Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları

Yasemin TÜRKKAN TUNALI (Hacettepe Üniversitesi/ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü,Ankara,Türkiye)
Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
7 4
Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 103 Sayfa Aralığı: 127 - 156 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12995/bilig.10305 İndeks Tarihi: 13-05-2023

Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları

Öz:
Türkiye’de imparatorluktan ulus-devlete geçiş sürecinin önemli iki gelişmesi; 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatın ve 3 Mart 1924’te hi- lafetin kaldırılması, tüm dünyada olduğu gibi İspanya basınının da ilgisini çekmiştir. Gazeteler, bu kurumların tarihsel arka planını ver- miş, saltanatın kaldırılmasıyla hilafetin kazandığı yeni konumu be- timlemeye çalışmıştır. Egemenliğin TBMM tarafından kullanıldığı, dini gücün ise yine Meclis tarafından seçilmiş bir halife tarafından temsil edildiği bu yeni durum, basın tarafından İslami gelenekler ve Türkiye’nin Müslüman dünyasına yönelik politikaları bağlamında değerlendirilmiştir. Hilafetin kaldırılması ve son Halife Abdülmecid Efendi’nin sürgüne gönderilmesinin ardından tekrar gündeme yerle- şen konu, İslam dünyasında yaratacağı dini-siyasi tepkiler, Müslüman sömürgeleri nedeniyle İngiltere ve Fransa siyasetine etkileri ve yeni Türk Devleti’nin devrimleri çerçevesinde ele alınmıştır. İspanya ba- sınının konuya yaklaşımı, gazetelerin siyasi duruşlarına göre farklılık göstermişse de hilafetin kaldırılmasına dair nihai değerlendirmesi, evrensel siyasi bir güç olarak Panislamizm’in sonlanması olmuştur. Hilafetin kaldırılmasına dair haber ve köşe yazıları İspanya kamuoyu- nun, Türkiye nezdinde Doğulu-Müslüman dünyasına dair oryantalist bakışını yansıtmıştır.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • “Amacımız.” Revista Hispano Africana, vol. 1, Ocak 1922, s. 1.
  • “Ankara Hükümeti Türkiye Sultanını Görevden Aldı.” La Libertad, 4 Kasım 1922, s.
  • “Ankara Meclisi Kararları.” La Voz, 4 Kasım 1922, s. 5.
  • “Ankara ve Hilafet.” ABC Madrid, 12 Kasım 1922, s. 29.
  • Ankara ve Hilafet.” ABC Madrid, 12 Kasım 1922, s. 29.
  • “Dış Haberler, Günün Haberi Hilafetin Kaldırılması.” ABC Madrid, 7 Mart 1924, s. 17.
  • “Doğu Sorunu.” El Heraldo de Madrid, 4 Kasım 1922, s. 2.
  • “Editorial.” El Sol, 8 Mart 1924, s. 5.
  • “Editorial.” El Sol, 9 Kasım 1922, s. 5.
  • “Genç Türk Cumhuriyeti’nin Laik Eğiliminin Seküler Gelenekselciliğe Zaferi.” El Liberal, 7 Mart 1924, s. 1.
  • “Hilafet Mücadelesi.” El Heraldo de Madrid, 10 Mart 1924, s. 5.
  • “Hilafetin Melankolik Sonu.” La Esfera, 5 Nisan 1924, S 535, s. 33, 34. “Hilafetin Sonu.” La Época, 12 Mart 1924, s. 1
  • “Hilafetin Yeniden Kurulacağı Yer Tartışılıyor.” La Acción, 8 Mart 1924, s. 3. “İngiltere ve Hilafet.” ABC Madrid, 19 Kasım 1922, s. 27.
  • “İslami Propaganda.” El Heraldo de Madrid, 21 Aralık 1922, s. 1.
  • “Mustafa Kemal, Osmanlı Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı.” El Sol, 31 Ekim 1923, s. 5.
  • “Osmanlı Egemenliği Ankara Hükümeti’ne Geçti.” La Correspondencia de España, 4 Kasım 1922, s. 3.
  • “Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu.” El Sol, 7 Kasım 1922, s. 5.
