ı Fevâ’ihü’l-Miskiyye fi’l-Fevâthi’l-Mekkiyye (Metin-Sözlük- Şahıs, Yer, Eser, Tarikat ve Kabile Adları İndeksi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
- Yazar, Sadık. “Osmanlı Telif Geleneğinde Diliçi Çevirinin Sınırları”. Teoriden Pratiğe Türk Edebiyatında Diliçi Çeviri. ed. Mücahit Kaçar, Sadık Yazar, 55-120. İstanbul: Ketebe, 2022.
- Yazar, Sadık. Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
- Yazar, Sadık. Gırnati Seyahatnamesi’nin XVI. Yüzyılda Yapılmış Bir Tercümesi = Tercüme-i Tuhfetü’l-Elbab ve Nuhbetü’l-A’cab. İstanbul: Okur Akademi, 2012.
- Yazar, Sadık. “Tercüme-i Zâhiretü’l-Mülûk (Sürûrî)”. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, Erişim 12 Aralık 2022. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-zahiretu-l-muluk-sururi.
- Yılmaz, Hüseyin. Caliphate Redefined: The Mystical Turn in Ottoman Political Thought. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 2018.
- Yücer, Elif İlhan- Güven, Rümeysa. İslam Siyaset Düşüncesinin Pseudo-Aristotelesçi Zemini: Sırru’l-Esrâr ve Nevâlî Tercümesi. İstanbul: Klasik, 2022.
| APA | Kavak Ö (2023). Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. , 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| Chicago | Kavak Özgür Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. (2023): 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| MLA | Kavak Özgür Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. , 2023, ss.423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| AMA | Kavak Ö Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. . 2023; 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| Vancouver | Kavak Ö Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. . 2023; 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| IEEE | Kavak Ö "Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*." , ss.423 - 463, 2023. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| ISNAD | Kavak, Özgür. "Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*". (2023), 423-463. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| APA | Kavak Ö (2023). Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. İslam Tetkikleri Dergisi, 13(1), 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| Chicago | Kavak Özgür Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. İslam Tetkikleri Dergisi 13, no.1 (2023): 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| MLA | Kavak Özgür Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. İslam Tetkikleri Dergisi, vol.13, no.1, 2023, ss.423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| AMA | Kavak Ö Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. İslam Tetkikleri Dergisi. 2023; 13(1): 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| Vancouver | Kavak Ö Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*. İslam Tetkikleri Dergisi. 2023; 13(1): 423 - 463. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| IEEE | Kavak Ö "Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*." İslam Tetkikleri Dergisi, 13, ss.423 - 463, 2023. 10.26650/iuitd.2023.1217476 |
| ISNAD | Kavak, Özgür. "Rûmîyâne Libâs-ile Pîrâste ve Türkî Etvâr-ile Ârâste: Siyaset Düşüncesi Eserlerinin Osmanlı Türkçesine Tercüme Sebepleri Üzerine Bazı Tespitler*". İslam Tetkikleri Dergisi 13/1 (2023), 423-463. https://doi.org/10.26650/iuitd.2023.1217476 |