  • “Osmanlı Politikası.” El Heraldo de Madrid, 5 Mart 1924, s. 1.
  • “Türk Devrimi.” La Correspondencia de España, 7 Kasım 1922, s. 1.
  • “Türk Hükümeti’nin Alkışlanası Projeleri.” El Liberal, 29 Şubat 1924, s. 1. “Türkiye Önemli Reformlara Hazırlanıyor.” La Acción, 29 Şubat 1924, s. 2. “Türkiye Sultanının Görevden Alınışı.” El Globo, 4 Kasım 1922, s. 1.
  • “Türkiye.” Revista Hispano Africana, S 5, Mayıs 1923, s. 158.
  • “Türkiye’de.” El Sol, 29 Şubat 1924, s. 5.
  • “Türkiye’de-Halifelik İlga mı Ediliyor?.” La Correspondencia de España, 29 Şubat 1924, s. 1.
  • “Türkiye’nin Sultanının Bir Kınaması.” La Época, 31 Aralık 1923, s. 2. “Türkiye’nin Yeni Sultanı.” El Globo, 22 Kasım 1922, s. 2.
  • “VI. Mehmet: Malta’nın Yalnız Adamı.” La Época, 2 Aralık 1922, s. 6.
  • “Yeni Doğu-Türkiye’de Devrimci Fikirler.” El Heraldo de Madrid, 7 Nisan 1924, s. 5. ABC Madrid (ABCM), 12 Kasım 1922-15 Mayıs 1924. Andrés-Gallego, José. “El Regeneracionismo.” Política Española y Política Naval Tras el Desastre (1900-1914). Madrid, 1991, pp. 49-64. Azpeitua, Antonio.
  • “Diorama.” ABC Madrid, 6 Mart 1924, s. 17.
  • Balfour, Sebastian. “Spain and the Great Powers in the aftermath of the Disaster of 1898.” Spain and the Great Powers in the Twentieth Century, ed. Sebastian Balfour ve Paul Preston, Routledge, 1999, pp. 13-32.
  • Barcia, Augusto. “Doğu ve Batı-Hilafet.” La Libertad, 11 Mart 1924, s. 1. Casanova, Sofia. “Doğu’daki Muamma.” ABC Madrid, 15 Mayıs 1924, s. 21. Ciges Aparicio, Manuel. “Müsabakayı Kim Kazanacak- Türkiye Yenilenirken- İngiltere ve Fransa Pusuda.” El Imparcial, 12 Mart 1924, s. 8. Desvois, Jean-Michel. La prensa en España 1900-1931. Siglo XXI de España Edi- tores S.A., 1977.
  • El Globo (EG), 4 Kasım 1922-10 Mart 1924.
  • El Heraldo de Madrid (EHM), 4 Kasım 1922-18 Mart 1924.
  • El Imparcial (EI), 19 Kasım 1922-9 Ekim 1924.
  • El Liberal (EL), 29 Şubat-9 Ekim 1924.
  • El Sol (ES), 19 Kasım 1922-9 Ekim 1924.
  • Elorza, Antonio, y Elena Hernández Sandoica. La guerra de Cuba,1895-1898: His- toria Política de Una Derrota Colonial. Alianza Editorial, 1998.
  • Eraslan, Cezmi. “Milli Mücadele Döneminde Anadolu’da Büyük İslam Kongresi Tartışmaları Üzerine Değerlendirmeler.” Tarih Dergisi, vol. 46, 2007, ss. 293-317.
  • Foner, Philip S.. La Guerra Hispano-Cubano-Americana y el Nacimiento del Imperi- alismo Norteamericano 1895-1902,1898-1902. Akal, 1975.
  • García Sanz, Fernando. “Between Europe and the Mediterranean: Spanish Italian Relations, 1898-1922.” Mediterranean Historical Review, Special Issue: Spain and the Mediterranean Since 1898, vol. 13, no. 1-2, 1998, pp. 28- 47.
  • Gazi Mustafa Kemal. Nutuk. Kaynak Yayınları, 2015.
  • Gómez de Baquero, Eduardo. “Görünümler-Hilafetin Üzücü Sonu.” La Voz, 14 Mart 1924, s. 1.
  • Hülagü, Metin. Yurtsuz İmparator Vahdeddin İngiliz Gizli Belgelerinde Vahdeddin ve Osmanlı Hanedanı. Timaş Yayınları, 2010.
  • La Acción (LA), 29 Şubat-18 Mart 1924.
  • La Correspondencia de España (LCE), 4 Kasım 1922-12 Mart 1924.
  • La Época (LÉp.), 20 Kasım 1922-9 Ekim 1924.
  • La Libertad (LL), 4 Kasım 1922-20 Ocak 1923.
  • La Voz (LV), 4 Kasım 1922-9 Ekim 1924.
  • Meray, Seha L. çev. Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler, 1. takım, 1. cilt, 1. kitap, Yapı Kredi Yayınları, 2001.
  • Morales Lezcano, Víctor. “Marruecos en la Historia de España del Siglo XX.” Jorna- das, El Pensamiento de Joaquín Costa. Monzón, 1997, pp. 95-102.
  • Ortega y Gasset, Eduardo. “Bir Halk Yeniden Doğuyor-Türkiye’de Hilafetin İlgası.” La Libertad, 15 Mart 1924, s. 1.
  • Pedroso, Manuel. “İslam’da Devrim-Milliyetçilik, Peygamber Sancaktarını Yendi.” El Liberal, 9 Mart 1924, s. 1.
  • Qureshi, Muhammed Naeem. The Khilafat Movement in India, 1919-1924. Dok- tora Tezi. University of London, 1973.
  • Sánchez Mazas, Rafael. “Roma’daki ABC-Koltuk ve Babıali-Abdülmecid’in Sürgünü Hakkında Yorum.” ABC Madrid, 20 Mart 1924, s. 17, 18. Seoane, María Cruz, y
  • María Dolores Sáiz. Historia del periodismo en España. vol. 3, Alianza, 1996.
  • Souto Lasala, Juan Antonio. “El Califato de Córdoba-La Taifa de Zaragoza-Los Almorávides.” Historia de Aragón, vol. 1, Institución Fernando el Católico, 1989, pp. 125-136.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, (TBMMZC-a). 6. cilt, TBMM Matbaası, 1968.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, (TBMMZC-b). 7. cilt, TBMM Matbaası, 1970.
  • Ximénez, Saturnino. “Türkler ve Osmanlılar Osman Hanedanı’nın Sürülüşü.” El Heraldo de Madrid, 4 Mart 1924, s. 3. Ziya Paşa. Endülüs Tarihi. Selis Kitaplar, 2007.
APA TÜRKKAN TUNALI Y (2022). Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. , 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
Chicago TÜRKKAN TUNALI Yasemin Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. (2022): 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
MLA TÜRKKAN TUNALI Yasemin Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. , 2022, ss.127 - 156. 10.12995/bilig.10305
AMA TÜRKKAN TUNALI Y Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. . 2022; 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
Vancouver TÜRKKAN TUNALI Y Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. . 2022; 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
IEEE TÜRKKAN TUNALI Y "Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları." , ss.127 - 156, 2022. 10.12995/bilig.10305
ISNAD TÜRKKAN TUNALI, Yasemin. "Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları". (2022), 127-156. https://doi.org/10.12995/bilig.10305
APA TÜRKKAN TUNALI Y (2022). Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (103), 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
Chicago TÜRKKAN TUNALI Yasemin Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi , no.103 (2022): 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
MLA TÜRKKAN TUNALI Yasemin Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol., no.103, 2022, ss.127 - 156. 10.12995/bilig.10305
AMA TÜRKKAN TUNALI Y Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; (103): 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
Vancouver TÜRKKAN TUNALI Y Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; (103): 127 - 156. 10.12995/bilig.10305
IEEE TÜRKKAN TUNALI Y "Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, , ss.127 - 156, 2022. 10.12995/bilig.10305
ISNAD TÜRKKAN TUNALI, Yasemin. "Saltanat ve Hilafetin Kaldırılışının İspanya Basınındaki Yankıları". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 103 (2022), 127-156. https://doi.org/10.12995/bilig.10305
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 7:2

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları